Τι είναι

Τι είναι η γυναικομαστία και πόσο συχνά εμφανίζεται στους άνδρες

Ως γυναικομαστία ορίζουμε τη συγκεντρική και ομότιμη διόγκωση του μαζικού αδένα και του περιμαστικού λίπους στους άνδρες.

Η πάθηση εκδηλώνεται στο μεγαλύτερο της ποσοστό αμφοτερόπλευρα και είναι η πιο συχνή διαταραχή του ανδρικού μαστού. Ευθύνεται για το 85% περίπου των διογκώσεων του μαζικού αδένα στον ανδρικό πληθυσμό.

Αίτια

Με ποιους παράγοντες σχετίζεται η γυναικομαστία;

Η γυναικομαστία έχει μεγάλη συσχέτιση με την ηλικία. Στη βρεφική ηλικία και στην ήβη απαντά σε μεγάλη συχνότητα, ενώ στην παιδική ηλικία είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Συνήθως αποτελεί το σύμπτωμα ενδοκρινολογικών νοσημάτων, μπορεί όμως να οφείλεται και σε παρενέργεια φαρμάκων ή τοξικών ουσιών. Για τους λόγους αυτούς καθίσταται αναγκαία η λήψη λεπτομερούς ιστορικού και ενδελεχούς κλινικοεργαστηριακού ελέγχου για την ανεύρεση της υπαίτιας νόσου ή του εξωγενούς παράγοντα.

Ορισμένες φορές δεν καθίσταται δυνατή η ανεύρεση αιτιολογικού παράγοντα για τη γυναικομαστία και τη χαρακτηρίζουμε τότε ως ιδιοπαθή. Η χειρουργική αντιμετώπιση για τη γυναικομαστία έχει θέση κυρίως στη θεραπεία της ιδιοπαθούς γυναικομαστίας.

Κατηγορίες και Θεραπεία

Σε ποιες κατηγορίες διακρίνεται η γυναικομαστία και τι επιλογές υπάρχουν ανά περίπτωση για την αντιμετώπιση της;

Ανάλογα με την ηλικία εμφάνισης της γυναικομαστίας, διακρίνουμε τη νεογνική, την εφηβική και τη γυναικομαστία των ενηλίκων.

• Η γυναικομαστία που εμφανίζεται στα νεογνά (Neonatal gynecomastia) δεν έχει κανένα παθολογικό υπόστρωμα και είναι αποτέλεσμα της δράσης των οιστρογόνων της μητέρας σ’ αυτά, κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής τους ζωής. Υποχωρεί αυτόματα σε διάστημα ολίγων εβδομάδων.
• Η εφηβική γυναικομαστία (Pubertal gynecomastia) είναι αρκετά συχνή και εμφανίζεται σε ποσοστό 40% των εφήβων, σε ηλικίες μεταξύ 13 και 17 ετών. Είναι συνήθως αμφοτερόπλευρη και παρέρχεται μετά από 12-24 μήνες. Η εφηβική γυναικομαστία που επιμένει και στη μετεφηβική ηλικία, πρέπει να παρακολουθείται στενά και να διερευνάται ενδελεχώς, πριν χαρακτηρισθεί ως ιδιοπαθής και τούτο, διότι μπορεί να υποκρύπτει σοβαρή υποκείμενη νόσο, όπως όγκο των όρχεων ή των επινεφριδίων.
• Η γυναικομαστία των ενηλίκων (Senescent gyneco¬mastia) απαντά κυρίως σε ηλικίες μεγαλύτερες των 50 ετών και εκδηλώνεται πιο συχνά ετερόπλευρα, με προτίμηση την αριστερή πλευρά, χωρίς να υπάρχει γι’ αυτό σαφής παθοφυσιολογική εξήγηση. Εδώ επίσης, ο διογκωμένος μαζικός αδένας υποστρέφεται συνήθως σε διάστημα 12-24 μηνών.
  Επί εμμονής της γυναικομαστίας πέρα του προαναφερθέντος χρονικού διαστήματος και εφ’ όσον έχει ολοκληρωθεί η διαγνωστική διερεύνηση και έχουν αποκλεισθεί ενδογενείς ή εξωγενείς αιτιολογικοί παράγοντες – περίπτωση ιδιοπαθούς γυναικομαστίας- τότε, για ψυχολογικούς και κοσμητικούς λόγους, κυρίως, μπορούμε να προβούμε σε χειρουργική αντιμετώπιση.

Η αληθής γυναικομαστία προκαλείται από την επίδραση των οιστρογόνων στο μαζικό αδένα του άνδρα. Αυτό συμβαίνει σε παθήσεις που υπάρχει είτε αυξημένη παραγωγή των οιστρογόνων είτε ανεπάρκεια των ανδρογόνων ή συνδυασμός και των δυο. Στην αρκετά μεγάλη κατηγορία αυτών των παθήσεων θα μπορούσαμε να αναφέρουμε επιλεκτικά τους όγκους των όρχεων, το σύνδρομο Klinefelter, τη συγγενή υπερπλασία, ή όγκους των επινεφριδίων, την παρανεοπλασματική έκκριση 8-H.C.G., την κίρρωση του ήπατος καθώς επίσης και διατροφικές διαταραχές.

Η γυναικομαστία φαρμακευτικής αιτιολογίας δεν είναι σπάνια. Φάρμακα με οιστρογονική δράση (δακτυλίτιδα, αναβολικά στεροειδή, μαριχουάνα), όπως επίσης και φάρμακα που αναστέλλουν τη δράση, ή τη σύνθεση της τεστοστερόνης (σιμετιδίνη, κετοκοναζόλη, σπιρονολακτόνη, αντινεοπλασματικά, διαζεπάμη), καθώς και φάρμακα που αυξάνουν τη σύνθεση οιστρογόνων ή δρουν με άγνωστους μέχρι τώρα μηχανισμούς (ρεζερπίνη, θεοφυλλίνη, βεραπαμίλη, αντικαταθλιπτικά, φουροσεμίδη), μπορούν να ενοχοποιηθούν για πρόκληση γυναικομαστίας.

Η αληθής γυναικομαστία πρέπει να διαφοροδιαγιγνώσκεται από την ψευδή (False gynecomastia) που απαντά σε άτομα με εκσεσημασμένη παχυσαρκία, τα οποία εμφανίζουν μεγάλη εναπόθεση λίπους στο μαζικό αδένα.

Τέλος, στη διαφορική διάγνωση της γυναικομαστίας θα πρέπει να λαμβάνονται πάντα υπόψη οι όγκοι του μαστού, όπως είναι, πιο σπάνια, το νευρίνωμα και συνηθέστερα ο καρκίνος του μαστού, ο οποίος εμφανίζεται σε άτομα μεγάλης ηλικίας, στα οποία η μαστογραφία εκτελείται ως εξέταση ρουτίνας στη διαγνωστική προσέγγιση της νόσου. Συμπερασματικά κάθε ασθενής με γυναικομαστία πρέπει να υποβάλλεται σε λεπτομερή έλεγχο, με σκοπό τον προσδιορισμό του αιτίου – ενδογενούς ή εξωγενούς – που την προκαλεί. Στις περιπτώσεις αυτές η αντιμετώπιση είναι αιτιολογική. Ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση έχει η ιδιοπαθής γυναικομαστία, όταν δεν υποχωρεί σε 12-24 μήνες από την εμφάνιση της, όπως επίσης και οι περιπτώσεις ψευδούς γυναικομαστίας σε παχύσαρκα άτομα.
Και στις δύο περιπτώσεις, ψυχολογικοί και κοσμητικοί λόγοι επιβάλλουν την επέμβαση.