Η στένωση καρωτίδας αποτελεί μια σοβαρή αγγειακή πάθηση που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικών επεισοδίων. Το άρθρο παρουσιάζει τα βασικά συμπτώματα, τις αιτίες της πάθησης και τις σύγχρονες θεραπευτικές προσεγγίσεις που εφαρμόζονται για την αντιμετώπισή της.

Τι είναι η Στένωση Καρωτίδας;

Η στένωση των καρωτίδων αναφέρεται στη μείωση του αυλού (διαμέτρου) των καρωτίδων, οι οποίες είναι οι μεγάλες αρτηρίες που παρέχουν αίμα στον εγκέφαλο, το πρόσωπο και τον λαιμό. Αυτή η στένωση προκαλείται κυρίως από τη συσσώρευση πλακών χοληστερόλης (αθηρωμάτωσης) και άλλων συστατικών στο εσωτερικό των αρτηριών, περιορίζοντας τη ροή του αίματος και οδηγώντας σε σοβαρές επιπλοκές όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο.

Συμπτώματα

Αρχικά η στένωση των καρωτίδων μπορεί να μην προκαλεί κανένα σύμπτωμα ακόμα και σε υψηλού βαθμού στένωσης, για αυτό και αναφέρουμε πως ο ασθενής παραμένει ασυμπτωματικός. Ωστόσο, όταν προκληθεί το πρώτο σύμπτωμα αυτό μπορεί να είναι είτε ένα παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο (ΤΙΑ) είτε ένα εγκεφαλικό επεισόδιο (stroke). Στα παροδικά ισχαιμικά επεισόδια τα συμπτώματα διαρκούν συνήθως μόλις μερικά λεπτά και η διάρκεια τους είναι εξ ορισμού μικρότερη από 24 ώρες, σε αντίθεση με το εγκεφαλικά επεισόδια όπου σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι και μη αναστρέψιμα. Τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Αδυναμία ή μούδιασμα σε ένα χέρι, πόδι ή στο πρόσωπο, συνήθως μόνο από τη μία πλευρά του σώματος.
• Πάρεση ή παράλυση ενός άκρου
• Δυσκολία στην ομιλία (δυσαρθρία)
• Απώλεια όρασης σε ένα μάτι ή θολή όραση (αμαύρωση)
• Πτώση γωνίας στόματος

Εάν παρουσιαστούν αυτά τα συμπτώματα, είναι σημαντικό να επικοινωνήσετε άμεσα με έναν γιατρό, καθώς μπορεί να υποδηλώνουν ένα <<μικρό εγκεφαλικό επεισόδιο>>  το οποίο αποτελεί ένδειξη αυξημένου κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο.

Παράγοντες Κινδύνου

Η στένωση των καρωτίδων συνήθως αναπτύσσεται σταδιακά και συνδέεται με αρκετούς παράγοντες κινδύνου που επηρεάζουν την υγεία των αιμοφόρων αγγείων. Οι κυριότεροι είναι:

• Υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση): Η αυξημένη πίεση στο αίμα προκαλεί φθορά στα τοιχώματα των αρτηριών, διευκολύνοντας την εναπόθεση πλακών.
• Υψηλή χοληστερόλη: Η κακή χοληστερόλη (LDL) μπορεί να συσσωρεύεται στις αρτηρίες και να σχηματίζει πλάκες, οδηγώντας στη στένωση των αρτηριών
• Κάπνισμα: Το κάπνισμα προκαλεί βλάβη στα τοιχώματα των αρτηριών και επιδεινώνει τη διαδικασία της αθηροσκλήρωσης.
• Σακχαρώδης διαβήτης: Ο διαβήτης επηρεάζει την υγεία των αγγείων, επιταχύνοντας τη διαδικασία της αθηρωμάτωσης.
• Παχυσαρκία: Η υπερβολική αύξηση του βάρους αυξάνει την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα χοληστερόλης, καθώς και το κίνδυνο διαβήτη.
• Ηλικία: Η πιθανότητα στένωσης των καρωτίδων αυξάνεται με την ηλικία.
• Οικογενειακό ιστορικό: Γενετικοί παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της νόσου.
• Έλλειψη άσκησης

Διάγνωση

Η διάγνωση της στένωσης των καρωτίδων γίνεται μέσω ενός συνδυασμού κλινικής εξέτασης και ειδικών εξετάσεων, οι οποίες βοηθούν στον εντοπισμό του βαθμού στένωσης και στην εκτίμηση του κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο.

Οι πιο συχνές διαγνωστικές μέθοδοι περιλαμβάνουν:

• Έγχρωμο υπερηχογράφημα (triplex καρωτίδων): Μια μη επεμβατική μέθοδος που χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να εξετάσει την κατάσταση των καρωτίδων και να μετρήσει το βαθμό στένωσης.
• Αξονική αγγειογραφία (CTA) και μαγνητική αγγειογραφία (MRA): Προσφέρουν υψηλής ανάλυσης 3D εικόνες, πληροφορίες για τα ενδοκράνια τμήματα των καρωτίδων καθώς και του εγκεφάλου και έχουν κυρίαρχη θέση στη διάγνωση της καρωτιδικής νόσου.

Αξίζει να αναφερθεί πως η κλασική αγγειογραφία καρωτίδων (DSA), αν και αποτέλεσε μέθοδο εκλογής του παρελθόντος, είναι επεμβατική απεικόνιση και δε συνιστάται πλέον για τη διάγνωση της καρωτιδικής νόσου αν δεν υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις.

Θεραπεία

Η θεραπεία για τη στένωση των καρωτίδων εξαρτάται από το βαθμό της στένωσης, τα συμπτώματα του ασθενούς και τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο. Οι βασικές θεραπευτικές προσεγγίσεις περιλαμβάνουν:

Συντηρητική Θεραπεία

Για μικρού βαθμού στένωση καρωτίδας, όπου η ροή του αίματος δεν είναι σοβαρά περιορισμένη, η θεραπεία επικεντρώνεται στον έλεγχο των παραγόντων κινδύνου:

• Φαρμακευτική αγωγή: Φάρμακα για τη μείωση της χοληστερόλης (στατίνες), για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, του σακχαρώδη διαβήτη καθώς και αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα
• Αλλαγές στον τρόπο ζωής: Διατροφή χαμηλή σε λιπαρά, άσκηση και διακοπή του καπνίσματος.

Χειρουργική Θεραπεία

Εάν η στένωση είναι μεγάλου βαθμού (>70%) ή αν ο ασθενής έχει υποστεί παροδικό ισχαιμικό ή εγκεφαλικό επεισόδιο, μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση για να αποκατασταθεί η ροή του αίματος:

• Eνδαρτηρεκτομή καρωτίδας: Αποτελεί την επικρατέστερη χειρουργική θεραπεία κατά την οποία αφαιρείται η πλάκα που φράσσει την αρτηρία και εν συνεχεία ακολουθεί σύγκλειση της αρτηρίας με τοποθέτηση φλεβικού ή συνθετικού εμβαλώματος (patch). Η επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί με γενική ή ακόμη και τοπική αναισθησία.

• Αγγειοπλαστική και τοποθέτηση stent: Υπό τοπική αναισθησία, τοποθέτηση μεταλλικής ενδοπρόθεσης (stent) συνήθως μέσω της μηριαίας αρτηρίας από το πόδι. Πραγματοποιείται όταν τηρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Παρακολούθηση

Σε κάθε περίπτωση, οι ασθενείς με στένωση καρωτίδων θα πρέπει να παρακολουθούνται τακτικά από τον αγγειοχειρουργό τους, ώστε να αξιολογείται η εξέλιξη του βαθμού στένωσης και να προλαμβάνονται τυχόν επιπλοκές.

Συμπερασματικά

Η στένωση των καρωτίδων είναι μια σοβαρή κατάσταση που απαιτεί άμεση διάγνωση και πιθανώς θεραπεία. Εάν έχετε παράγοντες κινδύνου ή έχετε παρουσιάσει κάποιο από τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε τον αγγειοχειρουργό σας. Με τη σωστή θεραπευτική προσέγγιση, η στένωση των καρωτίδων μπορεί να αντιμετωπιστεί, προλαμβάνοντας τον κίνδυνο σοβαρών εγκεφαλικών επεισοδίων.