Ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας ονομάζεται συχνά και ως «σιωπηλός αλλά θανατηφόρος» καθώς είναι μία ασθένεια που αναπτύσσεται αργά και σπάνια προκαλεί συμπτώματα στα αρχικά της στάδια.

Συχνότητα

Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τρίτος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες. Υπολογίζεται ότι περίπου 13.000 γυναίκες διαγιγνώσκονται με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στις ΗΠΑ κάθε χρόνο, ενώ στην Ευρώπη εν έτη 2008,  11  ανά 100.000 γυναίκες διαγνώστηκαν με τη νόσο αυτή .Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν το 1 στις 100 γυναίκες θα αναπτύξουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας κατά τη διάρκεια ζωής τους, ποσοστό το οποίο είναι φαντάζει εφιαλτικό.

Αίτια

Από τι προκαλείται ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας;

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προκαλείται σχεδόν πάντα από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) — την πιο κοινή σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη. Ως και το 80 τοις εκατό των σεξουαλικά ενεργών ανθρώπων έχουν εκτεθεί κάποια στιγμή στη ζωή τους. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών μπορεί να μην εμφανίσει ποτέ κανένα σύμπτωμα και το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού μπορεί συνήθως να καθαρίσει από μόνο του τον HPV μέσα σε δύο χρόνια.

Συνήθως, για την ανάπτυξη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, είναι απαραίτητη λοίμωξη από τους λεγόμενους υψηλού κινδύνου καρκινογόνους τύπους HPV όπως είναι κυρίως οι τύποι HPV 16 και 18 ενώ για την εξέλιξη των προκαρκινικών βλαβών σε καρκίνο απαιτούνται  πολλά χρόνια (δεκαετίες) και συχνά κι άλλοι παράγοντες.

Ξεχωρίζουμε λοιπόν σε δύο κατηγορίες του παράγοντες κινδύνου για να αναπτυχθεί καρκίνος τραχήλου της μήτρας:

Παράγοντες κινδύνου μόλυνσης με τον ιό HPV

• Σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη με πολλαπλούς συντρόφους ή σεξουαλική επαφή με άνδρα που έχει πολλαπλούς συντρόφους
• Έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας σε μικρή ηλικία
• Μακροχρόνια χρήση ορμονικών αντισυλληπτικών
• Πολλαπλές κυήσεις
• Κακή υγιεινή
• Άλλες σεξουαλικά μεταδιδόμενες μολύνσεις των γεννητικών οργάνων.

Παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του τραχήλου όταν υπάρχει ενεργός λοίμωξη από HPV

• Συνθήκες χρόνιας ανοσοκαταστολής, όπως η ανοσοανεπάρκεια, που προκαλείται από την μόλυνση με τον ιό HIV, ή οι θεραπείες με φάρμακα που καταστέλλουν  το ανοσοποιητικό σύστημα .

Άλλοι παράγοντες που αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα και γενικά την υγεία, όπως το κάπνισμα, η κακή διατροφή, το κάπνισμα, η έλλειψη άσκησης.

Συμπτώματα

Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας 

Ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας στα πρώτα στάδια συνήθως δεν εκδηλώνεται με έντονα συμπτώματα. Εκείνα τα συμπτώματα που πρέπει να σας βάλουν σε εγρήγορση είναι:

• Παρατεινόμενος πόνος ή ανεξήγητη ενόχληση στην κοιλιακή χώρα
• Πόνος και αιμορραγία κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής (δυσπαρεύνεια) ή αυξανόμενη ποσότητα αίματος κατά την περίοδο  ή μετά την εμμηνόπαυση.
• Ασυνήθιστες ή δύσοσμες κολπικές εκκρίσεις
• Διαταραχές περιόδου
• Συχνοουρία, ακράτεια ούρων ή κοπράνων
• Ανεξήγητη δυσκοιλιότητα
• Αίμα στα ούρα
• Πρήξιμο σε ένα ή και στα δύο πόδια

Πρόληψη – Θεραπεία

Καρκίνος τραχήλου της μήτρας: Πέντε συμβουλές για τη μείωση του κινδύνου

1. Βάλτε τo τεστ Pap στη ρουτίνα σας .

Το τεστ Παπανικολάου επιτρέπει  στους γιατρούς να ανιχνεύσουν ανωμαλίες – αλλαγές στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας  σας – και να επέμβουν έγκαιρα  πριν δημιουργηθεί ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας.

Οι γυναίκες πρέπει να κάνουν τεστ Pap τουλάχιστον μία φορά κάθε τρία χρόνια, ξεκινώντας από την ηλικία των 21 ετών.  Μόλις κλείσετε τα 30, σας προτείνουμε τεστ Παπανικολάου κάθε πέντε χρόνια, εφόσον κάνετε τεστ HPV με το Pap σας και τα αποτελέσματα είναι αρνητικά.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, μεταξύ 60 και 80 τοις εκατό των γυναικών στις Ηνωμένες Πολιτείες με πρόσφατα διαγνωσμένο διηθητικό καρκίνο του τραχήλου της μήτρας δεν έχουν κάνει τεστ Παπανικολάου τα τελευταία πέντε χρόνια. Και, ακόμη πιο ανησυχητικό, πολλές από αυτές τις γυναίκες δεν έχουν κάνει ποτέ εξετάσεις.

2. Παρακολούθηση των μη φυσιολογικών τεστ Παπανικολάου.

Εάν υπάρχει λοίμωξη, ο γιατρός σας θα σας θεραπεύσει και θα επαναλάβει το τεστ Παπανικολάου αργότερα. Εάν η εξέταση ή το τεστ Παπανικολάου υποδηλώνουν κάτι άλλο εκτός από λοίμωξη, ο γιατρός σας θα κάνει άλλες εξετάσεις για να προσδιορίσει το πρόβλημα. Σε ορισμένες περιπτώσεις όπου οι γυναίκες είχαν προηγουμένως μη φυσιολογικά αποτελέσματα του τεστ Παπανικολάου, οι γιατροί μπορεί επίσης να κάνουν ένα τεστ HPV DNA, το οποίο μπορεί να ανιχνεύσει τον HPV στον τράχηλο μιας γυναίκας από την ύπαρξη του οποίου πολλές φορές ξεκινά ο καρκίνος.

3. Εμβολιαστείτε.

Το σύνθημα είναι σαφές! “Υπάρχει πλέον  ένα εμβόλιο για τον καρκίνο . Χρησιμοποιήστε το!”

Στη χώρα μας είναι διαθέσιμα δύο εμβόλια το Cervarix και το Gardasil, είναι διαθέσιμα για προστασία από τους υπότυπους του HPV που προκαλούν τους περισσότερους καρκίνους του τραχήλου της μήτρας, καθώς και από καρκίνους του πρωκτού στους άνδρες. Συζητείστε με τον γιατρό σας για το ακριβές δοσολογικό σχήμα.

Οι  συστάσεις για τον εμβολιασμό κατά του HPV, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων είναι οι ακόλουθες:

• Κορίτσια στην ηλικίας 11 ή 12 ετών (αν και η πρώτη δόση μπορεί να δοθεί από την ηλικία των 9 ετών),
• Γυναίκες ηλικίας 13-26 ετών που δεν έχουν προηγουμένως εμβολιαστεί και δεν έχουν προηγουμένως διαγνωστεί με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
• Αγόρια, ξεκινώντας από την ηλικία των 11 ετών, καθώς και άνδρες ηλικίας 13-21 ετών που δεν έχουν προηγουμένως εμβολιαστεί.
• Αμφιφυλόφιλοι και ομοφιλόφυλοι άνδρες, τρανσέξουαλ και ανοσοκατεσταλμένα άτομα (συμπεριλαμβανομένων εκείνων με λοίμωξη HIV) που δεν έχουν εμβολιαστεί επαρκώς προηγουμένως, μέχρι την ηλικία των 26 ετών.
• Ακόμα κι αν δεν εμβολιαστήκατε ως παιδί, μπορείτε ακόμα να κάνετε το εμβόλιο μέχρι την ηλικία των 26 ετών.

Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων απευθύνει ισχυρή σύσταση  στους εφήβους να εμβολιαστούν πριν εκτεθούν στον HPV.

Ωστόσο, ακόμα κι αν έχετε ήδη μολυνθεί με έναν ή περισσότερους τύπους HPV, το εμβόλιο μπορεί να σας προστατεύσει από άλλους τύπους HPV.

4. Κάνετε ασφαλές σεξ.

Η χρήση  =προφυλακτικού  συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου προσβολής από HPV και εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται με τον HPV, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας.

Μελέτες σε γυναίκες που έχουν πολλούς σεξουαλικούς συντρόφους έχουν δείξει ότι αυξάνεται  ο κίνδυνος εμφάνισης HPV και συνεπώς ο κίνδυνος καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Αν είστε σεξουαλικά ενεργοί, χρησιμοποιήστε προφυλακτικό κάθε φορά που κάνετε σεξ. Οι δίχως προφυλάξεις ερωτική επαφή, σάς εκθέτει στον κίνδυνο να προσβληθείτε από σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα μεταξύ άλλων και από HPV και έτσι να αυξήσετε σημαντικά τις πιθανότητές σας να αναπτύξετε προκαρκινικές αλλαγές που μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη καρκίνου του τράχηλου της μήτρας.

Ωστόσο, παρότι τα προφυλακτικά συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται με τον HPV, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι ο HPV μπορεί να μολύνει περιοχές που δεν καλύπτονται από προφυλακτικό, επομένως τα προφυλακτικά μπορεί να μην προστατεύουν πλήρως από τον HPV. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να κάνετε το εμβόλιο HPV εκτός από τη χρήση προφυλακτικών.

5. Διακοπή του καπνίσματος και πιο υγιεινός τρόπος ζωής.

Το κάπνισμα τσιγάρου διπλασιάζει τον κίνδυνο να εμφανιστεί καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα υποπροϊόντα του καπνού βλάπτουν το DNA των κυττάρων του τραχήλου της μήτρας και μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Συνοψίζοντας, ο Παγκόσμιoς Οργανισμός  Υγείας (ΠΟΥ) τον Νοέμβριο 2020 αναγνώρισε τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ως πρόβλημα δημόσιας υγείας και υιοθέτησε μια  παγκόσμια στρατηγική για την επιτάχυνση της εξάλειψής του. Για να επιτευχθεί όμως αυτό μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα, ο ΠΟΥ έχει θέσει τους ακόλουθους  στόχους που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030 και να διατηρηθούν:

Το 90% των κοριτσιών να έχουν εμβολιαστεί πλήρως με εμβόλιο HPV μέχρι την ηλικία των 15 ετών.

Το 70% των γυναικών να ελέγχεται με διαγνωστικά τεστ έως τα 45 έτη.

Το 90% των γυναικών που έχουν εντοπιστεί με νόσο του τραχήλου της μήτρας να λαμβάνουν θεραπεία (90% των γυναικών σε προκαρκινική στάδιο και  το 90% των γυναικών με διηθητική να αντιμετωπίζονται θεραπευτικά).

Θα ήθελα να κλείσω με μια αποστροφή: «Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας δεν πρέπει να είναι πια ο σιωπηλός μπαμπούλας που στοιχειώνει την ερωτική μας ζωή. Η ενημέρωση μας επιτρέπει πλέον και να τον προλάβουμε αλλά και να τον θεραπεύσουμε».  Γρηγορείτε…