1.Τι είναι η Μη Αλκοολική Λιπώδης Νόσος του Ήπατος (ΜΑΛΝΗ);

Ο όρος ΜΑΛΝΗ χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη συσσώρευση λίπους στα ηπατικά κύτταρα ατόμων που δεν καταναλώνουν σημαντική ποσότητα ή και καθόλου αλκοόλ (λιγότερο από 30 γραμμάρια ημερησίως για τους άνδρες και λιγότερο από 20 γραμμάρια ημερησίως για τις γυναίκες. Είναι η συνηθέστερη επίμονη διαταραχή του ήπατος στις δυτικές χώρες με εκτιμώμενο συνολικό επιπολασμό 20%. Διακρίνονται δυο τύποι της νόσου ανάλογα με τη βαρύτητα: η απλή λίπωση και η στεατοηπατίτιδα.

2. Ποιοί είναι οι παράγοντες κινδύνου;

Η ΜΑΛΝΗ είναι πιο συχνή στους άνδρες απ ‘ό, τι στις γυναίκες.

Οι άνθρωποι που κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν ΜΑΛΝΗ είναι εκείνοι που:

-Είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι

-Έχουν αντίσταση στην ινσουλίνη ή πάσχουν από διαβήτη

-Έχουν αρτηριακή υπέρταση

-Έχουν υπερλιπιδαιμία (αυξημένη χοληστερόλη και τριγλυκερίδια)

-Παίρνουν συγκεκριμένα φάρμακα για άλλες καταστάσεις, όπως καρδιακές αρρυθμίες ή καρκίνο

Η αυξανόμενη επιδημία της παχυσαρκίας που πλήττει πολλούς δυτικούς πληθυσμούς προβλέπεται ότι θα οδηγήσει σε αύξηση των περιπτώσεων ΜΑΛΝΗ.

3.Ποια είναι τα συμπτώματα της ΜΑΛΝΗ;

Οι ασθενείς συνήθως δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Μερικές φορές, μπορεί να παραπονούνται για κόπωση, γενική κακουχία και κοιλιακή δυσφορία. Συνήθως, η διάγνωση τίθεται λόγω παθολογικών τιμών των εξετάσεων της ηπατικής λειτουργίας κατά τη διάρκεια συνηθισμένων εξετάσεων αίματος.

4.Τι είναι η Μη Αλκοολική Στεατοηπατίτιδα (ΜΑΣΗ);

Η ΜΑΣΗ είναι η πιο προχωρημένη μορφή της ΜΑΛΝΗ και η επίπτωσή της και ο επιπολασμός της αυξάνεται. Εκτιμάται ότι η ΜΑΣΗ απαντάται στο 3% του πληθυσμού στις δυτικές κοινωνίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το λιπώδες ήπαρ δεν προκαλεί καμιά βλάβη, αλλά για ορισμένους, η μακροχρόνια παρουσία λίπους στο ήπαρ οδηγεί σε φλεγμονή (ηπατίτιδα). Η μακροχρόνια φλεγμονή οδηγεί στο σχηματισμό ουλώδους ιστού στο ήπαρ. Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως ίνωση και μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη βλάβη γνωστή ως κίρρωση. Η ΜΑΣΗ θεωρείται τώρα μια από τις κύριες αιτίες της κίρρωσης.

5. Ποια είναι τα συμπτώματα της ΜΑΣΗ;

Οι ασθενείς συνήθως αρχίζουν να εμφανίζουν συμπτώματα μόνο όταν η νόσος είναι προχωρημένη ή εμφανίζεται κίρρωση. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν κόπωση, απώλεια βάρους και μυϊκή αδυναμία. Η εξέλιξη της ΜΑΣΗ μπορεί να διαρκέσει χρόνια ή και δεκαετίες.

6.Πώς διαγιγνώσκεται η ΜΑΛΝΗ και η ΜΑΣΗ;

Η ΜΑΛΝΗ και η ΜΑΣΗ μπορούν να διαγνωσθούν με τη χρήση των ακόλουθων εξετάσεων: -Υψηλά επίπεδα ηπατικών ενζύμων όπως τρανσαμινασών (AST, ALT) ή αλκαλικής φωσφατάσης και γ-GT στις βιοχημικές εξετάσεις-Εναπόθεση λίπους στο ήπαρ όπως διαπιστώνεται με το υπερηχογράφημα ήπατος -Ειδικές εξετάσεις αίματος για την ανίχνευση της αντίστασης στην ινσουλίνη  Ωστόσο, μόνο η βιοψία ήπατος – ένα μικρό τμήμα ήπατος λαμβάνεται μέσω μιας λεπτής βελόνας και μελετάται υπό το μικροσκόπιο – μπορεί να επιβεβαιώσει εάν υπάρχει η απλούστερη μορφή της ΜΑΛΝΗ ή αν έχει αναπτυχθεί η σοβαρότερη μορφή, η ΜΑΣΗ.

7.Πώς θεραπεύεται;

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ειδική θεραπεία για τη ΜΑΣΗ. Για την αντιμετώπιση των ΜΑΛΝΗ και ΜΑΣΗ συστήνεται η  αλλαγή του τρόπου ζωής, συμπεριλαμβανομένης της υγιεινής διατροφής και της αύξησης της σωματικής άσκησης. Σε υπέρβαρους ή παχύσαρκους ασθενείς απώλεια βάρους 7-10% οδηγεί σε ομαλοποίηση των ηπατικών ενζύμων και βελτίωση της ιστολογικής εικόνας. Αναφορικά με τη δίαιτα, συστήνεται μείωση των προσλαμβανουσών θερμίδων αλλά και αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων, καθώς και τροφίμων και ποτών με μεγάλη ποσότητα φρουκτόζης. Ποικίλα φάρμακα βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης και κλινικών μελετών και αναμένεται να κυκλοφορήσουν μελλοντικά για την αντιμετώπιση της σοβαρής μορφής της νόσου. Ωστόσο, η σταδιακή και σταθερή απώλεια βάρους και η συστηματική άσκηση έχει αποδειχθεί ότι είναι ικανά να βελτιώσουν ή και να αναστρέψουν την εξέλιξη της νόσου.Βαριατρική χειρουργική έχει επίσης προταθεί σε σοβαρές περιπτώσεις με καλά αποτελέσματα.

8.Ποια είναι η μακροπρόθεσμη πρόγνωση;

Το 10-30% των ασθενών με ΜΑΣΗ αναπτύσσουν κίρρωση,σε βάθος χρόνου και ως αποτέλεσμα χρόνιας εξελικτικής διαδικασίας. Η κίρρωση προκαλεί μη αναστρέψιμη βλάβη στο ήπαρ και είναι το πιο σοβαρό στάδιο της ΜΑΛΝΗ. Η κίρρωση είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας, συνεχιζόμενης βλάβης του ήπατος κατά την οποία δημιουργούνται παχιές ινώδεις ταινίες και αναγεννητικοί όζοι μέσα στο ήπαρ, που αντικαθιστούν την ομαλή επιφάνεια του ήπατος και το ήπαρ γίνεται σκληρό. Με την πάροδο του χρόνου το ήπαρ εξαντλείται και αδυνατεί να επιτελέσει τις φυσιολογικές λειτουργίες και αυτό οδηγεί σε ηπατική ανεπάρκεια και θάνατο.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ:

Η Μη Αλκοολική Λιπώδης Νόσος του Ήπατος είναι μια συχνή, κατά κύριο λόγο ασυμπτωματική διαταραχή του ήπατος. Ως εκ τούτου, αποτελεί σιωπηρή απειλή για μια σοβαρή χρόνια εξελικτική ηπατοπάθεια, που μόνο ο προληπτικός εργαστηριακός αιματολογικός και απεικονιστικός έλεγχος μπορεί να διαγνώσει έγκαιρα, έτσι ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος παρέμβασης και αντιμετώπισης με στόχο την αναστολή της εξέλιξης.

Μαρία Σχινά, Παθολόγος – Ηπατολόγος, Ευρωκλινική Αθηνών