Τι είναι η Ενδοσκόπηση με κάψουλα; 

Συμπληρώθηκαν είκοσι χρόνια από τότε που η ενδοσκόπηση με κάψουλα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην κλινική πράξη. Η υποδοχή της μεθόδου υπήρξε ενθουσιώδης, αφού σηματοδοτούσε μια αλλαγή εποχής στην ενδοσκόπηση του πεπτικού σωλήνα. Η προοπτική της αντικατάστασης των κλασσικών ενδοσκοπήσεων (με εισαγωγή σωλήνα) από την ενδοσκόπηση που γίνεται με απλή κατάποση μιας κάψουλας ήταν και παραμένει θελκτική.

Η κλασσική ενδοσκόπηση εξακολουθεί να είναι η κορυφαία, από πλευράς αξιοπιστίας, μέθοδος εξέτασης του πεπτικού σωλήνα αλλά σαν ιδέα είναι απωθητική για τον ασθενή και επιπλέον, αν και ασφαλής, μπορεί να συνοδεύεται από επιπλοκές. Πενήντα χρόνια μετά την καθιέρωσή τους και σαν αποτέλεσμα των τεχνολογικών εξελίξεων και της εξοικείωσης των γαστρεντερολόγων με αυτές, οι συμβατικές ενδοσκοπικές τεχνικές έχουν αλλάξει τη διαγνωστική αλλά και τη θεραπευτική προσέγγιση των νοσημάτων του πεπτικού σωλήνα, των χοληφόρων και του παγκρέατος.

Ενδοσκόπηση με κάψουλα και πλεονεκτήματα για τον ασθενή 

Η ενδοσκόπηση με κάψουλα είναι μια διαδικασία φιλική για τον ασθενή, ανώδυνη και με μηδαμινές, πρακτικά, επιπλοκές. Ο ασθενής καταπίνει την κάψουλα (μεγέθους ενός συνηθισμένου αντιβιοτικού) και αυτή «ταξιδεύοντας» κατά μήκος του πεπτικού σωλήνα «βιντεοσκοπεί» το εσωτερικό του και τελικώς αποβάλλεται με την κένωση. Η καταγραφή, με τη βοήθεια ειδικού λογισμικού, μετατρέπεται σε ένα βίντεο το οποίο διαβάζει ο γιατρός σε δεύτερο χρόνο. Η μέθοδος δεν απαιτεί καταστολή ούτε παραμονή του ασθενή στο νοσοκομείο. Η εικοσαετής εμπειρία από τη χρήση της κάψουλας διεθνώς και στη χώρα μας έχει επιβεβαιώσει την άριστη ανοχή εκ μέρους των ασθενών και την ασφάλειά της.

Η πρώτη εφαρμογή της κάψουλας αφορούσε την εξέταση του λεπτού εντέρου, του μεγαλύτερου δηλαδή τμήματος του πεπτικού σωλήνα, το οποίο δεν ήταν προσιτό στη συμβατική ενδοσκόπηση. Στα χρόνια που πέρασαν, η χρήση της κάψουλας έχει πλέον καθιερωθεί στη διαγνωστική προσέγγιση μιας σειράς νοσημάτων του λεπτού εντέρου (π.χ. βλαβών που αιμορραγούν εμφανώς ή αφανώς, νεοπλασμάτων, κοιλιοκάκης, νόσου Crohn).

Μετά την επιτυχή εφαρμογή της στο λεπτό έντερο, κατασκευάστηκαν κάψουλες τόσο για το παχύ έντερο όσο και για το στόμαχο και τον οισοφάγο, με σκοπό να αποτελέσουν εναλλακτικές διαγνωστικές επιλογές της κολονοσκόπησης και της γαστροσκόπησης. Επιμέρους τεχνικά προβλήματα, που προς το παρόν περιορίζουν τη χρήση τους, αντιμετωπίζονται ήδη και σύντομα οι δύο νέες κάψουλες θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά. Ενδείξεις, που η κάψουλα αναμένεται χρήσιμη, είναι προγράμματα πρόληψης του καρκίνου του παχέος εντέρου και του στομάχου, παρακολούθηση ασθενών με οισοφάγο Barrett ή κιρσούς του οισοφάγου ή σύνδρομα πολυποδίασης και φυσικά σαν εναλλακτική επιλογή όταν η κλασσική ενδοσκόπηση δεν είναι εφικτή, δεν προβλέπεται ασφαλής ή δεν είναι επιθυμητή από τον ασθενή.

Ενδοσκόπηση με κάψουλα ή κλασσικές μέθοδοι ενδοσκόπησης;

Τα σημερινά βασικά μειονεκτήματα της ενδοσκόπησης με κάψουλα, συγκριτικά με τις κλασσικές ενδοσκοπήσεις, είναι το μικρότερο διαγνωστικό εύρος, η αδυναμία λήψης βιοψιών (αν βρεθούν βλάβες), η αδυναμία θεραπευτικών παρεμβάσεων (π.χ. αιμόσταση, αφαίρεση πολυπόδων), ο μεγάλος χρόνος που απαιτείται για την ανάγνωση του βίντεο και το σχετικά μεγάλο κόστος του υλικού. Εκτεταμένες έρευνες σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν τα προβλήματα αυτά με αισιόδοξα αποτελέσματα. Η αλματώδης πρόοδος της τεχνολογίας έχει ήδη σαν αποτέλεσμα την κατασκευή κάψουλας με αυξημένες δυνατότητες επισκόπησης του περιβάλλοντος χώρου, με δυνατότητα ενεργητικής (από έξω) κατεύθυνσης της κίνησής της στον πεπτικό σωλήνα και με δυνατότητες λήψης ιστού για βιοψία και έγχυσης ουσιών για αιμόσταση βλαβών που αιμορραγούν.

Σχετικά με το μεγάλο χρόνο ανάγνωσης που απαιτείται σήμερα, η εμπλοκή της τεχνητής νοημοσύνης στην ενδοσκόπηση δείχνει μέχρι στιγμής πως ειδικά για την κάψουλα θα βοηθήσει στη βράχυνση του χρόνου ανάγνωσης και θα περιορίσει τα όποια διαγνωστικά λάθη μπορούν να γίνουν σαν αποτέλεσμα κόπωσης ή απειρίας των εξεταστών. Τέλος, το κόστος αναμένεται να μειωθεί με την πάροδο του χρόνου, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλες τις νέες τεχνολογίες.

 Στο μέλλον..

Στο μέλλον, που είναι ήδη πολύ κοντά, η ενδοσκόπηση με κάψουλα θα αντικαταστήσει σε σημαντικό ποσοστό τις κλασσικές ενδοσκοπήσεις (κολονοσκόπηση, γαστροσκόπηση). Οι ενδείξεις της χρήσης της αναμένεται να διευρυνθούν, ανάλογα με τις τεχνολογικές προόδους και τα αποτελέσματα σχετικών μελετών.  Δεν θα ήταν εξωπραγματική η  πρόβλεψη ότι το μέλλον της ενδοσκόπησης, τουλάχιστον της διαγνωστικής, θα είναι σύντομα «ασύρματο».