Η σύγχρονη ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική του άκρου ποδός, είναι μια τεχνική που έχει εφαρμοστεί με μεγάλη επιτυχία στην κλινική μας, τα τελευταία 6 χρόνια, σε πάνω από 1.000 περιστατικά.
Η δεκαετία που διανύουμε είναι η δεκαετία της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής. Στην ορθοπαιδική η αρχή έγινε με την αρθροσκόπηση την προηγούμενη δεκαετία. Σήμερα, όλο και πιο πολλές παθήσεις στην ορθοπαιδική αντιμετωπίζονται ελάχιστα επεμβατικά. Από αυτήν την εξέλιξη δεν μπορούσε να λείπει και η αντιμετώπιση των παθήσεων του άκρου ποδός και φυσικά η συχνότερη από αυτές τις παθήσεις, που είναι ο βλαισός μέγας δάκτυλος (κότσι).

Τι είναι το κότσι;

Τα κότσια είναι η πιο συχνή πάθηση του ποδιού. Είναι μια σύνθετη παραμόρφωση της πρώτης άρθρωσης (μεταταρσοφαλαγγικής) του μεγάλου δακτύλου του ποδιού.
Η παραμόρφωση αυτή δημιουργεί βλαισότητα (παρέκκλιση προς τα έξω) και στροφή του μεγάλου δακτύλου ως προς τον άξονά του. Συγκεκριμένα, στο έσω τμήμα της άρθρωσης αυτής δημιουργείται μία προπέτεια (κάλος). Η προπέτεια αυτή, πολλές φορές φλεγμένει, είναι εξέρυθρη και οιδηματώδης. Επίσης, πολλές φορές είναι επώδυνη και συχνά συνοδεύεται από δυσχέρεια στη βάδιση και προβλήματα στην υπόδηση. Επιδεινώνει, δε, την κατάσταση το γεγονός ότι η περιοχή αυτή δέχεται μεγάλες τριβές από τα παπούτσια.

Η φυσική εξέλιξη της νόσου είναι η παρέκκλιση του μεγάλου δακτύλου προς το δεύτερο ή και τρίτο δάχτυλο, τα οποία παραμορφώνονται με σφυροδακτυλία, γαμψοδακτυλία ή εφίππευση πάνω στο μεγάλο δάχτυλο, καθώς και η εμφάνιση κάλων στα δάχτυλα αυτά.

Αιτίες εμφάνισης

Η νόσος είναι πολυπαραγοντική. Υπάρχει σε αυτήν σαφής κληρονομική προδιάθεση, αλλά θεωρείται επίκτητη και όχι συγγενής. Σε μεγάλες σειρές χειρουργηθέντων ασθενών το 70% εξ αυτών είχε θετικό οικογενειακό ιστορικό. Επίσης, σε μεγάλη σειρά ερευνών η συχνότητα της πάθησης κυμαίνεται, ανάλογα με τη φυλή και τον πολιτισμό, από 40% έως 60% και εμφανίζει αύξηση ανάλογα με την ηλικία. Δεκάχρονη μελέτη του Πανεπιστημίου του Σικάγο έδειξε ότι το 88% του συνόλου των χειρουργηθέντων ασθενών ήταν γυναίκες, με μέσο όρο ηλικίας τα 43,5 χρόνια. Άλλοι ερευνητές κατέγραψαν ξυπόλυτους ιθαγενείς της νήσου Σολομώντα και βρήκαν την παραμόρφωση να είναι, κατά κύριο λόγο, ανύπαρκτη. Επίσης, έρευνες στην Κίνα έδειξαν ότι σε ικανό δείγμα πληθυσμού τόσο ενυπόδητων όσο και ανυπόδητων η νόσος στην πρώτη ομάδα έφτανε το 33%, ενώ στην δεύτερη μόλις το 2%.
Επίσης τα στενά, κομψά και ψηλοτάκουνα παπούτσια ενοχοποιούνται ως αιτία πρόκλησης και επιδείνωσης της παραμόρφωσης. Γι΄ αυτό το λόγο η αναλογία της νόσου σε γυναίκες – άντρες είναι 9 προς 1.
Άλλες αιτίες της νόσου είναι οι αυτοάνοσες παθήσεις (ρευματοειδής αρθρίτιδα), οι νευρογενείς διαταραχές, η ανισορροπία της εμβιομηχανικής του ποδιού κ.α.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Ο μοναδικός τρόπος για να εξαφανιστεί το κότσι είναι η χειρουργική επέμβαση.
Πάνω από 120 διαφορετικές τεχνικές υπάρχουν στην χειρουργική πρακτική, που όλες έχουν σαν στόχο να επαναφέρουν τον άξονα της άρθρωσης, να απομακρύνουν την εξόστωση, και να ανακουφίσουν από τον πόνο. Μέχρι σήμερα τα κότσια αντιμετωπίζονταν με μεγάλες και επώδυνες χειρουργικές επεμβάσεις, ο δε μετεγχειρητικός χρόνος αποκατάστασης ήταν πολύ μεγάλος.

Νέα επαναστατική μέθοδος

Η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική του άκρου ποδός είναι μια νέα επαναστατική μέθοδος αντιμετώπισης της παθολογίας του άκρου ποδός. (κότσια, γαμψοδακτυλία, σφυροδακτυλία, άκανθα πτέρνας, πτώση μεταταρσίων, μεταταρσαλγία, νεύρωμα Morton κ.ά.).
Για τη νέα αυτή τεχνική δεν χρειάζεται να γίνει εισαγωγή του ασθενούς στο νοσοκομείο (ODC). Η επέμβαση γίνεται με περιοχική αναισθησία (ankle block), μία τεχνική κατά την οποία ο αναισθησιολόγος με την βοήθεια υπερήχων “βλέπει” τα νεύρα της περιοχής και χορηγεί τοπικό αναισθητικό γύρω από αυτά (ακριβώς όπως το κάνει ο οδοντίατρος στην στοματική κοιλότητα), έτσι ώστε να εξασφαλίζεται αναισθησία κατά την διάρκεια του χειρουργείου και μετεγχειρητική αναλγησία (δεν πονά δηλαδή ο αθενής) για πολλές ώρες μετά το χειρουργείο. Μετά την παρέλευση της δράσης του τοπικού αναισθητικού, ο πόνος, αν εμφανιστεί, είναι ελαφρύς και μπορεί να αντιμετωπισθεί πλέον με απλά αναλγητικά φάρμακα. Αν κάποιος ασθενής δεν επιθυμεί να είναι «ξύπνιος» κατά την διάρκεια της περιοχικής ή του χειρουργείου, χορηγείται καταστολή (μέθη), ούτως ώστε η όλη διαδικασία να μην γίνει αντιληπτή. Για την επέμβαση δεν απαιτείται ίσχαιμη περίδεση και οι τομές που γίνονται δεν ξεπερνούν τα 2-3 χιλιοστά. Μέσω των οπών αυτών, οδηγούνται μικρά εργαλεία, με τα οποία γίνονται διορθωτικές οστεοτομίες, αφαιρέσεις εξοστώσεων, διατομές τενόντων (καμπτήρων – εκτεινόντων, θυλακοτομές, αρθροτομές κ.ά.) υπό ακτινοσκόπηση (C-ARM). Το ειδικό μηχάνημα και τα ειδικά μικρά εργαλεία, τα οποία δεν κακοποιούν τους μαλακούς ιστούς, τα ευγενή αγγεία και νεύρα, είναι μια προαπαιτούμενη παράμετρος.
Μια άλλη προαπαιτούμενη παράμετρος για την εφαρμογή αυτής της τεχνικής είναι ότι πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένους χειρουργούς και καλά εξοικειωμένους με αυτή την χειρουργική τεχνική. Διαρκεί 20 λεπτά και είναι ανώδυνη. Η μετεγχειρητική περίοδος είναι, επίσης, ανώδυνη. Δεν μένουν ουλές και ο ασθενής επιστρέφει πολύ πιο γρήγορα στις δραστηριότητές του. Και, τέλος, στις περισσότερες περιπτώσεις μετά από τρεις εβδομάδες ο ασθενής μπορεί να φορέσει αθλητικό παπούτσι και να επανέλθει σταδιακά στις συνηθισμένες δραστηριότητές του.

Θεραπεία της παθολογίας των άκρων

Η διαδερμική τεχνική, γίνεται με τοπική αναισθησία, με αποκλεισμό των νεύρων του ποδιού (ankle block) και έχει εξασφαλίσει ποιοτικό και μόνιμο αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση μιας πλειάδας παραμορφώσεις του προσθίου και του οπισθίου άκρου ποδός, όπως:
• Βλαισός μεγάλος δάκτυλος (Hallux Valgus).
• Δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος (Ηallux Rigitus).
• Μεταταρσαλγία – Πτώση μεταταρσίων.
• Νεύρωμα Morton ή άλλα νευρώματα.
• Παραμορφώσεις πέμπτου δακτύλου (Bunionette tailor’s, εφίππευση κ.ά.).
• Ακανθα πτέρνας – πελματιαία απονευρωσίτιδα.
• Προεξοχή πτέρνας.
• Γαμψοδακτυλία – σφυροδακτυλία – κλινοδακτυλία.
• Ανακατασκευή του προσθίου ποδιού στην ρευματοειδή αρθρίτιδα, νευρογενείς παραμορφώσεις.
• Διαβητικό πόδι κ.ά.