Η ωτίτιδα στα παιδιά ορίζεται ως συλλογή και παραμονή υγρού στο μέσο αυτί (πίσω από το τύμπανο) χωρίς να έχει τα συμπτώματα της γνωστής μας οξείας μέσης πυώδους ωτίτιδας (πόνο, πυρετό, κακή διάθεση κλπ)

Ποια είναι επομένως τα πιθανά συμπτώματα της εκκριτικής ωτίτιδας σε ένα παιδί;

Πολύ συχνά οι γονείς (αλλά και τα στενά πρόσωπα,κυρίως παππούδες και γιαγιάδες, τα άτομα που φροντίζουν το παιδί καθώς και οι δάσκαλοι) αναφέρουν ότι το παιδί , που άκουγε μέχρι πρότινος γενικά καλά, τελευταία δεν τους δίνει σημασία ,όλο θέλει πιο δυνατά την τηλεόραση και ρωτάει ‘τι’ και ΄τι’. Κάποιοι μάλιστα το χαρακτηρίζουν παιχνίδι ή αδιαφορία γιατί ‘μεγαλώνει και γίνεται αντιδραστικό’.

Όμως η πραγματικότητα είναι άλλη,το παιδί έχει όλα αυτά τα συμπτώματα διότι η συλλογή και παραμονή του υγρού στο μέσο αυτί (το οποίο μειώνει την κινητικότητα του τυμπανοοσταριώδους συστήματος και την ορθή μεταφορά των ηχητικών σημάτων ) προκαλεί βαρηκοΐα (συνήθως ελαφρά) χωρίς να έχει άλλα συμπτώματα (γι αυτό λέγεται και ‘σιωπηλή’ ωτίτιδα).

Ίσως κάποια μεγαλύτερα παιδιά να παραπονεθούν για ‘μπούκωμα’ και περίεργους ήχους του αυτιού τα οποία μπορεί να φεύγουν όταν χασμουριέται ή όταν μασάει και όταν καταπίνει.Σπάνια μπορεί να παραπονούνται ότι ακούν περίεργα τη φωνή τους .

Η εκκριτική ωτίτιδα είναι πιο συχνή σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας και πολλές φορές παρουσιάζεται μετά απο οξεία μέση πυώδη ωτίτιδα (ακόμη και αν αντιμετωπίστηκε με φάρμακα) ή μετά απο επίμονη καταρροή.

Η κατάσταση αυτή δεν πρέπει να περνάει απαρατήρητη γιατί και η ελαφρά βαρηκοΐα –που για ένα ενήλικα μπορεί να είναι αμελητέα – για ένα παιδί είναι πολύ σημαντική και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα μάθησης (μειωμένη απόδοση στο σχολείο) αλλά και συμπεριφοράς – όπως ανεξήγητος εκνευρισμός για παράδειγμα- (πιο σπάνια).

Καλό είναι το παιδί με τέτοια συμπτώματα να παραπέμπεται στον ειδικό παιδο-ωτορινολαρυγγολόγο .
Κατά την επίσκεψη στον ειδικό αρχικά θα δοθούν σημαντικές πληροφορίες με το λεπτομερές ιστορικό του παιδιού .Στην συνέχεια με τη κλινική εξέταση του παιδιού και με τη βοήθεια ειδικών συστημάτων (ωτοσκόπια, τυμπανογράφο,κλπ) εμπεδώνεται η διάγνωση της εκκριτικής ωτίτιδας –η οποία θα πρέπει να διακρίνεται από άλλες μορφές μέσης ωτίτιδας. Για την σωστή αντιμετώπιση της εκκριτικής ωτίτιδας στα πλαίσια της εξέτασης του παιδιού θα πρέπει να διερευνάται και η πιθανή αιτία. Γι αυτό ίσως χρειαστούν κάποιες επιπλέον εξετάσεις όπως:

Ενδοσκόπηση μύτης και ρινοφάρυγγα. Γίνεται συνήθως με λεπτό εύκαμπτο ενδοσκόπιο, που είναι ανεκτό από τα παιδιά ή ευθύ λεπτό ενδοσκόπιο. Οι ακτινογραφίες αποφεύγονται –λόγω ακτινοβολίας- γίνονται μόνο επί έλλειψης ενδοσκοπίων. Με την ενδοσκόπηση αναγνωρίζονται προβλήματα της μύτης όπως η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος (στραβό διάφραγμα),η υπερτροφία των κογχών-αλλεργική ρινίτιδα και κυρίως η υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων.

Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια) συνήθως είναι υπεύθυνες για την εκκριτική ωτίτιδα αλλά και για άλλα προβλήματα (ρινίτιδες,ροχαλητό και άπνοιες στον ύπνο) στα παιδιά. Μπορεί επίσης να χρειαστεί να γίνει αλλεργιολογικός έλεγχος, αν κατά την κλινική εξέταση αναγνωριστούν σημεία αλλεργίας.

Με όλα αυτά τα δεδομένα ο παιδο-ωτορινολαρυγγολόγος θα αποφασίσει πώς θα αντιμετωπιστεί το παιδί σας.
Να σημειωθεί ότι το κάθε παιδί έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες .Μπορεί πχ να υπάρχουν ανατομικές και λειτουργικές διαταραχές στόματος-φάρυγγα ,ιδιαίτερα ίσως προβλήματα υγείας και επομένως το κάθε παιδί αντιμετωπίζεται σαν ξεχωριστή οντότητα.

Ωτίτιδα & παιδιά: Επιλογές Αντιμετώπισης

Συντηρητική αντιμετώπιση. Μπορεί να χορηγηθούν κάποια φάρμακα αρχικά – αν δεν έχει πάρει μέχρι τότε το παιδί- αλλιώς δεν δίνεται καμία αγωγή και παρακολουθείται ανά μήνα για ένα τρίμηνο. Υπάρχουν αρκετές πιθανότητες μέσα σε αυτό το διάστημα να γίνει αυτόματη ίαση (φυσική πορεία της νόσου). Οι πιθανότητες αυτόματης ίασης είναι πολύ περισσότερες τους καλοκαιρινούς μήνες.

Χειρουργική αντιμετώπιση. Η Χειρουργική επέμβαση υπό γενική αναισθησία είναι η μυριγγοτομή -υπό το μικροσκόπιο γίνεται μικρή τρύπα στο τύμπανο και αφαίρεση του υγρού με ειδική αναρρόφηση)-στη φάση αυτή θα αποφασιστεί, από τον χειρουργό ΩΡΛ, αν θα τοποθετηθεί σωληνίσκος αερισμού. Ο σωληνίσκος αερισμού –ανάλογα με τον τύπο -έχει διάρκεια ζωής 8 – 10 μήνες και συνήθως αποβάλλεται σταδιακά από τον οργανισμό ενώ παράλληλα γίνεται αυτόματα σύγκλειση της τρύπας του τυμπάνου. Όσο υπάρχει ο σωληνίσκος- ο οποίος ελέγχεται ανά μήνα από τον ΩΡΛ- χρειάζονται κάποιες προφυλάξεις από το νερό. Γενικά ,στα πλαίσια της παρακολούθησης ενός παιδιού με εκκριτική ωτίτιδα, αν το τέλος του τριμήνου συμπίπτει με τις αρχές του καλοκαιριού –και το υγρό παραμένει –δίνουμε το περιθώριο της αναμονής μέχρι το τέλος του καλοκαιριού.

Για δύο βασικούς λόγους:

• της πιθανότητας αυτόματης ίασης (~50%) και
• των προβλημάτων που θα έχει το παιδί (ιδιαίτερα τα μεγαλύτερα ) με τα θαλασσινά μπάνια αν γίνει επέμβαση με σωληνίσκους αρχές καλοκαιριού.

Εξαίρεση αποτελούν τα παιδιά με γνωστή συνυπάρχουσα νευροαισθητήρια βαρηκοΐα όπου η εκκριτική ωτίτιδα επιβαρύνει την βαρηκοΐα τους. Η επέμβαση αυτή είναι μικρή και μικρής διάρκειας γίνεται πάντα υπό γενική αναισθησία και συνήθως συνδυάζεται με αδενοτομή ή και αμυγδαλεκτομή, εφόσον βέβαια έχουν προκύψει τέτοιες ενδείξεις κατά την κλινική εξέταση του παιδιού.