Αιδοιοκολπίτιδα: Προδιαθεσικοί παράγοντες

Η αιδοιοκολπίτιδα είναι ένα συχνό γυναικολογικό πρόβλημα στα κορίτσια κατά την παιδική και προεφηβική περίοδο. Με τον όρο αυτό περιγράφεται η λοίμωξη αρχικά του αιδοίου και μετά του κόλπου, ενώ δεν αποκλείεται και το αντίθετο. Ένας από τους σημαντικότερους προδιαθεσικούς παράγοντες που κάνει τον βλεννογόνο του κόλπου λεπτό, με πιο αλκαλικό pΗ και άρα πιο ευαίσθητο σε λοιμώξεις είναι το υποοιστρογονικό ορμονικό περιβάλλον αυτών των ηλικιών. Άλλοι παράγοντες κινδύνου για λοίμωξη είναι η κοντινή απόσταση κόλπου-πρωκτού στις γυναίκες, η έλλειψη λίπους και τριχώματος του αιδοίου στα μικρά κορίτσια, τα μικρά χείλη αιδοίου, η κακή τοπική υγιεινή, η παρατεταμένη χρήση πάνας, σαπούνια και αντισηπτικά, συνθετικά εσώρουχα και βέβαια η τάση των παιδιών για εξερεύνηση του σώματος τους και άρα διασπορά με τα χέρια των αναπνευστικών μικροβίων στο περίνεο.

Φυσιολογική χλωρίδα

Η μικροβιακή χλωρίδα των κοριτσιών στην παιδική και προεφηβική ηλικία δεν έχει σαφώς περιγραφεί . Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα της βιβλιογραφίας τα συχνότερα απομονωνόμενα μικρόβια της φυσιολογικής χλωρίδας του κόλπου των κοριτσιών είναι οι σταφυλόκοκκοι κοαγκουλάση αρνητικοί ,οι στρεπτόκοκκοι (Streptococcus viridans), αναερόβια (Corynebacterium spp, Peptostreptococci, Clostridium spp, Bacteroides spp) και οι γαλακτοβάκιλλοι (λιγότερο συχνά στην παιδική ηλικία και περισσότερο στην προεφηβεία).

Συχνότερα παθογόνα

Μικροοργανισμοί που προκαλούν αιδoιοκολπίτιδα στα κορίτσια στην παιδική και προεφηβική ηλικία είναι: Παθογόνα του ανώτερου αναπνευστικού όπως οι β-αιμολυτικοί Στρεπτόκοκκοι ομάδος Α (Streptococcus pyogenes), ο Ηaemophilus influenza, μικρόβια της χλωρίδας του εντέρου όπως E.coli, Proteus spp, εντερόκοκκοι, παθογόνα του εντέρου όπως Shigella και Salmonella. Άλλα παθογόνα που μπορεί να απομονωθούν είναι ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος, οι μύκητες (δεν ανευρίσκονται συχνά αλλά μπορεί να απομονωθούν σε κορίτσια προεφηβικής ηλικίας με προδιαθεσικούς παράγοντες όπως μετά από πρόσφατη χρήση αντιβιοτικών ή όταν υπάρχει υποκείμενο νόσημα πχ διαβήτης) και σπανιότερα μπορεί να ανευρεθούν παράσιτα όπως ο οξύουρος (Enterobius vermicularis).

Συμπτώματα

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα παιδιού με αιδοιοκολπίτιδα είναι κολπικό έκκριμα (62-92%), ερυθρότητα (82%), ξηρότητα (74%), κνησμός (45-58%), δυσουρικά συμπτώματα(19%) και ίσως σε κάποιες περιπτώσεις αιμορραγία τοπικά (5-10%).

Αιδοιοκολπίτιδα: Διάγνωση

Για να γίνει σωστά η διάγνωση και να ακολουθηθεί η κατάλληλη θεραπεία πρέπει πρώτα να γίνει μια λεπτομερής λήψη ιστορικού του παιδιού και να ακολουθήσει φυσική εξέταση από τον παιδίατρο ή εάν χρειάζεται από τον παιδογυναικολόγο καθώς και εργαστηριακές εξετάσεις. Από το ιστορικό σημαντικές πληροφορίες για την αξιολόγηση της καλλιέργειας αποτελούν παρελθούσα λοίμωξη ανώτερου αναπνευστικού κατά τον τελευταίο μήνα, χρήση πάνας, χρήση ειδικών σαπουνιών και κρεμών που μπορεί να επηρεάσουν την καλλιέργεια καθώς και η λήψη αντιμικροβιακής αγωγής. Κατά τη φυσική εξέταση σε παιδί με αιδοιοκολπίτιδα παρατηρείται ερεθισμός των έξω γεννητικών οργάνων, φλεγμονή (ερυθρότητα) στην είσοδο του κόλπου, έκκριμα (το χρώμα και η οσμή των υγρών διαφέρει ανάλογα με την αιτία και μπορεί να είναι λευκό, κιτρινωπό, πράσινο ή κόκκινο, ενώ τα υγρά μπορεί και να είναι δύσοσμα) και κάποιες φορές μπορεί να συνυπάρχουν εκδορές λόγω της παρατεταμένης τριβής από το ίδιο το παιδί. Ο εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβάνει την καλλιέργεια του κολπικού υγρού και ενδέχεται να χρειαστούν και συμπληρωματικές εξετάσεις όπως καλλιέργειες ούρων και κοπράνων. Η εξέταση γίνεται με ένα πολύ μικρό, αποστειρωμένο, βαμβακοφόρο στειλεό, μέσα από το φυσιολογικό άνοιγμα του παρθενικού υμένα και είναι απολύτως ασφαλής για την ακεραιότητα του παρθενικού υμένα. Συνήθως γίνονται δύο λήψεις –η μία αφορά την καλλιέργεια και η άλλη την άμεση μικροσκοπική εξέταση. Το δείγμα καλλιεργείται στα κατάλληλα θρεπτικά υλικά και ο συνήθης χρόνος επώασης είναι 3 ημέρες. Η διάγνωση της λοίμωξης έχει αρκετές δυσκολίες κυρίως ως προς τον διαχωρισμό μεταξύ της φυσιολογικής χλωρίδας και του πιθανού παθογόνου σε αυτές τις ηλικίες. Η παρουσία ενός μικροοργανισμού δεν τεκμηριώνει την αιτία της λοίμωξης επομένως η κλινική εικόνα μαζί με την μικροβιακή ανάπτυξη θα πρέπει να συνεκτιμηθούν από τον Βιοπαθολόγο πριν αποδοθούν στη φλεγμονή.

Αιδοιοκολπίτιδα: Θεραπεία

Αφού γίνει κλινική συνεκτίμηση με το εργαστηριακό αποτέλεσμα και αξιολογηθεί ότι η κολπίτιδα σχετίζεται με το απομονωνόμενο μικρόβιο της καλλιέργειας, η επιλογή του αντιβιοτικού πρέπει να γίνεται βάσει αντιβιογράμματος.
Τέλος είναι σημαντικό να τονιστεί ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό συμπτωματικής αιδοιοκολπίτιδας στα κορίτσια δεν απομονώνεται παθογόνος μικροοργανισμός ( μη ειδική αιδοιοκολπίτιδα) οπότε συστήνεται η καλή συνεργασία γονέα-παιδιάτρου έτσι ώστε να αποφεύγεται η περιττή χρήση αντιβιοτικών και να αντιμετωπίζονται κατάλληλα και έγκαιρα με σωστά μέτρα υγιεινής οι τοπικοί ερεθισμοί προτού ενοχλήσουν έντονα τη μικρή ασθενή.