Θέλετε να κλείσετε ραντεβού;

Εγχείρηση bypass με αρτηριακά μοσχεύματα και μαστικές αρτηρίες για μακροχρόνια επιβίωση

bypass

Bypass, μια λέξη που ακούγεται συχνά… Η στεφανιαία νόσος, ακόμη και σήμερα, αποτελεί ιδιαίτερη θεραπευτική πρόκληση διότι συγκαταλέγεται ανάμεσα στις κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνητότητας του γενικού πληθυσμού. Η καταπολέμηση της θνητότητας αλλά και της νοσηρότητας αποτελούν τους κύριους θεραπευτικούς στόχους της σύγχρονης καρδιοχειρουργικής ώστε να επιτευχθεί όχι μόνο αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, αλλά και ταυτόχρονη βελτίωση της ποιότητας ζωής του καρδιοπαθούς .Στην αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου παρατηρείται ραγδαία εξέλιξη των θεραπευτικών μεθόδων, τόσο της διαδερμικής αγγειοπλαστικής, όσο και της καρδιοχειρουργικής.

Σήμερα, η καρδιοχειρουργική θεραπεία, έχει να επιδείξει όχι μόνο λιγότερο επεμβατικές τεχνικές αλλά κυρίως τη χρήση ανθεκτικών μοσχευμάτων από τις αυτόλογες εφεδρικές αρτηρίες του ασθενούς ώστε να επιτυγχάνεται ολική αρτηριακή επαναιμάτωση του πάσχοντος μυοκαρδίου.

Όταν το ισχαιμικό μυοκάρδιο επαναιματώνεται αποκλειστικά με αρτηριακά μοσχεύματα, τόσο τα πρώιμα αλλά κυρίως τα όψιμα μακροχρόνια θεραπευτικά αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά, προσεγγίζοντας με το καλύτερο τρόπο τους προαναφερθέντες θεραπευτικούς στόχους.

Η παράκαμψη των νοσούντων στεφανιαίων αρτηριών, γνωστή ως bypass, είναι η συχνότερη καρδιοχειρουργική επέμβαση .

Με τη χειρουργική αυτή τεχνική παρακάμπτονται οι αιμοδυναμικά σημαντικές στενώσεις των στεφανιαίων αρτηριών ( πάνω από 60%), οι οποίες προκαλούνται από τις αποφρακτικές βλάβες των αθηροσκληρυντικών πλακών. Η παράκαμψη των βλαβών επιτελείται χρησιμοποιώντας σωληνωτά αγγειακά μοσχεύματα, από αγγεία του ιδίου ασθενούς (αυτόλογα μοσχεύματα).

Τα παρακαμπτήρια αυτά αγγεία, προέρχονται από ανατομικές περιοχές εκτός της καρδιάς, οι οποίες έχουν ιδιαίτερα πλούσια παράπλευρη κυκλοφορία έτσι ώστε να μην παραβλάπτεται η αγγείωση των αντίστοιχων ιστών και οργάνων ακόμη και μετά την παρασκευή και αφαίρεσή των μοσχευμάτων .

Αν και η εγχείρηση bypass εφαρμόζεται σε αρτηριακές παθήσεις της καρδιάς, με στενώσεις ή και αποφράξεις των αρτηριών που πρέπει να παρακαμφθούν, μπορεί εκτός από τα αρτηριακά μοσχεύματα να χρησιμοποιηθούν και φλεβικά μοσχεύματα. Όμως η συσσωρευμένη εμπειρία της χειρουργικής επαναιμάτωσης των στεφανιαίων αγγείων, για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, έχει αναδείξει ότι η υποτροπή της στεφανιαίας νόσου μετά από εγχείρηση ολικής επαναιμάτωσης, αποδίδεται κυρίως στην εκφύλιση και στην απόφραξη των φλεβικών μοσχευμάτων κατά κύριο λόγο και κατά δεύτερο λόγο στην εξέλιξη της αθηροσκλήρυνσης (1). Επομένως από χειρουργική προσέγγιση, το πρόβλημα της υποτροπής της χειρουργηθείσης στεφανιαίας νόσου, φαίνεται να σχετίζεται άμεσα με την προέλευση των παρακαμπτήριων φλεβικών μοσχευμάτων .

Από άποψη αγγειακής προέλευσης, τα παρακαμπτήρια μοσχεύματα των στεφανιαίων αρτηριών, μπορούν να ταξινομηθούν ως αρτηριακά και ως φλεβικά.
Ως αρτηριακά μοσχεύματα πρώτης επιλογής διακρίνονται οι δύο αυτόλογες μαστικές αρτηρίες, αριστερή και δεξιά και ως δεύτερης επιλογής οι δύο κερκιδικές αρτηρίες αριστερή και δεξιά. Σπανιότερα δε, ως τρίτη επιλογή μπορεί να χρησιμοποιηθεί κυρίως η γαστροεπιπλοική αρτηρία και οι δύο κάτω επιγάστριες αρτηρίες αριστερή και δεξιά. Αντίστοιχα τα φλεβικά μοσχεύματα μπορεί να προέρχονται από διάφορες περιοχές αλλά κυρίως από τη μείζονα ή την ελάσσονα σαφηνή των κάτω άκρων ή την κεφαλική φλέβα των άνω άκρων.

Όμως από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, άρχισε να αναγνωρίζεται η μεγάλη υπεροχή της μαστικής αρτηρίας σε σχέση με τα φλεβικά μοσχεύματα συγκρίνοντας τα μετεγχειρητικά αποτελέσματα ασθενών που είχαν υποβληθεί σε εγχείρηση by pass.

Η μαστική αρτηρία ως μέσο επαναιμάτωσης του ισχαιμούντος μυοκαρδίου είχε χρησιμοποιηθεί για πρώτη φορά από το Vineberg το 1956, με την τεχνική της ελεύθερης εναπόθεσής της μέσα στο μυοκάρδιο. Η πρώτη αναστόμωση μαστικής αρτηρίας στον πρόσθιο κατιόντα έγινε το 1964 από τον Kolessov υπό πάλλουσα καρδιά, αλλά η ευρεία διάδοσή της πραγματοποιήθηκε αργότερα από τον Green το 1968 με την υποστήριξη της εξωσωματικής κυκλοφορίας.
Από τότε, τουλάχιστον η αναστόμωση της αριστερής μαστικής αρτηρίας στον πρόσθιο κατιόντα στεφανιαίο κλάδο, αποτέλεσε την τεχνική επιλογής, αφού οι πρώτες κλινικές μελέτες έδειξαν ότι παράλληλα με την εισαγωγή της μαστικής αρτηρίας, επήλθε μείωση των μετεγχειρητικών καρδιολογικών προβλημάτων και βελτίωση του προσδόκιμου επιβίωσης σε σχέση με τους ασθενείς που είχαν μόνο φλεβικά μοσχεύματα .

Τα εξαιρετικά αυτά αποτελέσματα μπορούν να αποδοθούν σε πλειάδα συγκριτικών πλεονεκτημάτων της μαστικής αρτηρίας σε σχέση με το φλεβικό μόσχευμα  :

1. Μεγαλύτερη ανθεκτικότητα της μαστικής αρτηρία στην αθηροσκλήρυνση.
2. Η μαστική αρτηρία διατηρεί λειτουργικό ενδοθήλιο ενώ το φλεβικό μόσχευμα στερείται .
3. Το αρτηριακό ενδοθήλιο παρουσιάζει μεγαλύτερη αντοχή στις υψηλές συστηματικές αρτηριακές πιέσεις.
4. Το αρτηριακό ενδοθήλιο παρουσιάζει μεγαλύτερη αντοχή στη σφυγμική ροή αίματος.
5. Το αρτηριακό ενδοθήλιο της μαστικής αρτηρίας παρουσιάζει μεγαλύτερη παραγωγή προστακυκλίνης και νιτρικού οξέως, που δρουν προστατευτικά.
6. Η διάμετρος της μαστικής αρτηρίας είναι συγκρίσιμη αυτής των στεφανιαίων αρτηριών (matching), ενώ η διάμετρος των φλεβικών μοσχευμάτων είναι μεγαλύτερη και πολλές φορές πολλαπλάσια της στεφανιαίας αρτηρίας που πρόκειται να γίνει παράκαμψη (mismatching).
7. Η μαστική αρτηρία έχει τη δυνατότητα αυτορρύθμισης της αιματικής της ροής ανάλογα με τις ανάγκες του μυοκαρδίου .

Αντίθετα, πολλά από τα απώτερα μετεγχειρητικά καρδιολογικά προβλήματα των ασθενών που υποβλήθηκαν σε εγχείρηση bypass μπορούν να αποδοθούν στην απόφραξη των ποιοτικά κατώτερων φλεβικών μοσχευμάτων.

Επομένως με βάση αυτά τα δεδομένα, άρχισε να εξαπλώνεται η χρησιμοποίηση όχι μόνο της αριστερής αλλά και των δύο μαστικών αρτηριών ως ελεύθερα ή έμμισχα μοσχεύματα με μία ή περισσότερες διαδοχικές αναστομώσεις, εφαρμόζοντας διαφορετικές τεχνικές αναστομώσεων [6-8]. Σήμερα η χειρουργική τεχνική της χρησιμοποίησης και των δύο μαστικών αρτηριών, με τις διάφορες παραλλαγές, τυγχάνει ευρύτερης αποδοχής επειδή βελτιώνει και την ποιότητα ζωής αλλά και το προσδόκιμο επιβίωσης . Μάλιστα σχετικά πρόσφατα δεδομένα από το Cleveland Clinic Foundation στις ΗΠΑ, έδειξαν ότι κατά τη μετεγχειρητική παρακολούθηση για είκοσι έτη μετά από εγχείρηση by pass, επιβίωσαν 26% περισσότεροι ασθενείς με δύο μαστικές αρτηρίες παρά με μία .

Με τις δύο έμμισχες μαστικές αρτηρίες μπορεί να αντιμετωπισθούν σχεδόν όλες οι περιπτώσεις στεφανιαίας νόσου δύο αγγείων. Όμως, όταν είναι προσβεβλημένοι και οι τρεις στεφανιαίες αρτηρίες –νόσος τριών αγγείων- τότε ενδείκνυται η τοποθέτηση και τρίτου αρτηριακού μοσχεύματος. Μάλιστα το μόσχευμα εκλογής, φαίνεται ότι είναι η κερκιδική αρτηρία. Αν και η κερκιδική αρτηρία είχε δοκιμασθεί σποραδικά ως παρακαμπτήριο μόσχευμα από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως μετά από δύο δεκαετίες αφού ο Acar (11) απέδειξε τη χρησιμότητά της. Το προσδόκιμο βατότητας της κερκιδικής αρτηρίας είναι κατά πολύ ανώτερο των φλεβικών μοσχευμάτων αλλά ακολουθεί το προσδόκιμο βατότητας της μαστικής αρτηρίας (12). Tα άλλα αρτηριακά μοσχεύματα όπως της γαστροεπιπλοικής αρτηρίας είναι υποδεέστερα της κερκιδικής αρτηρίας και τείνουν να εγκαταλειφθούν.

Η εισαγωγή των αρτηριακών μοσχευμάτων στην εγχείρηση bypass, έφερε στην επιφάνεια το πρόβλημα της οικονομίας του αρτηριακού μοσχεύματος, το οποίο ήταν σχεδόν άγνωστο με τη χρήση φλεβικών μοσχευμάτων της μείζονος σαφηνούς. Η λύση του προβλήματος ήρθε με τη χρησιμοποίηση του ίδιου αρτηριακού μοσχεύματος για πολλαπλές αναστομώσεις σε περισσότερους του ενός πασχόντων στεφανιαίων κλάδων με αιμοδυναμικά σημαντική αθηροσκληρυντική νόσο. Το μόσχευμα πολλαπλών αναστομώσεων μπορεί να εφαρμοσθεί είτε σε σειρά είτε παράλληλα.

Οι τεχνικές αυτές συνέβαλλαν καθοριστικά στην επίλυση του προβλήματος οικονομίας μήκους του αρτηριακού μοσχεύματος. Το πρόβλημα αυτό ήταν σχεδόν άγνωστο με τη χρήση φλεβικών μοσχευμάτων μείζονος σαφηνούς, επειδή όταν χρησιμοποιούνται φλεβικά μοσχεύματα το συνολικό μήκος των παρακαμπτήριων μοσχευμάτων δεν δημιουργεί διεγχειρητικό προβληματισμό. Συνήθως το φλεβικό μόσχευμα της μείζονος σαφηνούς μπορεί να είναι αρκετό ώστε να παρακαμφθούν πέντε ή και περισσότεροι στεφανιαίοι κλάδοι από αντίστοιχο αριθμό αυτόνομων ανεξάρτητων φλεβικών μοσχευμάτων. Αντίθετα όταν χρησιμοποιούνται αρτηριακά μοσχεύματα, είναι απαραίτητο όλες οι αναστομώσεις να επιτευχθούν με κατά πολύ βραχύτερο συνολικό μήκος μοσχευμάτων σε σχέση με αυτό που θα απαιτείτο εάν τα μοσχεύματα ήταν φλεβικής προέλευσης. Όπως είναι ευνόητο, το πρόβλημα εξεύρεσης μήκους του μοσχεύματος επιτείνεται με τη χρησιμοποίηση έμμισχων μαστικών αρτηριών, επειδή τότε ο αναστομωτικός στόχος είναι πιο απομακρυσμένος και προσεγγιζεται δυσκολότερα. Η προσέγγιση του αναστομωτικού στόχου της στεφανιαίας αρτηρίας όπου και συρράπτεται το μόσχευμα, σε συνάρτηση με το μήκος του μοσχεύματος, εξαρτάται από ανατομικές αλλά και από γεωμετρικές παραμέτρους, οι οποίες δύσκολα μπορούν να υπολογισθούν με απόλυτη ακρίβεια προεγχειρητικά. Επομένως όταν χρησιμοποιούνται αρτηριακά μοσχεύματα είναι αναγκαίος ο προεγχειρητικός σχεδιασμός αλγορίθμου σχέσης μήκους του μοσχεύματος και του αναστομωτικού στόχου στον οποίο γίνεται η συρραφή. Στον αλγόριθμο συμπεριλαμβάνονται όλες οι εναλλακτικές τεχνικές , από τις οποίες τελικά εφαρμόζεται μόνο μία, ανάλογα με τα διεγχειρητικά ευρήματα. Αντίθετα, όταν δεν χρησιμοποιούνται αρτηριακά μοσχεύματα αλλά φλεβικά, είναι προφανές ότι συνήθως η διαδικασία ανάλυσης αλγορίθμων δεν είναι απαραίτητη αφού δεν υφίσταται το βασικό πρόβλημα εξεύρεσης μήκους μοσχεύματος.

Με τη γνώση και εφαρμογή των παραπάνω τεχνικών ολικής αρτηριακής επαναιμάτωσης του μυοκαρδίου, μπορεί να προκύψουν πολλαπλοί συνδυασμοί έμμισχων ή ελεύθερων αρτηριακών μοσχευμάτων, με τη συμμετοχή και των δύο μαστικών αρτηριών ώστε να επιτευχθεί μέχρι και εξαπλό αρτηριακό bypass .

Με την εφαρμογή των προαναφερθέντων χειρουργικών τεχνικών, ο συνδυασμός των δύο έμμισχων μαστικών αρτηριών και της κερκιδικής αρτηρίας μπορεί να ικανοποιήσει απόλυτα τις αρχές της ολικής αρτηριακής επαναιμάτωσης σχεδόν σε όλους τους ασθενείς που έχουν ένδειξη εγχείρησης παράκαμψης των στεφανιαίων, επιτυγχάνοντας τα καλύτερα μετεγχειρητικά αποτελέσματα.

Επομένως από τα παραπάνω καθίσταται εμφανές ότι παρά την πολυπλοκότητα και τις τεχνικές και αλγοριθμικές δυσκολίες, η αποκλειστική χρησιμοποίηση των αρτηριακών μοσχευμάτων στις εγχειρήσεις bypass, είναι εφικτή και αναμφισβήτητα αποτελεί τη θεραπευτική μέθοδο εκλογής.

Όμως, η πολυπλοκότητα αυτών των χειρουργικών τεχνικών αλλά και οι ιδιαίτερες τεχνικές απαιτήσεις, μάλλον πριμοδοτούν την πιο εύκολη λύση των φλεβικών μοσχευμάτων ενώ παράλληλα φαίνεται να αποθαρρύνουν την ευρεία και καθολική εφαρμογή της μεθόδου της ολικής αρτηριακής επαναιμάτωσης του μυοκαρδίου, παρά τα ευεργετικά της μακροχρόνια αποτελέσματα στους ασθενείς με στεφανιαία νόσο.

    Ζητήστε ραντεβού online




    Πατώντας αποδοχή, συναινείτε στη συλλογή ή/και επεξεργασία των παραπάνω στοιχείων σας από την Ευρωκλινική, αποκλειστικά για την αποστολή ενημερώσεων σχετικά με νέες υπηρεσίες, προϊόντα και δράσεις μας. Περισσότερα εδώ

    ή καλέστε μας στα: 210 64 16 800 & 210 64 16 801