Βιταμίνη D είναι το όνομα που έχουμε δώσει σε μια ομάδα λιποδιαλυτών προ-ορμονών (ουσιών που έχουν μικρή ορμονική δράση αυτούσιες, αλλά το ανθρώπινο σώμα μπορεί να τις μετατρέψει σε ορμόνες) . Η βιταμίνη D βοηθά στην απορρόφηση και στην χρήση ασβεστίου και φωσφόρου από το ανθρώπινο σώμα, και έτσι συμβάλλει στην υγεία των οστικών δομών. Η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία (UVB) είναι η κύρια πηγή βιταμίνης D, αλλά επίσης μπορούμε να την βρούμε σε ορισμένα είδη τροφής όπως ψάρι, αυγά, κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα.

Δύο μορφές της βιταμίνης D είναι σημαντικές, η βιταμίνη D2 ή εργοκαλσιφερόλη και η βιταμίνη D3 ή χοληκαλσιφερόλη. Τόσο η D2 όσο και η D3 μετατρέπονται σε 25-υδρόξη-βιταμίνη D στο ήπαρ. Η πιο ακριβής μέθοδος μέτρησης επιπέδων βιταμίνης D, αφορά τη μέτρηση της 25-υδρόξη-βιταμίνης D στο αίμα.

Αυξανόμενος αριθμός μελετών τα τελευταία χρόνια προσπαθούν να καθορίσουν το ρόλο της βιταμίνης D στην πρόληψη διαφόρων νοσημάτων όπως οστεοπόρωσης, καρδιαγγειακών νοσημάτων, σακχαρώδη διαβήτη, καρκίνου κ.λπ.

Το 2018 ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης VITAL (VITamin D and OmegA-3 TriaL), στο Brigham και Women’s Hospital, συνεργαζόμενο νοσοκομείο με την Ιατρική Σχολή του Harvard, στη Βοστώνη, Μασαχουσέτη, ΗΠΑ. Πρόκειται για μια μεγάλη μελέτη που αφορά μεταξύ άλλων την πρωτογενή πρόληψη καρκίνου του παχέος εντέρου στις ΗΠΑ. Ήταν σχεδιασμένη να εξετάσει κατά πόσον δύο ευρέως χρησιμοποιούμενα συμπληρώματα διατροφής επηρεάζουν την επίπτωση των καρδιαγγειακών (CV) νόσων ή του καρκίνου. Σχεδόν 26.000 ενήλικες με ηλικία >50 έτη (μέση ηλικία, 67) χωρίς ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, καρκίνου ή άλλης σοβαρής πάθησης, τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν βιταμίνη D3 (2000 IU ημερησίως) ή εικονικό φάρμακο και ω-3 λιπαρά οξέα ή εικονικό φάρμακο. Μετά από παρακολούθηση των ασθενών για >5 έτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι 2000IU Βιταμίνης D την ημέρα δεν μείωσαν το ρίσκο ανάπτυξης καρκίνου του εντέρου. Βρήκαν όμως, στατιστικά σημαντική μείωση κατά 25% της πιθανότητας θανάτου από καρκίνο του παχέος εντέρου, αν ασθενείς που είχαν τη νόσο έπαιρναν βιταμίνη D.

Τα αποτελέσματα της κλινικής μελέτης SUNSHINE ανακοινώθηκαν πρόσφατα τον Απρίλιο του 2019, στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό “Journal of the American Medical Association” (JAMA). Η μελέτη αυτή, είναι μελέτη φάσης II, και αφορά πληθυσμό 139 ασθενών με μεταστατικό καρκίνο του παχέος εντέρου που δεν είχαν πάρει καμία θεραπεία για τη νόσο τους. Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, μία ομάδα που πήρε υψηλή δόση βιταμίνης D (8000IU/ημέρα για 14 ημέρες και εν συνεχεία 4000IU/ημέρα), και μία που πήρε χαμηλή δόση βιταμίνης D (400IU/ημέρα). Και οι δύο ομάδες ασθενών πήραν την ενδεδειγμένη – standard, σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες, χημειοθεραπεία για την νόσο τους.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν:

• ότι η εξέλιξη της νόσου στους συμμετέχοντες στην ομάδα υψηλής δόσης, καθυστέρησε κατά μέσο όρο περίπου 13 μήνες.
• Στους ασθενείς που ήταν στην ομάδα χαμηλής δόσης παρατηρήθηκε μια καθυστέρηση στην εξέλιξη της νόσου σχεδόν 11 μήνες.
• Επίσης, παρατηρήθηκε ότι οι συμμετέχοντες στην ομάδα υψηλής δόσης ήταν λιγότερο πιθανό να βιώσουν πρόοδο της νόσου ή θάνατο κατά τη διάρκεια μιας περιόδου παρακολούθησης 22,9 μηνών.

Η μελέτη “SUNSHINE” αποτελεί την πρώτη τυχαιοποιημένη μελέτη χορήγησης Βιταμίνης D για τη θεραπεία προχωρημένου ή μεταστατικού καρκίνου του παχέος εντέρου.

«Τα αποτελέσματα της μελέτης μας δείχνουν μια βελτίωση της έκβασης για ασθενείς που έλαβαν συμπληρώματα βιταμίνης D, και ανυπομονούμε να ξεκινήσει μια μεγαλύτερη μελέτη για να επιβεβαιωθούν αυτές οι συναρπαστικές διαπιστώσεις,» σημείωσε ο Dr Charles Fuchs, συντάκτης της μελέτης και Διευθυντής of the Yale Cancer Center στο New Haven, CT.

Η Dr Kimmie Ng, διευθύντρια της κλινικής έρευνας στο κέντρο θεραπείας καρκίνου του γαστρεντερικού στο Dana-Farber Institute, στη Βοστώνη, MA, και πρώτη συγγραφέα της μελέτης, λέει ότι τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής είναι ενθαρρυντικά και θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν στο μέλλον, σε νέες θεραπευτικές οδούς. Επίσης, σημειώνει ότι «η μελέτη προσδιορίζει ένα οικονομικά αποδοτικό, ασφαλή και εύκολα προσβάσιμο παράγοντα, ως μια πιθανή νέα θεραπεία για το μεταστατικό καρκίνο του παχέος εντέρου. Αυτό θα μπορούσε επομένως να έχει, δυνητικά, μεγάλο αντίκτυπο σε παγκόσμιο επίπεδο, ανεξάρτητα από την κοινωνικο-οικονομική κατάσταση του ασθενούς ή τους πόρους της χώρας».

Η μελέτη αυτή όμως θέτει και νέα ερωτήματα. Για παράδειγμα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που ήταν παχύσαρκοι ήταν λιγότερο πιθανό να δουν όφελος από την χορήγηση της βιταμίνης D. Επίσης παρόμοιο ήταν το αποτέλεσμα για τους ασθενείς των οποίων ο όγκος είχε ως χαρακτηριστικό, μεταλλάξεις στο γονίδιο KRAS.

Όλοι οι συγγραφείς της μελέτης δηλώνουν ότι η λήψη υψηλής δόσης βιταμίνης D, σε αυτή τη φάση δεν αποτελεί μέρος της ενδεδειγμένης θεραπείας για τον καρκίνο του παχέος εντέρου και πρέπει να γίνεται μόνο στα πλαίσια μιας κλινικής μελέτης. Η παγκόσμια ιατρική κοινότητα είναι σε αναμονή αποτελεσμάτων από μεγάλες κλινικές μελέτες φάσης III, πριν αποφασίσει για την αποτελεσματικότητα και την ακριβή ασφαλή δοσολογία της βιταμίνης D σε ασθενείς με προχωρημένο ή μεταστατικό καρκίνο του παχέος εντέρου.