Τι είναι

Τι είναι το πεπτικό έλκος και με ποια συμπτώματα συνδέεται

Το πεπτικό έλκος είναι ουσιαστικά μια πληγή στο στομάχι ή το δωδεκαδάκτυλο. Η διαφοροδιάγνωση τους δεν μπορεί να βασισθεί μόνο στο ιστορικό, αν και ορισμένα ευρήματα μπορεί να είναι ενδεικτικά όπως για παράδειγμα  το άλγος πείνας που είναι χαρακτηριστικό του δωδεκαδακτυλικού έλκους και εμφανίζεται τις πρωινές ώρες. Ο επιγαστρικός πόνος είναι το πιο κοινό σύμπτωμα τόσο του γαστρικού έλκους όσο και του δωδεκαδακτύλου και εμφανίζεται με τα γεύματα ή λίγο μετά τα γεύματα στα γαστρικά έλκη και 2-3 ώρες μετά τα γεύματα στο έλκος δωδεκαδακτύλου.

Συμπτώματα

Με ποια συμπτώματα όταν έχουμε πεπτικός έλκος πρέπει να πάμε άμεσα στον ιατρό;

Όταν το πεπτικό έλκος κατηγοριοποιείται ως μη επιπλεγμένη νόσος, τα κλινικά ευρήματα είναι λίγα και μη ειδικά. Τα “χαρακτηριστικά σημεία συναγερμού” που απαιτούν την επείγουσα επίσκεψη σε γαστρεντερολόγο είναι  η αιμορραγία, η αναιμία, ο πρώιμος κορεσμός, η ανεξήγητη απώλεια βάρους, η προοδευτική δυσφαγία ή οδυνοφαγία, οι επαναλαμβανόμενοι έμετοι  και το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του γαστρεντερικού. Ασθενείς με διάτρηση από πεπτικό έλκος παρουσιάζουν ξαφνική έναρξη έντονου, διαξιφιστικού επιγαστρικού άλγους που αναγκάζουν το ασθενή να επισκεφθεί το γιατρό του.

Διάγνωση

Πως γίνεται η διάγνωση για το πεπτικό έλκος;

Στους περισσότερους ασθενείς με πεπτικό έλκος, οι συνήθεις εργαστηριακές εξετάσεις συνήθως δεν βοηθούν. Αντίθετα, η τεκμηρίωση της νόσου του πεπτικού έλκους γίνεται με την πραγματοποίηση γαστροσκόπησης που επιβεβαιώνει τη διάγνωση,  αποκλείει άλλες παθήσεις και διαχωρίζει το γαστρικό από το δωδεκαδακτυλικό έλκος. Επιπλέον η  ενδοσκόπηση παρέχει την ευκαιρία να προσδιοριστεί η παρουσία και ο βαθμός ενεργού αιμορραγίας και να γίνει προσπάθεια αιμόστασης με άμεσα μέτρα, εάν απαιτείται. Ο έλεγχος για λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού είναι απαραίτητος σε όλους τους ασθενείς με πεπτικό έλκος και αυτό μπορεί να γίνει είτε μέσω ταχείας δοκιμασίας ουρεάσης είτε με κλασσική βιοψία.  Επίσης σε πολλαπλά έλκη πρέπει να γίνεται και έλεγχος της γαστρίνης για αποκλεισμό του συνδρόμου Zollinger-Ellison.

Θεραπεία

Ασθενείς με πεπτικό έλκος που οφείλεται σε φάρμακα

Σε ασθενείς με πεπτικά έλκη που σχετίζονται με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ασπιρίνη, salospir, mesulid, ponstan… κα) η διακοπή των φαρμάκων αυτών είναι πρωταρχικής σημασίας, εάν είναι κλινικά εφικτή. Για ασθενείς που πρέπει να συνεχίσουν να παίρνουν τα φάρμακα αυτά (ΜΣΑΦ), συνιστάται η συγχορήγηση γαστροπροστασίας με αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPI).

Ασθενείς με πεπτικό έλκος που οφείλεται σε λοίμωξη

Οι ασθενείς με πεπτικό έλκος που οφείλεται σε λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού πρέπει να υποβληθούν σε θεραπεία εκρίζωσης του μικροβίου που γίνεται με τη χρήση δύο αντιβιοτικών και φαρμάκου που μειώνει την οξύτητα του στομάχου αναστολέα της αντλίας πρωτονίων (PPI). Αυτά τα σχήματα έχουν ως αποτέλεσμα τη θεραπεία της λοίμωξης και την επούλωση του έλκους σε περίπου 85-90% των περιπτώσεων. Τα έλκη μπορεί να υποτροπιάσουν απουσία επιτυχούς εκρίζωσης του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού.

Πεπτικό έλκος: ενδοσκοπική και χειρουργική αντιμετώπιση

Η χειρουργική αντιμετώπιση για το πεπτικό έλκος είναι εξαιρετικά περιορσμένη τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη της ενδοσκόπησης και οι ενδείξεις για επείγουσα χειρουργική επέμβαση περιλαμβάνουν την αποτυχία επίτευξης ενδοσκοπικής αιμόστασης, την υποτροπιάζουσα αιμορραγία παρά τις ενδοσκοπικές προσπάθειες επίτευξης αιμόστασης, (πολλοί υποστηρίζουν τη χειρουργική επέμβαση μετά από δύο αποτυχημένες ενδοσκοπικές προσπάθειες) και τη διάτρηση.

Πολύ σημαντικό για τον ασθενή με γαστρικό έλκος είναι να αποκλεισθεί πιθανή κακοήθεια που εκδηλώνεται με ελκωτική βλάβη. Έτσι ένα περίπου μήνα μετά τη διάγνωση πραγματοποιείται νέα γαστροσκόπηση για παρακολούθηση της επούλωσης του έλκους και λήψη βιοψιών.

Σαφώς υπάρχουν και άλλα αίτια για το πεπτικό έλκος τα οποία όμως είναι ασυνήθη, όπως είναι τα σύνδρομα υπερέκκρισης οξέως η συστηματική μαστοκύτωση και διάφορα άλλα λεμφουπερπλαστικά σύνδρομα και αναζητούνται σε περιπτώσεις όπου η λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και η χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων έχει αποκλεισθεί.

Συμπέρασμα

Συμπερασματικά το πεπτικό έλκος ως νόσος έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια διότι με τη γαστροσκόπηση μπορούμε να διαγνώσουμε έγκαιρα τη νόσο πριν αυτή επιλεχθεί, να διακρίνουμε εάν το έλκος βρίσκεται στο στομάχι ή το 12/δακτυλο και να βρούμε το αίτιο της νόσου.  Επίσης η γαστροσκόπηση μας βοηθά να διαπιστώσουμε πιθανή αιμορραγία και αν αυτή συμβαίνει να την αντιμετωπίσουμε.

Στη φαρμακευτική μας φαρέτρα οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων, φάρμακα δηλαδή που μειώνουν την οξύτητα στο στομάχι αποτελούν τα φάρμακα εκλογής για την αντιμετώπιση του πεπτικού έλκους και πρόληψης των επιπλοκών (αιμορραγία, διάτρηση) ενώ η χειρουργική αντιμετώπιζεται περιορίζεται μόνο σε περιπτωσεις διάτρησης του έλκους και αιμορραγία που δεν μπορεί να ελεγχθεί ενδοσκοπικά.