Τι είναι

Τι είναι το ανεύρυσμα εγκεφάλου;

Το ανεύρυσμα εγκεφάλου είναι μια μικρή τοπική διάταση της αρτηρίας του εγκεφάλου ( σαν μικρό μπαλόνι ) όπου το τοίχωμα της αρτηρίας τοπικά είναι λεπτότερο. Με την πάροδο του χρόνου αυξάνει σε μέγεθος, ώσπου κάποια στιγμή να ραγεί και να προκαλέσει υπαραχνοειδή αιμορραγία, μια κατάσταση πολύ σοβαρή και επικίνδυνη για την ζωή του πάσχοντος. Η υπαραχνοειδής αιμορραγία είναι κατάσταση στην οποία αίμα εισέρχεται στην υπαραχνοειδή χώρο του εγκεφάλου (ο χώρος μεταξύ του εγκεφάλου και να μεμβρανών του).

Αίτια

Που οφείλεται το ανεύρυσμα εγκεφάλου;

Ανεύρυσμα Εγκεφάλου: Το μέγεθος ενός ανευρύσματος ποικίλλει, από ένα χιλιοστό έως και πάνω από 2,5 εκατοστά (τα λεγόμενα γιγάντια ανευρύσματα). Είναι άγνωστος ο ακριβής μηχανισμός που ένα ανεύρυσμα δημιουργείται, μεγαλώνει ή ρήγνυται. Πιστεύεται ότι συμβάλλουν οι εξής παράγοντες :

• Υπέρταση
• Κάπνισμα
• Γονιδιακοί
• Κάκωση – τραύμα του αγγείου
• Μικροβιακοί (μυκωτικά ανευρύσματα)

Δεν προκαλούν συμπτώματα, εκτός αν αιμορραγήσουν, συνήθως όμως βρίσκεται τυχαία, όταν γίνεται Αξονική ή Μαγνητική Τομογραφία εγκεφάλου για κάποια άλλη αιτία. Η συχνότητα στον γενικό πληθυσμό είναι 2-3,2%.

Τύποι

Τύποι ανευρυσμάτων εγκεφάλου

Οι 4 βασικοί τύποι για ανεύρυσμα εγκεφάλου είναι :

• Σακοειδή ( εικ. 1 Α ): ο συχνότερος τύπος ανευρύσματος
• Μικρο-ανευρύσματα  ( ή Charcot – Bouchard )( εικόνα 1 Β }: <2 χιλ. , και βρίσκονται σε κλάδους με διάμετρο < 0,3 χιλ.
• Γιγαντιαία ( εικόνα 1 Γ ): > 2,5 εκ.
• Ατρακτοειδή  ( fusiform ) ( εικόνα 1 Δ ): θα πρέπει να καταλαμβάνουν τοίχωμα της αρτηρίας με γωνία περιμέτρου > 270⁰

Κλινική εικόνα

Τα μη ραγέντα ανευρύσματα είναι στην πλειοψηφία τους ασυμπτωματικά. Δυνατόν να εκδηλώσουν συμπτώματα, σε σχέση :

• Με την θέση τους ( π.χ. διπλωπία)
• Με το μέγεθός τους, γιγαντιαία ανευρύσματα δρουν σαν «όγκοι», πιέζοντας τον εγκέφαλο, προκαλώντας εστιακή νευρολογική σημειολογία, επιληπτική κρίση.

Τα ραγέντα ανευρύσματα, συνήθως εκδηλώνονται με την εξής σημειολογία, σαν συνέπεια της υπαραχνοειδούς αιμορραγίας :

• Λιποθυμικό επεισόδιο
• Ξαφνική, έντονη κεφαλαλγία, συνήθως στο πίσω μέρος της κεφαλής – αυχένα ( υπινιακή κεφαλαλγία )
• Ναυτία, έμετος
• Νευρολογική σημειολογία ( αδυναμία στο χέρι – πόδι )
• Βυθιότητα
• Κωματώδης κατάσταση
• Θάνατος

Σε μια υπαραχνοειδή αιμορραγία :

10-15% των ασθενών, θα πεθάνουν πριν φθάσουν στο νοσοκομείο.

Από αυτούς που θα επιβιώσουν, το 42% θα είναι βαριά ( εξαρτημένοι ), 46% θα έχουν κάποια μορφή αναπηρίας και 12% αυτών θα έχουν μειωμένες δεξιότητες.

Διάγνωση

Ανεύρυσμα εγκεφάλου και Διάγνωση

Τα μη ραγέντα ανευρύσματα ανακαλύπτονται ως τυχαία εύρημα, στα πλαίσια ελέγχου για άλλη αιτία, με Αξονική Τομογραφία, Αξονική αγγειογραφία, Μαγνητική Τομογραφία, Μαγνητική αγγειογραφία.

Στα ραγέντα ανευρύσματα, η αξονική τομογραφία εγκεφάλου, είναι η πρώτη εξέταση που γίνεται και διαπιστώνεται η παρουσία της υπαραχνοειδούς αιμορραγίας. Στη συνέχεια, η Αξονική ή Μαγνητική αγγειογραφία αποκαλύπτει την παρουσία του ανευρύσματος, την θέση του και το μέγεθός του. Τέλος η Ψηφιακή αγγειογραφία εγκεφάλου είναι η απαραίτητη εξέταση που θα μας δώσει αυτές τις πληροφορίες, που θα καθορίσουν το είδος της θεραπείας.

Η μελέτη του ανευρύσματος με την Ψηφιακή αγγειογραφία περιλαμβάνει :

• Την θέση του (ποια αρτηρία έχει το ανεύρυσμα)
• Το μέγεθός του (από απλή διόγκωση έως γιγαντιαίο )
• Το σχήμα του (ομαλό, πολύπλοκο)
• Τον αυχένα του (το σημείο έκφυσής του από την αρτηρία, στενό ή ευρύ αυχένα )
• Τον λόγο: πλάτος / αυχένα ( 1/1, 2/1, 1/2 κλπ)

Αλλά και άλλες πληροφορίες :

• Την παρουσία και άλλων ανευρυσμάτων
• Την ομαλή ή όχι πορεία των αγγείων (τόσο στην τραχηλική  όσο και στην ενδοκράνιο μοίρα τους)
• Την παρουσία άλλων αγγειακών παθήσεων (αρτηριοφλεβώδη δυσπλασία)

Θεραπεία

Ανεύρυσμα εγκεφάλου: Πώς αντιμετωπίζεται;

Η αντιμετώπιση των ανευρυσμάτων γίνεται με δύο τρόπους :

1. Χειρουργικά

Μετά από κρανιοτομία, γίνεται απολίνωση ( clipping ) του ανευρύσματος

      2. Με εμβολισμό

Ο εμβολισμός είναι μια ελάχιστα επεμβατική ενδαγγειακή μέθοδος, με την οποία χρησιμοποιώντας σύστημα κατευθυνόμενων μικροκαθετήρων, ξεκινώντας από αρτηρία του ποδιού ( μηριαία αρτηρία ) μέχρι μέσα στο ανεύρυσμα, όπου τοποθετούνται μικροσύρματα από πλατίνα ( λεπτά σαν τρίχα ), τόσα ώστε να μην κυκλοφορεί αίμα μέσα στο ανεύρυσμα.

Είναι μια μέθοδος, που ξεκίνησε το 1992, με την ανακάλυψη και χρήση των coils από τον Guglielmi. Έκτοτε, με την βοήθεια της τεχνολογίας τα coils έχουν εξελιχθεί, αλλά έχουν προστεθεί και άλλα υλικά, που με την βοήθεια τους σήμερα πια αντιμετωπίζονται ανευρύσματα που παλαιότερα δεν ήταν δυνατόν. Έτσι σήμερα έχουμε Coils απλά, 2D, 3D, 360⁰, μη αποσπώμενα μπαλόνια, ενδαυλικά μοσχεύματα (stents), υγρά υλικά (Onyx) και τα πιο πρόσφατα stents διαχωρισμού της ροής του αίματος ( flow diverter ), αλλά και άλλα υλικά ειδικότερης χρήσης.

Ανεύρυσμα εγκεφάλου και Επιπλοκές

• Αλλεργική αντίδραση
• Απώλεια συνείδησης
• Ισχαιμικό επεισόδιο
• Ημιπάρεση -ημιπληγία
• Αφασία
• Ρήξη του ανευρύσματος

Προετοιμασία

Διαδικασία για τον εμβολισμό

Πριν την εισαγωγή :

Ανάλογα με την τεχνική του εμβολισμού, μπορεί να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή 5-7 μέρες πριν τον εμβολισμό ( αντιαιμοπεταλιακά )

Εισαγωγή:

Την προηγούμενη ή την ημέρα του εμβολισμού

• Δεν επιτρέπεται η λήψη φαγητού ή υγρών

Εμβολισμός.  

• Κάποιες φορές παρακολούθηση στην ΜΕΘ

Μετά τον εμβολισμό:

• Παραμονή στο νοσοκομείο 2-3 ημέρες
• Χωρίς ιδιαίτερους περιορισμούς στη καθημερινή δραστηριότητα.
• Παρακολούθηση για μια 5ετία.

Ενημέρωση για τον ασθενή με ανεύρυσμα εγκεφάλου

Πριν την ημέρα της εισαγωγής, προηγείται κατ’ ιδίαν ενημέρωση και συζήτηση του ασθενούς με τον θεράποντα ιατρό, ώστε να κατανοήσει πλήρως :

• Την πάθησή του και τους κινδύνους αυτής
• Όλες τις θεραπευτικές λύσεις ( πλεονεκτήματα – μειονεκτήματα, ποσοστό αποτυχίας και πιθανές επιπλοκές )
• Τέλος εκτενέστερη συζήτηση για την θεραπεία που έχει αποφασισθεί.