Παιδικά ατυχήματα: Εισαγωγή

Τα παιδικά ατυχήματα και οι τραυματισμοί εξακολουθούν να είναι η πιο συχνή αιτία θανάτου και αναπηριών στα παιδιά ηλικίας μέχρι 14 ετών. Τα αγόρια είναι πιο επιρρεπή από τα κορίτσια σε ποσοστό 65%. Το 60% των ατυχημάτων συμβαίνουν μέσα στο σπίτι.

Τα τροχαία ατυχήματα σε ποσοστό 75% αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου με τους πνιγμούς να έπονται σε παιδιά ηλικίας 2 έως 12 ετών. Σε μια δεκαετία χάνονται 4.000 περίπου παιδιά στους δρόμους στην Ελλάδα. Το αυτοκίνητο και το ποδήλατο είναι τα πιο συχνά παιδοκτόνα αντικείμενα ψυχαγωγίας. Τα παιδιά δεν έχουν την αίσθηση του κινδύνου και δεν γνωρίζουν πώς να προφυλαχθούν. Γι’ αυτό οι γονείς θα πρέπει να επαγρυπνούν συνεχώς στο δρόμο, στο σπίτι, στη παιδική χαρά, στο αυτοκίνητο, στην εξοχή.

Χαρακτηριστικά αναφέρονται δύο παιδικά ατυχήματα που έχουν αντιμετωπιστεί και αφορούσαν σοβαρούς τραυματισμούς. Το πρώτο αφορά δήγμα (δάγκωμα) φιδιού, παιδιού που έπαιζε στην αυλή του σπιτιού υπό το βλέμμα του πατέρα. Το δεύτερο αφορά σε ένα σοβαρό ατύχημα παιδιού γιατί οι γονείς του το άφησαν να κοιμάται στο αυτοκίνητο χωρίς να κλειδώσουν τις πόρτες. Το παιδί άνοιξε τις πόρτες του αυτοκινήτου και βγήκε στο δρόμο όπου παρασύρθηκε από άλλο αυτοκίνητο με αποτέλεσμα βαρύτατο τραυματισμό του κάτω άκρου.

Συνήθως οι τραυματισμοί στα παιδιά είναι πολυσυστηματικοί και αφορούν περισσότερα από ένα όργανα. Η εντόπιση του τραύματος στον πολυτραυματία αφορά την κεφαλή, τον θώρακα, την κοιλιά, το δέρμα, τη σπονδυλική στήλη και κυρίως στα δυστυχήματα που εμπλέκονται δίκυκλα και αυτοκίνητα – τα κατάγματα.

Παιδικά ατυχήματα: Αντιμετώπιση του τραύματος

Πριν από το 1900, η θνησιμότητα μετά από πολλαπλά τραύματα ήταν πολύ μεγάλη λόγω της φτωχής ακινητοποίησης των καταγμάτων. Κατά τη διάρκεια όμως του 20ού αιώνα άρχισε σταδιακά να μειώνεται με τη συμβολή πολλών επιστημόνων – 1907 Steinmann, 1914-18 Thomas, 1939 Kuntscher.

Πριν από το 1914 η θνησιμότητα κυμαινόταν γύρω στο 80%, ενώ από το 1940 και μετά μειώνεται σημαντικά μέχρι τις μέρες μας με την ανάπτυξη και συστηματοποίηση τεχνικών και αρχών αντιμετώπισης του πολυτραυματία όπως: η πρώιμη φροντίδα του πολυτραυματία με την εκτίμηση και την άμεση αντιμετώπιση των ζωτικών λειτουργιών ως και την ακινητοποίηση των καταγμάτων στον πολυκαταγματία που μειώνει σήμερα τη θνησιμότητα σε σημαντικά χαμηλά ποσοστά.

Το μυοσκελετικό τραύμα στα παιδιά όπως τα κατάγματα των μακρών οστών και της πυέλου χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, διότι η απώλεια αίματος είναι μεγαλύτερη. Επίσης ιδιαίτερη προσοχή απαιτούν οι κακώσεις στις περιοχές των αυξητικών πλακών προτού κλείσουν, γιατί μπορεί να διακόψουν ή να αλλάξουν τη φυσιολογική ανάπτυξη των οστών.

Ψυχολογικές και σωματικές επιπτώσεις

Θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν πάντοτε και η ψυχολογική κατάσταση του τραυματισμένου παιδιού μετά από παιδικά ατυχήματα. Η δυνατότητα συνεργασίας του με άτομα άγνωστα, σε ένα ξένο περιβάλλον και κάτω από δύσκολες περιστάσεις μειώνεται, κάνοντας τη λήψη ιστορικού και την κλινική εξέταση πολύ δύσκολη, ιδιαίτερα αν αυτή είναι επώδυνη. Τα απώτερα αποτελέσματα που έχουν σχέση τόσο με τον ανώριμο σκελετό, όσο και με τυχόν ψυχολογικές επιπτώσεις της κάκωσης, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που συνεπάγονται μακροχρόνια ανάρρωση, δυσμορφίες ή ανώμαλη ανάπτυξη, λαμβάνονται σοβαρά υπ’ όψιν.

Συμπερασματικά για την καλύτερη αντιμετώπιση του παιδικού τραύματος είναι απαραίτητη η συνεργασία πολλών ειδικοτήτων, ανάμεσα στις οποίες προέχουσα θέση έχουν ο παιδοχειρουργός, ο νευροχειρουργός και ο ορθοπαιδικός. Πολύ σημαντική είναι σε μεταγενέστερα στάδια και η συμβολή ειδικών που θα στηρίξουν ψυχολογικά το παιδί και την οικογένειά του, ώστε να αντιμετωπισθούν προβλήματα που προκύπτουν από τη μακροχρόνια νοσηλεία και αποθεραπεία, τυχόν ανωμαλίες ανάπτυξης ή μόνιμες αναπηρίες.