Οι ωτίτιδες και συγκεκριμένα η οξεία μέση ωτίτιδα και η εκκριτική ωτίτιδα αποτελούν τις συχνότερες λοιμώξεις της παιδικής ηλικίας.Στα παιδιά που παρακολουθούν τις δραστηριότητες του παιδικού σταθμού αυξάνεται η νοσηρότητα από ιογενείς και μικροβιακές λοιμώξεις.  Το πρόβλημα γίνεται πιο έντονο στην πρώτη χρονιά του παιδικού σταθμού και όσο πιο μικρά είναι τα παιδιά.

Η άμυνα των παιδιών βελτιώνεται με την πάροδο του χρόνου.  Σε μικρότερη ηλικία (βρέφος-νήπιο) δεν υπάρχουν επαρκή αντισώματα έναντι των διαφόρων λοιμογόνων παραγόντων με συνέπεια οι ιοί και τα μικρόβια να προκαλούν νόσο.

Ωτίτιδες: Τι είναι η μέση ωτίτιδα;

Ονομάζουμε την φλεγμονή του μέσου ωτός με συνέπεια τη συλλογή υγρού ή πυώδους εκκρίματος στο τμήμα του αυτιού πίσω από την τυμπανική μεμβράνη.

Μέχρι την ηλικία των 3 ετών πάνω από το 70%-80% των παιδιών θα έχουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο ωτίτιδας.  Τα μισά από αυτά τα παιδιά θα έχουν πάνω από 3 επεισόδια, ιδιαίτερα τη χειμερινή περίοδο.  Είναι η συχνότερη αιτία επίσκεψης στον γιατρό.

Τι είναι εκκριτική ωτίτιδα;

Ονομάζουμε τη συλλογή υγρού στο μέσο αυτί που προκαλεί βαρηκοΐα χωρίς άλλα συμπτώματα.

Συμπτώματα μέσης ωτίτιδας

Το παιδί εμφανίζει πόνο στο αυτί ενώ το μικρότερο παιδί μπορεί να κλαίει, να πιάνει τα αυτιά του, να είναι ανήσυχο και να εμφανίζει και  άλλα συμπτώματα όπως πυρετό, ρινίτιδα, βαρηκοΐα, ανορεξία και εμέτους.

Αίτια μέσης ωτίτιδας

Η οριζόντια θέση της ευσταχιανής σάλπιγγος και το μικρότερο μήκος της σε σχέση με του ενήλικα προδιαθέτει για λοιμώξεις του μέσου ωτός.  Οι εκκρίσεις και οι βλέννες του ρινοφάρυγγα απομακρύνονται δυσκολότερα με αποτέλεσμα την ωτίτιδα.

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας των συχνών λοιμώξεων του ανωτέρου αναπνευστικού και κατά συνέπεια της υποτροπιάζουσας ωτίτιδας είναι ο παιδικός σταθμός. Τα παιδιά έρχονται σε επαφή με άλλα παιδιά που νοσούν και σε συνδυασμό με χαμηλή ανοσία έναντι των παθογόνων μικροοργανισμών πάσχουν από υποτροπιάζουσες λοιμώξεις και ωτίτιδες. Ένα φυσιολογικό παιδί μπορεί να αρρωσταίνει 8-10 φορές τον χρόνο που σημαίνει ότι στην Ελλάδα με μικρή χειμερινή περίοδο, το παιδί θα αρρωσταίνει κάθε 15ήμερο.

Άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η παρουσία υπερτροφικών αδενοειδών εκβλαστήσεων στην περιοχή του ρινοφάρυγγα (κρεατάκια).  Η φλεγμονή και η υπερτροφία τους προκαλούν ωτίτιδα, ρινίτιδα, ιγμορίτιδα όπως και ροχαλητό και υπνική άπνοια που επηρεάζουν την ανάπτυξη του παιδιού.  Μπορεί να συνυπάρχει και υπερτροφία αμυγδαλών.

Διάγνωση μέσης ωτίτιδας

Γίνεται κυρίως με την ωτοσκόπηση και εργαστηριακό έλεγχο όπως τυμπανομετρία και παιχνιδοακοομετρία.  Στα πλαίσια της διερεύνησης  των αιτιών, γίνονται επιπλέον εξετάσεις όπως η ενδοσκόπηση της μύτης και του ρινοφάρυγγα.

Ωτίτιδες: προκαλoύν προβλήματα ακοής;

Κατά τη διάρκεια της λοίμωξης, παρατηρείται μείωση της ακοής στο πάσχον αυτί που μπορεί να παραμείνει για αρκετό διάστημα μετά και χαρακτηρίζεται εκκριτική ή καταρροϊκή ωτίτιδα.

Το καταλαβαίνουμε όταν το παιδί

• Ρωτάει πως και τι συχνότερα
• Δυσκολεύεται να καταλάβει τι του λέμε ιδίως όταν στον χώρο έχει θόρυβο
• Δεν αντιδρά σε ήχους χαμηλής ή μέτριας έντασης
• Όταν βλέπει τηλεόραση ή ακούει μουσική δυναμώνει την ένταση
• Παρουσιάζει καθυστέρηση ανάπτυξης λόγου

Θεραπεία μέσης ωτίτιδας

Συνήθως χορηγούμε αντιβιοτική αγωγή για 10 ημέρες με ή χωρίς ωτικές σταγόνες, παυσίπονα, πλύσεις με φυσιολογικό ορό στη μύτη και ρινική αποσυμφόρηση.  Στην επιμένουσα εκκριτική ωτίτιδα συνιστάται ρινική αποσυμφόρηση και παρακολούθηση για συνήθως ένα τρίμηνο με αρκετές πιθανότητες ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες για αυτοΐαση.  Διαφορετικά συνιστάται χειρουργική αντιμετώπιση με μυριγγοτομή, αφαίρεση του υγρού από το μέσο αυτί που μπορεί να συνοδεύεται από τοποθέτηση σωληνίσκου αερισμού, αδενοειδεκτομή ή και αμυγδαλεκτομή, όπου υπάρχουν ενδείξεις.

Ωτίτιδες: Πρόληψη για αποφυγή υποτροπής

Πρέπει να προφυλάξουμε το παιδί σε υποτροπιάζουσες ωτίτιδες

• Διατηρούμε καθαρή την αναπνευστική όσο και κυρίως τις ρινικές κοιλότητες
• Μαθαίνουμε το παιδί να αναπνέει από τη μύτη και να την φυσάει συχνά
• Περιορίζουμε την χρήση της πιπίλας και το μπιμπερό σε ξαπλωμένη στάση
• Ανανεώνουμε την ατμόσφαιρα του χώρου του παιδιού και δεν καπνίζουμε μέσα στο σπίτι

Μετά από πόσες ωτίτιδες ανησυχούμε

Συνιστάται περαιτέρω έλεγχος από ειδικό χειρουργό παιδοωτορινολαρυγγολόγο όταν το παιδί εμφανίσει περισσότερες από τρεις ωτίτιδες σε μικρό χρονικό διάστημα ή μέσα σε έναν χρόνο.

Είναι καλύτερα να διακόψουμε τον παιδικό σταθμό;

Το παιδί που δεν πηγαίνει στον παιδικό σταθμό αρρωσταίνει λιγότερο συχνά.  Αν πάσχει από υποτροπιάζουσες ωτίτιδες και επιμένουσα εκκριτική ωτίτιδα σε συνδυασμό με κάποιες βαριές λοιμώξεις όπως πνευμονία, αν δεν αναπτύσσεται καλά, δεν παίζει με κέφι και διάθεση και δείχνει κουρασμένο, τότε συνιστάται λεπτομερής κλινικός και εργαστηριακός έλεγχος και πιθανή διακοπή από τον παιδικό σταθμό για κάποιο χρονικό διάστημα.

Παρά τις αυξημένες λοιμώξεις των πρώτων χρόνων, το θετικό μήνυμα παραμένει ότι ο παιδικός σταθμός συμβάλλει στην πρώιμη κοινωνικοποίηση των παιδιών και στην  ψυχοκινητική  τους εξέλιξη.