Το γυναικείο σώμα επιτελεί τον απαράμιλλο σκοπό να φιλοξενήσει στη μήτρα το αναπτυσσόμενο έμβρυο και να το γεννήσει. Λόγω της κρίσης, πολλοί θεωρούν ότι ο ετήσιος έλεγχος δεν είναι πια προτεραιότητα. Ωστόσο, ο ετήσιος γυναικολογικός έλεγχος έχει πολλαπλά οφέλη για την έγκαιρη διάγνωση μιας υποκείμενης ασθένειας, που μπορεί να μην αφορά μόνο το γεννητικό της σύστημα.

Η γυναίκα σε κάθε ηλικιακό της φάσμα έχει διαφορετικές απαιτήσεις από την επίσκεψη στο γυναικολόγο της.
Η έφηβη και νεαρή γυναίκα πριν την έναρξη της σεξουαλικής της ζωής δεν έχει συνήθως επισκεφτεί γυναικολόγο. Παρ’ όλα αυτά το νεαρό κορίτσι έχει ανάγκη μιας πρώτης αναγνωριστικής επίσκεψης, με τη συνοδεία καλύτερα της μητέρας. Η γυναικολογική προσέγγιση περιλαμβάνει τις ιδιαιτερότητες της εμμήνου ρύσεως της εφήβου και τον ιδανικό τρόπο φροντίδας της περιοχής. Η συζήτηση συνεχίζεται με τη συμβουλή του ειδικού σε θέματα προφύλαξης από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, αποφυγή των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων και την προφύλαξη από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας μέσω του εμβολιασμού. Η κλινική εξέταση ακολουθεί. Επαρκής χρόνος οφείλει να δίδεται για να εκφράσει η έφηβη όλες τις απορίες της και φυσικά να αισθανθεί άνετα.

Για τη γυναίκα της αναπαραγωγικής ηλικίας τα θέματα ποικίλλουν: ένα πρόβλημα στο PAP τεστ, γυναικολογικής φύσεως ενοχλήσεις, θέματα σύλληψης, εγκυμοσύνη, πρόβλημα στην ούρηση, διαταραχές της περιόδου, κύστεις στις ωοθήκες, ινομυώματα, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Αξιόλογο κομμάτι της νεολαίας έχει εμβολιαστεί κατά του ιού HPV, όμως ο προληπτικός έλεγχος για παθολογία του τραχήλου συνεχίζει να διεξάγεται κανονικά.

Η προσωπική επαφή με το γυναικολόγο χρειάζεται προκειμένου η γυναίκα να εκφράσει όλα τα θέματα που την απασχολούν, να μπορέσει να δεχτεί την κατά τα άλλα άβολη γυναικολογική εξέταση και φυσικά να αισθανθεί την απαραίτητη εμπιστοσύνη προκειμένου να επιτευχθεί η θεραπευτική σχέση μεταξύ γιατρού και θεραπευόμενου. Με τυπική ευλάβεια η επίσκεψη στο γυναικολόγο ξεκινά με το αναλυτικό ιστορικό και συνεχίζεται με τη λεπτομερή γυναικολογική εξέταση.

Το PAP τεστ συνήθως πρέπει να ξεκινά στην ηλικία των 21 ετών. Για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας , σήμερα επίσης υπάρχει και το τεστ ανίχνευσης των ιών HPV που μπορεί να γίνει μόνο του είτε σε συνδυασμό με το παπ τεστ, καθώς επίσης ειδικοί μοριακοί δείκτες. Το πόσο συχνά πρέπει να γίνεται το PAP τεστ και το HPV τεστ διαφοροποιείται από την ηλικία της γυναίκας και το ιστορικό της.

Το υπερηχογράφημα είναι χρήσιμο εργαλείο και συνήθως φωτίζει τα παθολογικά ευρήματα της κλινικής εξέτασης.
Η μαστογραφία απαραίτητα συμπληρώνει τον κλινικό έλεγχο της γυναίκας από την ηλικία των 40 και άνω, εκτός και εάν υπάρχουν λόγοι να πραγματοποιείται νωρίτερα.

Δεν είναι λίγες οι φορές που αξιοποιούνται οι ειδικές γνώσεις που προσφέρουν οι 4 υποειδικότητες της γυναικολογίας (γυναικολογική ενδοκρινολογία, ουρογυναικολογία, εμβρυομητρική ιατρική, γυναικολογική ογκολογία).

Η περι- και μετεμμηνοπαυσιακή γυναίκα πρώτιστα πρέπει να γνωρίζει ότι μετά τον ένα χρόνο από το τέλος της τελευταίας περιόδου δεν πρέπει να ξαναδεί αίμα στον κόλπο της. Είναι η ηλικία που πλήττεται από τα επακόλουθα της απόσυρσης των οιστρογόνων, όπως είναι ο αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος, η οστεοπόρωση και οι διαταραχές του θυμικού. Η γυναίκα πρέπει να ενημερώνεται για το τι θα περιμένει στη μεταβατική αυτή φάση και πώς θα τα αντιμετωπίσει (φουντώματα, εφιδρώσεις, αϋπνία). Ακόμη ο γυναικολόγος καλό είναι να την ενημερώνει για «ύποπτα» σημεία, πχ νεοεμφανισθείσα μάζα στο μαστό, στη μασχάλη ή στην κοιλιά, κολπική αιμορραγία, ανορεξία, απότομη απώλεια βάρους.

Οι διαταραχές της σεξουαλικής ζωής δεν θίγονται με άνεση από τις ασθενείς. Καλό είναι να παίρνει η γυναίκα τον απαραίτητο χρόνο, ώστε να εκφράσει την πραγματική κατάσταση στο σημαντικό αυτό κομμάτι της καθημερινότητάς της. Και φυσικά δεν υπάρχουν ηλικιακοί περιορισμοί όσο και εάν θεωρείται ότι έχει …παρέλθει αυτή η εποχή.
Η ακράτεια των ούρων επίσης είναι ένα ερώτημα, ιδιαίτερα για τις γυναίκες που είχαν εργώδεις κολπικούς τοκετούς και φλερτάρουν με τη μέση ηλικία.

Ο ετήσιος έλεγχος λοιπόν της γυναίκας δεν είναι απλά ένα PAP τεστ. Δεν είναι ένα γυναικολογικό υπερηχογράφημα. Οι δύο αυτές εξετάσεις μάλιστα δεν είναι ετησίως απαραίτητες παρά τη ριζωμένη πεποίθηση. Ο ετήσιος έλεγχος είναι η επαφή με το γυναικολόγο , η συζήτηση και πάνω απ’ όλα η κλινική εξέταση, που θα αναδείξει τα πραγματικά θέματα που απασχολούν την υγεία της γυναίκας.