Προηγμένες Εφαρμογές χειρουργική του πεπτικού

Διανύουμε ήδη τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα και ολόκληρη η ιατρική κοινότητα έχει αποδεχθεί πλέον τα οφέλη και τα πλεονεκτήματα της «Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής». Ο όρος είναι περιγραφικός και παραπέμπει από μόνος του στην σημαντικότερη ίσως κατάκτηση του 20ου αιώνα στον τομέα της ιατρικής, που είναι η χειρουργική με το ελάχιστο χειρουργικό τραύμα. Ο τίτλος αποδόθηκε αρχικά στην Λαπαροσκοπική Χειρουργική, όμως δεν σταμάτησε εκεί. Η έρευνα στον τομέα της βιοϊατρικής τεχνολογίας συνεχίζει να μας εξοπλίζει με βελτιωμένα και πιο εξελιγμένα εργαλεία.

Το Ρομποτικό Χειρουργικό Σύστημα Da Vinci είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να ξεπερνά τους τεχνικούς περιορισμούς των Λαπαροσκοπικών εργαλείων. Σε αντίθεση με τα Λαπαροσκοπικά εργαλεία που είναι άκαμπτα, τα Ρομποτικά εργαλεία διαθέτουν δύο αρθρώσεις, με αποτέλεσμα να παρακολουθούν όλες τις κινήσεις του καρπού, με ακρίβεια χιλιοστού. Αυτό δίνει μεγάλη ελευθερία κινήσεων, διευκολύνει τις χειρουργικές κινήσεις σε όλα τα επίπεδα, ακόμα και σε πολύ περιορισμένους χώρους, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει την συρραφή ιστών με μεγάλη ευκολία. Η φυσική ανθρώπινη όραση βελτιώνεται εφόσον η ρομποτική κάμερα συγκρατείται από το ρομποτικό άκρο με απόλυτη σταθερότητα, ενώ αποδίδει τρισδιάστατες εικόνες με μεγέθυνση επί 20. Το Ρομποτικό Χειρουργικό Σύστημα Da Vinci έχει άριστη εφαρμογή και εξαιρετικά αποτελέσματα στις χειρουργικές επεμβάσεις που εξελίσσονται σε περιορισμένους χώρους και δυσπρόσιτες ανατομικές περιοχές, όπως είναι το ορθό (τελικό τμήμα του εντέρου) και το στομάχι με το τελικό τμήμα του οισοφάγου. Η συνεχής ροή επιστημονικών ανακοινώσεων από όλο τον κόσμο δείχνει, ότι οι ενδείξεις επεκτείνονται και στην χειρουργική του παγκρέατος και στην ηπατική χειρουργική.

Η Ευρωκλινική Αθηνών διαθέτει και την ανάλογη εμπειρία και την υλικοτεχνική υποδομή και έχει ήδη να παρουσιάσει μία σημαντική σειρά περιστατικών, από όλο το φάσμα της χειρουργικής του πεπτικού συστήματος. Αρκετά χρόνια τώρα στην Ευρωκλινική Αθηνών οι χειρουργοί έχουν στη διάθεση τους ένα υπερσύγχρονο ρομποτικό χειρουργικό σύστημα Da Vinci S, το οποίο έχει επιστρατευτεί στην μάχη της κλινικής κατά του καρκίνου και όχι μόνο.

Στην Ευρωκλινική Αθηνών αντιμετωπίζονται περιστατικά με καλοήθεις και κακοήθεις χειρουργικές παθήσεις του πεπτικού συστήματος. Έχοντας την εμπειρία από την ανοικτή χειρουργική και στην συνέχεια από την Λαπαροσκοπική χειρουργική του πεπτικού συστήματος, ιδιαίτερα σε δύσκολα περιστατικά, μας δίνεται η δυνατότητα να συγκριθούν οι αντιδράσεις και η πορεία των ασθενών, ανάλογα με το ποια μέθοδος ακολουθήθηκε. Οι επιπτώσεις στην άμεση μετεγχειρητική τους εικόνα, αλλά και στην ποιότητα ζωής τους, ήταν ασύγκριτα ευνοϊκότερες στην περίπτωση της λαπαροσκοπικής χειρουργικής.

Η Ρομποτική Χειρουργική αποτελεί την εξέλιξη της Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής και το Ρομποτικό Χειρουργικό Σύστημα Da Vinci είναι το εργαλείο που παρεμβάλλεται ανάμεσα στον ασθενή και στον χειρουργό και κάνει «τα δύσκολα εύκολα» και «τα αδύνατα δυνατά». Είναι ένα θαύμα της ιατρικής βιοτεχνολογίας το οποίο, μεταφράζει με απίστευτη λεπτομέρεια τις κινήσεις του καρπού και των δακτύλων του χειρουργού και τις μεταφέρει στα ρομποτικά εργαλεία, ενώ ταυτόχρονα τις βελτιώνει, καταργώντας τον φυσιολογικό τρόμο που έχει το ανθρώπινο χέρι. Τα αποτελέσματα από τη χρήση του Ρομπότ σε ογκολογικά περιστατικά, αλλά και σε καλοήθης παθήσεις του πεπτικού είναι εξαιρετική. Οι ασθενείς μετά το χειρουργείο αναρρώνουν ταχύτατα, η ανάγκη για λήψη αναλγητικών είναι η ελάχιστη, η απώλεια αίματος είναι ελάχιστη, ενώ ταυτόχρονα ξέρουμε ότι δεν έχουμε κάνει κανενός είδους συμβιβασμό όσον αφορά το ογκολογικό αποτέλεσμα, εάν αφορά ασθενείς με κακοήθεια.

Στο παρόν κείμενο γίνεται μια συνοπτική αναφορά σε διεθνή δεδομένα που αφορούν στην εφαρμογή της ρομποτικής τεχνολογίας στην χειρουργική του πεπτικού, όπως καταγράφονται μέχρι στιγμής.

Χειρουργική της Παχυσαρκίας

Η κακοήθης παχυσαρκία αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας και μία συχνή πάθηση η οποία επιβαρύνει σημαντικά τον προϋπολογισμό των συστημάτων υγείας στις αναπτυγμένες χώρες και αποτελεί πρόκληση για την σύγχρονη ιατρική. Η εμπειρία μας έδειξε ότι η χειρουργική αντιμετώπιση στην πλειονότητα των περιπτώσεων αποτελεί την μόνη αποτελεσματική λύση. Κατά καιρούς έχουν δοκιμαστεί διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις. Κοινός παρονομαστής όλων είναι η ιδιαίτερη δυσκολία κατά τη διάρκεια του χειρουργείου, λόγω της υπερβολικής συσσώρευσης λίπους μέσα στην κοιλιά των ασθενών αυτών, αλλά και στην μετεγχειρητική τους πορεία, λόγω αναπνευστικών προβλημάτων, συχνών λοιμώξεων και πληθώρας συνυπαρχουσών παθήσεων.

Την τελευταία δεκαετία η χρήση του Χειρουργικού Ρομπότ στην χειρουργική της παχυσαρκίας έχει μπει στην καθημερινή πρακτική, σε αρκετά κέντρα παγκοσμίως. Τα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά του διευκολύνουν πάρα πολύ τους χειρουργικούς χειρισμούς και βοηθούν να ξεπεραστούν οι εγχειρητικές δυσκολίες που παρουσιάζουν οι βαριατρικοί ασθενείς. Δίνει την δυνατότητα να ολοκληρωθεί και το πιο δύσκολο χειρουργείο «κλειστά».

Τα αποτελέσματα από την χρήση του ρομπότ στην επέμβαση «Γαστρικό By Pass» είναι άριστα. Συγκεκριμένα, καταγράφεται μείωση της διάρκειας του χειρουργείου όταν συγκρίνεται με το αντίστοιχο Λαπαροσκοπικό, καθώς και μείωση της μετεγχειρητικής νοσηρότητας και ιδιαίτερα της διαφυγής από τις αναστομώσεις, μίας από τις πιο σοβαρές επιπλοκές της επέμβασης. Συνισταμένη αυτών είναι η μείωση του συνολικού κόστους στη ρομποτικής, σε σύγκριση με την λαπαροσκοπική και την ανοικτή επέμβαση.

Η χρήση του χειρουργικού ρομπότ στην τοποθέτηση Ρυθμιζόμενου Γαστρικού Δακτυλίου, σε ασθενείς με ψηλό Δείκτη Μάζας Σώματος (ΒΜΙ>50 kg/m2) , μειώνει σε σημαντικό βαθμό τον χρόνο του χειρουργείου.

Για την Επιμήκη Γαστρεκτομή (Sleeve Gastrectomy) με ή χωρίς Δωδεκαδακτυλικό Αποκλεισμό (Duodenal Switch), φαίνεται καθαρά ότι το ρομπότ διευκολύνει πάρα πολύ τη συρραφή και τη δημιουργία αναστομώσεων σε κλειστή κοιλιά.

Ο ρόλος του ρομπότ στην αντιμετώπιση του καρκίνου του στομάχου

Η χειρουργική αντιμετώπιση του γαστρικού καρκίνου αποτελεί την «πρώτη γραμμή άμυνας» και το σημαντικότερο βήμα για τη θεραπεία του. Το ενδεικνυόμενο για αυτές τις περιπτώσεις χειρουργείο είναι η Ολική ή Μερική Γαστρεκτομή με Εκτεταμένο Λεμφαδενικό Καθαρισμό.

Πρόκειται για μία δύσκολη χειρουργική επέμβαση, με ιδιαίτερες απαιτήσεις, ωστόσο τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πολλές βιβλιογραφικές αναφορές που συγκρίνουν την Ανοικτή με την Λαπαροσκοπική γαστρεκτομή και καταγράφουν πρώιμα μετεγχειρητικά αποτελέσματα υπέρ της Λαπαροσκοπικής. Το Ρομποτικό Σύστημα (Da Vinci), με τα αρθρωτά εργαλεία και την βελτιωμένη (τρισδιάστατη) όραση υπερτερεί και βοηθάει τον χειρουργό να ξεπεράσει τις ενδογενείς δυσκολίες και τους περιορισμούς που έχουν τα άκαμπτα λαπαροσκοπικά εργαλεία και να επιτύχει εκτεταμένο λεμφαδενικό καθαρισμό, όπως απαιτείται σε αυτές τις περιπτώσεις. Για τους ίδιους λόγους, είναι πιο εύκολη και η δημιουργία των αναστομώσεων χωρίς να χρειάζεται μετατροπή του χειρουργείου σε ανοικτό.

Ήδη λοιπόν η Ρομποτική Ολική Γαστρεκτομή με Λεμφαδενικό Καθαρισμό έχει γίνει αποδεκτή από την ιατρική κοινότητα, ως εφικτή και ασφαλής μέθοδος αντιμετώπισης του καρκίνου του στομάχου και οι ασθενείς που υποβάλλονται σε αυτή, απολαμβάνουν όλα τα οφέλη της Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής, με άριστα ογκολογικά αποτελέσματα.

Η θέση του ρομπότ στην ηπατική χειρουργική

Η χειρουργική του ήπατος είναι από τα πιο δύσκολα κομμάτια της χειρουργικής του πεπτικού και απαιτεί ιδιαίτερη εμπειρία και γνώση από τον χειρουργό. Η εκτέλεση δύσκολων χειρουργικών χειρισμών με τα άκαμπτα λαπαροσκοπικά εργαλεία είναι εξαιρετικά δύσκολη.

Το Χειρουργικό Ρομπότ ξεπερνάει τα εμπόδια της Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής, λόγω της ευελιξίας των εύκαμπτων εργαλείων του, της καλύτερης όρασης και της δυνατότητας συρραφής των χολαγγείων με μεγάλη ακρίβεια. Στις «εύκολες» ηπατεκτομές η σύγκριση ανοικτής, λαπαροσκοπικής και ρομποτικής ηπατεκτομής, δείχνουν ισοδύναμα αποτελέσματα όσον αφορά την εκτομή σε υγιή όρια και την ασφάλεια της επέμβασης. Αντιθέτως η ρομποτική φάνηκε να υπερέχει σε περιπτώσεις όγκων που εντοπίζονται σε «δύσκολη» θέση, κοντά σε μεγάλα αγγεία, ή που απαιτούν δημιουργία χολοπεπτικής αναστόμωσης.

Και στην Ηπατική χειρουργική το Ρομπότ προσφέρει πολλά και σημαντικά πλεονεκτήματα. Ο συνδυασμός ελάχιστου χειρουργικού τραύματος και μέγιστου ογκολογικού αποτελέσματος είναι εφικτός με τη βοήθεια του Da Vinci, πάντα με στόχο το καλύτερο αποτέλεσμα για τον ασθενή.

Το ρομπότ στη χειρουργική του παγκρέατος

Η χειρουργική του παγκρέατος επίσης αποτελεί ένα από τα πλέον δύσκολα κομμάτια της χειρουργικής του πεπτικού, το οποίο παραδοσιακά συνοδεύεται από ψηλά ποσοστά μετεγχειρητικής νοσηρότητας και θνητότητας. Στην προσπάθεια να μειωθεί η μετεγχειρητική νοσηρότητα που συνοδεύει την ανοικτή παγκρεατεκτομή, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στροφή προς την Ελάχιστα Επεμβατική (Λαπαροσκοπική) Χειρουργική. Οι περιορισμοί της Λαπαροσκοπικής χειρουργικής κάνουν πολύ δύσκολη την εφαρμογή της σε ένα τόσο απαιτητικό χειρουργείο. Εφαρμόζεται κυρίως σε Περιφερικές Παγκρεατεκτομές, που είναι σχετικά πιο εύκολο χειρουργείο. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι ασθενείς απολαμβάνουν όλα τα ευεργετήματα της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής όπως, μείωση του μετεγχειρητικού πόνου, γρήγορη ανάνηψη και επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το Χειρουργικό Ρομπότ διευκολύνει ακόμα περισσότερο το χειρουργείο και εξασφαλίζει καλύτερο ογκολογικό αποτέλεσμα. Η εκτομή της κεφαλής και του σώματος του παγκρέατος, επέμβαση που είναι γνωστή με το όνομα Παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή κατά Wipple, είναι εξαιρετικά δύσκολή και υπάρχουν ελάχιστες αναφορές για Λαπαροσκοπική.

Οι χειρουργοί του παγκρέατος, προκειμένου να ξεπεράσουν τις τεχνικές δυσκολίες της Λαπαροσκοπικής και των άκαμπτων εργαλείων, επιστράτευσαν το Χειρουργικό Ρομπότ. Οι πρώτες Ρομποτικές Παγκρεατεκτομές ανακοινώθηκαν το 2003 και παρόλο που βρισκόμαστε στην αρχή, τα αποτελέσματα είναι πολύ καλά και είναι βέβαιον ότι πολύ σύντομα θα γίνει μέθοδος εκλογής, τουλάχιστον για περιορισμένης έκτασης όγκους.

Ο ρόλος του ρομπότ στην αντιμετώπιση του καρκίνου στον ορθό

Η Χαμηλή Πρόσθια Εκτομή με Ολική Αφαίρεση του Μεσοορθού είναι η ενδεδειγμένη χειρουργική επέμβαση για καρκίνο στο Ορθό. Πρόκειται για μία απαιτητική και δύσκολή τεχνικά επέμβαση, δεδομένου ότι εξελίσσεται στην ελάσσονα πύελο, στο στενό σαν σωλήνα χώρο που αφορίζεται από τα οστά της λεκάνης. Ο περιορισμένος ανατομικός χώρος, το μεγάλο βάθος και η απαίτηση για λεπτομερή παρασκευή του μεσοορθού δημιουργούν το ψηλό επίπεδο δυσκολίας. Τα τελευταία χρόνια η επέμβαση καθιερώθηκε να γίνεται Λαπαροσκοπικά ωστόσο, λόγω των γνωστών περιορισμών των άκαμπτων λαπαροσκοπικών εργαλείων, θεωρείται εξαιρετικά δύσκολη και γίνεται μόνο από έμπειρους Λαπαροσκόπους χειρουργούς.

Οι τεχνικές δυνατότητες του Ρομποτικού συστήματος Da Vinci, βρίσκουν σε αυτό το πεδίο την τέλεια εφαρμογή έτσι ώστε, στα νοσοκομεία που διαθέτουν Χειρουργικό Ρομπότ, τείνει να γίνει η μέθοδος εκλογής για τον καρκίνο στο ορθό. Τα πλεονεκτήματα του είναι ιδιαίτερα χρήσιμα όταν πρόκειται για καρκίνο κοντά στον πρωκτό. Όσο πιο χαμηλά είναι ο καρκίνος τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες ο ασθενής να καταλήξει με μόνιμη κολοστομία και μερικές φορές η διαφορά κρίνεται από ένα εκατοστό μήκους στο έντερο. Το Ρομπότ δίνει την δυνατότητα να φτάσει ο χειρουργός πολύ χαμηλά μέσα στην πύελο, αυξάνοντας τις πιθανότητες για ένα καλό ογκολογικά χειρουργείο και μειώνοντας τις πιθανότητες για δημιουργία μόνιμης κολοστομίας (παρά φύση έδρας).

Η πιθανότητα μετατροπής σε ανοικτό χειρουργείο είναι πολύ χαμηλή όταν συγκρίνεται με την Λαπαροσκοπική, ενώ καταγράφεται συγκριτικά χαμηλό ποσοστό μετεγχειρητικών επιπλοκών. Φαίνεται να έχει συνολικά μικρότερο χρόνο μετεγχειρητικής νοσηλείας, και το ογκολογικό αποτέλεσμα είναι το ίδιο με αυτό της ανοικτής και της λαπαροσκοπικής μεθόδου.

Το Ρομποτικό Χειρουργικό Σύστημα (Da Vinci) είναι ένα εκπληκτικό δείγμα του πως η εφαρμογή των επιτευγμάτων της σύγχρονης βιοτεχνολογίας στην καθημερινή ιατρική πρακτική, καταλήγει να βελτιώνει το τελικό επιθυμητό αποτέλεσμα, που δεν είναι άλλο από την επιμήκυνση, αλλά κυρίως την βελτίωση της ποιότητας, της ζωής των ασθενών. Είναι βέβαιον ότι τα αμέσως επόμενα χρόνια, το ρομπότ θα έχει κυρίαρχη θέση στην αντιμετώπιση ογκολογικών και όχι μόνο, περιστατικών με παθήσεις του πεπτικού συστήματος.