Η ψυχική υγεία έχει μεγαλύτερη σημασία από όσο τείνουμε να της δίνουμε… Με πιάνει από το χέρι και με κοιτάζει βαθιά στα μάτια. «Θα χάσω τα μαλλιά μου.το ξέρετε; Δεν αντέχω στη σκέψη ότι θα χάσω τα μαλλιά μου. Εδώ μου λένε ότι θα σωθώ αλλά από τότε που το έμαθα έχω πέσει σε κατάθλιψη. Καλύτερα να πεθάνω».

Το πόσο στενά είναι συνδεδεμένα η ψυχή και το σώμα έχει μελετηθεί από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα πολλές φορές. Χώρος ίασης στην αρχαία Ελλάδα ήταν το Ασκληπιείο, τόπος φροντίδας σώματος και ψυχής, καθώς το ένα αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι του άλλου.

Σήμερα, η βιβλιογραφία αλλά και η καθημερινή κλινική πράξη έχουν υπογραμμίσει αυτή τη σχέση, στο πως το ένα επηρεάζει, επηρεάζεται, τροφοδοτεί και τροφοδοτείται από το άλλο.
Σε πολλές χρόνιες νόσους η ψυχική υγεία παίζει καθοριστικό ρόλο τόσο στην πορεία αυτής καθ’ αυτής της νόσου όσο και στην ποιότητα ζωής του ασθενή. Ενδεικτικά, ασθενείς με χρόνια νόσο εμφανίζουν υψηλά ποσοστά συμπτωμάτων ψυχικής διαταραχής, όπως κλινική κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές και αυτοκτονικές τάσεις.

Αντίστοιχα, ασθενείς με ψυχική διαταραχή εμφανίζουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν οργανικές νόσους. Ασθενείς με διαγνωσμένη κλινική κατάθλιψη παρουσιάζουν 50% μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρδιαγγειακή νόσο και 50% μεγαλύτερο κίνδυνο να διαγνωστούν με διαβήτη. Παράλληλα, ασθενείς με ψυχωσική συνδρομή εμφανίζουν υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας, διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν καρδιαγγειακή νόσο και τριπλάσιες πιθανότητες να έχουν διαβήτη συγκριτικά με το γενικό πληθυσμό.

Ο σημερινός κλινικός, αφήνοντας πίσω του το βιοϊατρικό μοντέλο, που ως βάση έχει μόνο την βιολογική υπόσταση του ατόμου, προσεγγίζει τον ασθενή με ένα ολιστικό βλέμμα ασπαζόμενος το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο (G. Engel 1977) που μαζί με τη βιολογική, συμπεριλαμβάνει την κοινωνική και την ψυχολογική διάσταση. Η σύγχρονη αυτή προσέγγιση απαιτεί αρμονική συνεργασία θεράποντα ιατρού και κλινικού ψυχολόγου προκειμένου ο ασθενής να μη χάσει την ανθρώπινη, μοναδική και ξεχωριστή του ιδιότητα.

Ο πολυδιάστατος ρόλος του κλινικού ψυχολόγου, περιλαμβάνει την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία ψυχικών δυσκολιών και συμπεριφοράς που εμφανίζει τόσο ο ασθενής όσο και το συγγενικό του περιβάλλον. Η οικογένεια του ασθενούς έχει από τη μια πλευρά το ρόλο του φροντιστή συγχρόνως όμως “νοσεί” και η ίδια και χρήζει και εκείνη φροντίδα και θεραπεία.

«Μου είπαν ότι αντίστοιχες περιπτώσεις έχουν καλή εξέλιξη.Δε θέλω όμως να μπω σε αυτή τη διαδικασία. Έχω εικόνες άσχημες από τη μητέρα μου».

Συναντάμε ασθενείς που ενώ η πρόγνωση της οργανικής νόσου είναι καλή, η ψυχική τους υγεία δεν ακολουθεί, εκφράζουν συναισθήματα παραίτησης, θυμού και απόγνωσης. Τι μπορεί να συμβαίνει; Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ενώ μια οργανική νόσος, χρόνια ή μη, μπορεί να έχει συγκεκριμένα στάδια στην αντιμετώπιση και τη θεραπεία της, από την άλλη το πλαίσιο που τη βιώνει ο κάθε ασθενής με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του (φύλο, ηλικία, υποστηρικτικό πλαίσιο, οικογενειακό ιστορικό) είναι καθαρά προσωπικό για τον καθένα. Η καθημερινή παρουσία του κλινικού ψυχολόγου από τη διάγνωση και καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπείας, επιτρέπει στον ασθενή να πάρει χρόνο και χώρο, να εμπιστευτεί και να επεξεργαστεί σκέψεις και συναισθήματα με το δικό του ρυθμό και σύμφωνα με τη δική του επιθυμία έχοντας ενεργό ρόλο στο δικό του θεραπευτικό πλάνο.

Ο σεβασμός στην ισορροπία ψυχικής και σωματικής υγείας, η γνώση του αντικειμένου και η ταπεινότητα στον ανθρώπινο πόνο αποτελούν βασική προϋπόθεση της ποιότητας ζωής τόσο στην υγεία όσο και στην ασθένεια.