Βραχνάδα.. Μια κατάσταση που όλοι έχουμε βιώσει.. Η φωνή δημιουργείται όταν ο αέρας περνά υπό πίεση μεταξύ των φωνητικών χορδών οι οποίες δονούνται. Η συχνότητα, η ένταση και η χροιά γενικώς της φωνής εξαρτώνται από το πάχος, το μήκος, την τάση των φωνητικών χορδών και την πίεση του εκπνεομένου αέρα.

Με τον όρο βράγχος ή βραχνάδα αναφερόμαστε σε κάθε διαταραχή στην παραγωγή της φωνής. Η φωνή μπορεί να είναι πιο αδύναμη, ή πιο στριγγή ή βαθιά ή «διπλή», κλπ. Συνήθως η βραχνάδα οφείλεται σε προβλήματα των φωνητικών χορδών.

Συνοπτικά, τα αίτια της βραχνάδας θα μπορούσαν να ταξινομηθούν σε λαρυγγικά κι εξω-λαρυγγικά.

Στα λαρυγγικά αίτια ανήκουν:

• Οι μικροβιακές και ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος.
• Καλοήθεις βλάβες του λάρυγγα: πολύποδες, κάλοι, χρόνια λαρυγγίτιδα.
• Η εισπνοή ερεθιστικών ουσιών.
• Η αλλεργία, ο χρόνιος βήχας.
• Η κατάχρηση φωνής, το έλκος ή το κοκκίωμα εξ επαφής.
• Ο τραυματισμός του λάρυγγα από ενδοτράχειο σωλήνα ή από εξωγενή αίτια (τραύμα, κάκωση, πλήξη).
• Ενδοκρινικές μεταβολές (όπως πχ. στην εφηβεία ή την εμμηνόπαυση).
• Οι διαταραχές στην κινητικότητα των φωνητικών χορδών (παράλυση, πάρεση, σπαστικότητα).
• Προκαρκινικές βλάβες (λευκοπλακία, κεράτωση).
• Ο καρκίνος του λάρυγγα.

Στα εξω-λαρυγγικά αίτια κατατάσσονται:

• Η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση.
• Η λαρυγγο-φαρυγγική παλινδρόμηση.
• Ξένα σώματα τραχείας, οισοφάγου.
• Εγκαύματα από κατάποση καυστικών ουσιών.
• Καρκίνος του θυρεοειδούς αδένα.
• Νευρολογικά νοσήματα: εγκεφαλικά επεισόδια, νόσος Parkinson, μυασθένεια.
• Καρκίνος του πνεύμονα.
• Μεγάλη βρογχοκήλη.
• Ιατρογενή αίτια: επεμβάσεις θυρεοειδούς αδένα, καρωτίδας, αυχένα, οισοφάγου.
• Ιδιοπαθή.

Βραχνάδα: Διάγνωση

Σχεδόν όλες οι αιτίες που αλλοιώνουν τη φωνή διαγιγνώσκονται εύκολα με την έμμεση λαρυγγοσκόπηση (με τη χρήση κατόπτρου) ή την άμεση λαρυγγοσκόπηση (με τη χρήση ενδοσκοπίου). Η χρήση του εύκαμπτου ή του άκαμπτου ενδοσκοπίου, καθώς και η στροβοσκόπηση, διευκολύνουν σημαντικά τη διάγνωση. Ο ενδοσκοπικός έλεγχος του λάρυγγα, όταν υπάρχει ο κατάλληλος εξοπλισμός και η ανάλογη εμπειρία, είναι εύκολος, γρήγορος, αντικειμενικός και παρέχει τη δυνατότητα καταγραφής και ανάκλησης των αποτελεσμάτων είτε με φωτογράφηση είτε σε ηλεκτρονική μορφή. Συμπληρωματικά, η αξονική τομογραφία μπορεί να συμπληρώσει τον έλεγχο. Σε επίμονο βράγχος που δεν αποκαλύπτεται η αιτία με τις ανωτέρω διαγνωστικές προσεγγίσεις η υπό νάρκωση μικρολαρυγγοσκόπηση θεωρείται αναγκαία.

Θεραπεία

Η θεραπεία καθορίζεται από το αίτιο του βράγχους (βραχνάδα).
• Σε μια απλή λαρυγγίτιδα, οι φωνητικές χορδές φλεγμαίνουν – γεγονός που επηρεάζει τη λειτουργία τους και οδηγεί σε βραχνάδα. Στις περιπτώσεις αυτές, η βραχνάδα υποχωρεί μόνη της σε διάστημα μέχρι 2 εβδομάδων.
• Μικροβιακές ή ιογενείς λαρυγγίτιδες μπορεί να χρειαστούν αντιβίωση ή/και αντιφλεγμονώδη. Σε περίπτωση βράγχους από γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση η αντι-ΓΟΠ θεραπεία θα διευκολύνει την επίλυση του προβλήματος.
• Στις περιπτώσεις βλαβών των φωνητικών χορδών (καλοήθων ή κακοήθων) απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση για ολική αφαίρεση της βλάβης ή τμήματος αυτής για βιοψία. Η επέμβαση πραγματοποιείται με γενική αναισθησία, χρήση μικροσκοπίου και ειδικών εργαλείων μικροχειρουργικής. Η ιστολογική εξέταση της εξαιρεθείσας βλάβης θα καθορίσει την μετέπειτα πορεία της θεραπείας: χειρουργική παρέμβαση: διάφοροι τύποι λαρυγγεκτομής, χρήση Laser. Τέλος, σε κάποιες παθολογίες, η θεραπεία ολοκληρώνεται με ακτινοβολία ή/και χημειοθεραπεία.
• Σε όλες τις περιπτώσεις που προκύπτει βλάβη από κακή χρήση της φωνής ή ακόμη και μετεγχειρητική δυσλειτουργία του λάρυγγα, η βοήθεια με Λογοθεραπεία είναι σημαντική

Βραχνάδα: Γενικά μέτρα προφύλαξης 

• Μιλάτε ελάχιστα και μόνο όταν είναι άκρως απαραίτητο, μέχρι να υποχωρήσει πλήρως η βραχνάδα.
• Φροντίστε να ενυδατώνεστε πίνοντας νερό και χυμούς (οι γαργάρες δεν βοηθούν).
• Απομακρυνθείτε από φωνητικές συνήθειες που ταλαιπωρούν επιπλέον το λάρυγγα, όπως είναι ο ψίθυρος, οι κραυγές, το τραγούδι, το κλάμα, η μίμηση κραυγών ζώων, κλπ.
• Μην καπνίζετε.
• Προσοχή στην κατάχρηση αποσυμφορητικών φαρμάκων: «στεγνώνουν» τις φωνητικές χορδές.
• Χρησιμοποιείστε νεφελοποιητή για να «υγράνετε» το λάρυγγά σας ή υγραντήρα για να υγράνετε το υπνοδωμάτιό σας.
• Αποφεύγετε να μιλάτε σε θορυβώδες περιβάλλον.
• Αποφύγετε την κατανάλωση ερεθιστικών ουσιών (πχ. καρυκεύματα) καθώς και παραγόντων που αφυδατώνουν τον οργανισμό όπως το αλκοόλ κι η καφεΐνη.

Βραχνάδα: Πότε πρέπει να ζητήσετε ιατρική βοήθεια

Άμεσα

• Εάν έχετε δυσκολία στην κατάποση ή την αναπνοή.
• Εάν το βράγχος συνοδεύεται από σιελόρροια, ιδίως σε μικρό παιδί.
• Εάν το βράγχος αφορά σε παιδί ηλικίας μικρότερο των 3 μηνών.
• Εάν το βράγχος συνοδεύεται από αιμόπτυση.
• Εάν το βράγχος συνοδεύεται από δύσπνοια και συριγμό.

Προγραμματισμένα

• Εάν το βράγχος διαρκεί περισσότερο από 1 εβδομάδα σε ένα παιδί ή περισσότερο από 3 εβδομάδες σε έναν ενήλικα – ιδίως αν πρόκειται για καπνιστή.
• Εάν δεν προηγήθηκε κάποιο κρυολόγημα.
• Εάν έχετε αίσθημα «ξένου σώματος» στο λαιμό.
• Εάν είστε επαγγελματίας φωνής (δάσκαλος, ηθοποιός, τραγουδιστής, πωλητής, ψάλτης), η αλλαγή –έστω και μικρών χαρακτηριστικών-, της φωνής σας (χροιά, ένταση, καθαρότητα).