O μητρικός θηλασμός «θωρακίζει» το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών

Το μητρικό γάλα είναι η ιδανική τροφή για τα βρέφη σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Συστήνεται αποκλειστικός μητρικός θηλασμός κατά τους έξι πρώτους μήνες της ζωής και συνέχισή του, παράλληλα με την εισαγωγή των στερεών τροφών, έως τα δεύτερα γενέθλια του παιδιού και για όσο το επιθυμούν η μητέρα και το παιδί.

Γιατί όμως το μητρικό γάλα είναι τόσο σημαντικό για την υγεία των παιδιών;

Έχει αποδειχθεί ότι το μητρικό γάλα είναι ένα πολύτιμο βιολογικό υγρό, με υψηλή θρεπτική αξία. Περιέχει όλα τα απαραίτητα συστατικά για την ανάπτυξη του βρέφους (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπος, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία κ.ά.), καθώς και ζωντανά κύτταρα και αντιμικροβιακούς παράγοντες (λευκά αιμοσφαίρια, αντισώματα, ιντερλευκίνες κ.ά.), που συμμετέχουν στην άμυνα του οργανισμού ενάντια στις λοιμώξεις. Το ανώριμο λοιπόν ανοσοποιητικό σύστημα του βρέφους εφοδιάζεται με παράγοντες «έτοιμους» να αντιμετωπίσουν ανεπιθύμητους εισβολείς, όπως μικρόβια και ιούς. Επιπλέον, τα ανοσοτροποποιητικά συστατικά του μητρικού γάλακτος, «εκπαιδεύουν» τον αναπτυσσόμενο οργανισμό του μωρού για να «χτίσει» ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα.

Μητρικός θηλασμός και λοιμώξεις

Τα βρέφη που θηλάζουν εμφανίζουν λιγότερες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, όπως πνευμονία και ωτίτιδα. Αυτό οφείλεται στους αντιμικροβιακούς παράγοντες που περιέχει το μητρικό γάλα, αλλά και στο «μηχανικό» πλεονέκτημα που προσφέρει η σίτιση απευθείας από το στήθος έναντι της σίτισης με μπιμπερό, για την αποφυγή επεισοδίων πνιγμονής-μικροεισρρόφησης.

Επιπλέον τα προβιοτικά και πρεβιοτικά που υπάρχουν στο μητρικό γάλα, βοηθούν στον εμπλουτισμό του μικροβιώματος του εντέρου με «φιλικά» προς τον οργανισμό βακτήρια. Τα μικρόβια αυτά αποτελούν τη φυσιολογική χλωρίδα του εντέρου του βρέφους και βοηθούν στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος. Παράλληλα αντιμικροβιακές ουσίες που περιέχονται στο μητρικό γάλα, όπως η λακτοφερρίνη και η λυσοζύμη, εμποδίζουν την προσκόλληση παθογόνων μικροβίων, τόσο στο πεπτικό, όσο και στο ουροποιητικό  σύστημα του παιδιού. Έτσι τα παιδιά που θηλάζουν εμφανίζουν λιγότερο συχνά γαστρεντερίτιδες και ουρολοιμώξεις.

Η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος μέσω μητρικού θηλασμού αποδεικνύεται με μία ακόμη παρατήρηση. Τα βρέφη που θηλάζουν έχουν αυξημένο μέγεθος θύμου αδένα, ένα όργανο που συμμετέχει στην άμυνα του οργανισμού. Εκεί ωριμάζουν τα Τ-λεμφοκύτταρα, τα σημαντικότερα ίσως κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος.

Κι αν η μητέρα που θηλάζει είναι άρρωστη;

Οι κοινές λοιμώξεις δεν αποτελούν αντένδειξη για τη συνέχιση του θηλασμού. Η μητέρα που εμφανίζει κάποια λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος θα μεταφέρει «έτοιμα» αντισώματα στο μωρό της μέσω του μητρικού γάλακτος. Έτσι, ακόμα και αν το παιδί αρρωστήσει, θα αντιμετωπίσει γρηγορότερα τη λοίμωξη, εκδηλώνοντας ηπιότερα συμπτώματα! Στις συνηθισμένες λοιπόν ιώσεις, όπως η γρίπη και το κοινό κρυολόγημα, συστήνεται η συνέχιση του θηλασμού, με τήρηση βέβαια όλων των κανόνων ατομικής υγιεινής. Αντίστοιχα, μητέρες που εμφανίζουν γαστρεντερίτιδα ή ουρολοίμωξη ενθαρρύνονται να συνεχίσουν να θηλάζουν.  Η φαρμακευτική αγωγή που επιλέγεται να ακολουθήσει σε κάθε περίπτωση η θηλάζουσα σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό της, πρέπει να είναι συμβατή με το θηλασμό.

Πανδημία COVID-19 & μητρικός θηλασμός 

Ο μητρικός θηλασμός δεν αντενδείκνυται αν η μητέρα νοσεί από κορωνοϊό και επιθυμεί να θηλάσει. Με τα επιστημονικά δεδομένα που είναι στη διάθεσή μας μέχρι σήμερα, ο κορωνοϊός δε μεταδίδεται μέσω του μητρικού γάλακτος, αλλά μέσω των εκκρίσεων του αναπνευστικού συστήματος και με την επαφή με μολυσμένες επιφάνειες (εφόσον δεν τηρούνται τα μέτρα υγιεινής των χεριών). Συστήνεται λοιπόν η μητέρα που νοσεί να φορά μάσκα, να πλένει Φσχολαστικά τα χέρια της πριν τη φροντίδα του μωρού της και να απολυμαίνει συχνά τις χρησιμοποιούμενες επιφάνειες. Αν η μητέρα δεν είναι σε θέση να θηλάσει, λόγω σοβαρής νόσησης ή νοσηλείας, και το επιθυμεί, μπορεί να αντλεί το γάλα της, το οποίο θα χορηγείται στο μωρό της από κάποιον υγιή φροντιστή.

Εμβόλια & μητρικός θαλασμός 

Ο εμβολιασμός των βρεφών που θηλάζουν γίνεται κανονικά σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολίων της χώρας μας. Οι θηλάζουσες μητέρες μπορούν επίσης να κάνουν όλα τα προβλεπόμενα εμβόλια, όπως της γρίπης ή το τριπλό ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (σε περίπτωση ελλιπούς εμβολιασμού στην παιδική ηλικία). Περιορισμός υπάρχει μόνο για το ειδικό εμβόλιο του κίτρινου πυρετού (ενδείκνυται σε περιπτώσεις ταξιδιού στο εξωτερικό σε ενδημικές περιοχές, όπως κάποιες χώρες της Αφρικής και Νότιας Αμερικής). Το εμβόλιο αυτό δε συστήνεται σε μητέρα που θηλάζει βρέφος μικρότερο των 6-9 μηνών.

Αντί επιλόγου…

Συνοψίζοντας, ο μητρικός θηλασμός έχει άμεσα, αλλά και μακροπρόθεσμα οφέλη στην οικοδόμηση ενός υγιούς ανοσοποιητικού συστήματος. Σύμφωνα με βιβλιογραφικά δεδομένα, προστατεύει τα παιδιά από λοιμώξεις, αλλά και από τη μετέπειτα εκδήλωση αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως ο νεανικός διαβήτης.