Θέλετε να κλείσετε ραντεβού;

Σύγχρονη Διαγνωστική Προσέγγιση των Νοσημάτων του Αναπνευστικού Συστήματος

νοσήματα αναπνευστικού συστήματος

Έλεγχος Αναπνευστικής Λειτουργίας

Τα νοσήματα του αναπνευστικού είναι στατιστικά τα συχνότερα και ταλαιπωρούν εκατοντάδες εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο το κόσμο και εκατοντάδες χιλιάδων στην Ελλάδα. Φθάνει να αναφέρουμε ότι σήμερα, μόνο οι ασθενείς με σοβαρό επιμένον βρογχικό άσθμα σε όλο τον κόσμο, υπολογίζονται στα 15 εκατομμύρια και ότι μέχρι το 2025 οι ασθενείς με βρογχικό άσθμα θα έχουν φθάσει στα 115 εκατομμύρια! Καταλαβαίνει λοιπόν κανείς γιατί ορισμένα από τα νοσήματα αυτά, που θα δούμε παρακάτω, θεωρούνται ότι αποτελούν σύγχρονα, μεγάλα κοινωνικο-ιατρικά προβλήματα.

Έτσι ο κλινικός γιατρός (και ειδικότερα ο Πνευμονολόγος) βρίσκεται καθημερινά αντιμέτωπος με ασθενείς που παρουσιάζουν συμπτώματα ή νοσήματα του αναπνευστικού. Ο βήχας, η δύσπνοια, το θωρακικό άλγος είναι μερικά από τα πιo συνηθισμένα συμπτώματα του αναπνευστικού, ενώ νοσήματα όπως βρογχικό άσθμα, χρόνια βρογχίτιδα, εμφύσημα και καρκίνος του πνεύμονα απoτελούν νοσήματα της σύγχρονης κοινωνίας. Επιπλέον, ο πνεύμονας συμμετέχει συχνά στη κλινική εικόνα πολλών άλλων μη πνευμονικών νοσημάτων όπως καρδιακή ανεπάρκεια, ρευματικά νοσήματα, νευρομυϊκές παθήσεις κ.ά.

Ο σύγχρονος κλινικός γιατρός δεν αρκείται πλέον (για διάφορους λόγους), στα κλασικά κλινικο-εργαστηριακά δεδομένα, αλλά έχει ανάγκη από ειδικές εργαστηριακές πληροφορίες για να μπορέσει αφ’ ενός να εδραιώσει τη διάγνωση του και αφ’ ετέρου να παρακολουθήσει καλύτερα τον ασθενή του.
Πολλές από αυτές τις ειδικές πληροφορίες που αφορούν στο αναπνευστικό, τις παρέχει το Εργαστήριο Ελέγχου της Αναπνευστικής Λειτουργίας και γι’ αυτό προσφέρει σημαντική βοήθεια στη καθημερινή κλινική πράξη.

Το εργαστήριο ελέγχου της αναπνευστικήςλειτουργίας στην κλινική πράξη

• Αποκάλυψη λειτουργικής διαταραχής ή νοσήματος του αναπνευστικού ή επιβεβαίωση κλινικής υποψίας.
• Προσδιορισμός του τύπου του λειτουργικού συνδρόμου (απoφρακτικού, περιοριστικού, μικτού) και επομένως πιο εύκολη διαγνωστική προσέγγιση του ασθενούς.
• Αντικειμενική εκτίμηση της σοβαρότητας του νοσήματος ή του λειτουργικού συνδρόμου.
• Παρακολούθηση του αποτελέσματος της θεραπευτικής στρατηγικής που εφαρμόσθηκε.
• Προεγχειρητική εκτίμηση ασθενούς (υποψήφιου για θωρακική ή εξωθωρακική χειρουργική επέμβαση) και
• Εκτίμηση ικανότητας προς εργασία ή του βαθμού αναπηρίας ασθενούς με πνευμονική νόσο.

Οι εξετάσεις που μπορούν να γίνουν στο Εργαστήριο Ελέγχου της Αναπνευστικής Λειτουργίας είναι πολλές, αλλά οι πιο διαδεδομένες είναι οι εξής:

1. ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ – ΚΑΜΠΥΛΗ ΡΟΗΣ-ΟΓΚΟΥ
Με τις εξετάσεις αυτές προσδιορίζονται λειτουργικές παράμετροι που έχουν μεγάλη χρησιμότητα για τον Πνευμονολόγο. Σήμερα, με τα σύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα, η σπιρομέτρηση και η καμπύλη ροής-όγκου αποτυπώνονται μαζί.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η ελάττωση των τιμών των εκπνευστικών ροών (πχ της FEV1, μιάς από τις παραμέτρους της Σπιρομέτρησης) ή του δείκτη FEV1/FVC (ενός άλλου δείκτη της Σπιρομέτρησης), υποδηλώνει κατά κύριο λόγο, αποφρακτικό νόσημα (πχ βρογχικό άσθμα ή χρόνια βρογχίτιδα).

Οι δυναμικοί όγκοι και οι χωρητικότητες του πνεύμονα (πχ. η FVC, μια ακόμη παράμε-τρος της Σπιρομέτρησης) είναι ελαττωμένες ή ο δείκτης FEV1/FVC είναι αυξημένος στα περιοριστικά νοσήματα (πχ πνευμονική ίνωση).

Μορφολογία της Καμπύλης Ροής-‘Ογκου
‘Εχει μεγάλη κλινική σημασία γιατί αρκετές φορές, από τη διαμόρφωσή της και μόνο μπορεί να τεθεί η υποψία ή να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη νοσήματος ή συνδρόμου του αναπνευστικού (πχ νόσος των μικρών αεραγωγών, σύνδρομο άπνοιας στον ύπνο, από-φραξη μεγάλων αεραγωγών).

2. ΣΤΑΤΙΚΟΙ ΟΓΚΟΙ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ ΑΕΡΑΓΩΓΩΝ
Στις περιπτώσεις όπου ο τύπος της λειτουργικής διαταραχής της αναπνοής δεν είναι σαφής, ή όπου αλλού χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση, θα πρέπει να γίνουν και άλλες δοκιμασίες ελέγχου της αναπνοής, όπως πχ. προσδιορισμός των στατικών όγκων με πληθυσμογραφία ή των αντιστάσεων των αεραγωγών.

3. ΔΙΑΧΥΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ (ΔΙΑΧΥΣΗ)
Πολύ σημαντική λειτουργική εξέταση των πνευμόνων, γιατί διερευνά μια από τις βασικές λειτουργίες των πνευμόνων, δηλ. την ικανότητά τους να «διακινούν» το Ο2 από τον αέρα προς το αίμα και αντιστρόφως, το CΟ2 από το αίμα προς τον αέρα. Η μέτρησή της επιβάλεται σε ορισμένα νοσήματα (πχ πνευμονική ίνωση, σαρκοείδωση). Εκτός από αυτές τις περιπτώσεις η διάχυση μπορεί να προσφέρει σημαντική βοήθεια και σε άλλα νοσήματα (πχ πνευμονικό εμφύσημα, στένωση μιτροειδούς).

4. ΕΛΕΓΧΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΩΝ ΜΥΩΝ
Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως πχ. στη προσβολή των αναπνευστικών μυών λόγω νευρομυϊκής πάθησης, θα χρειασθεί να γίνουν και άλλες, ακόμα πιο ειδικές λειτουργικές εξετάσεις. Στη προκειμένη περίπτωση θα πρέπει να ελεγχθεί η λειτουργική κατάσταση των αναπνευστικών μυών μετρώντας τη MIP (μέγιστη εισπνευστική πίεση) και τη ΜΕΡ (μέγιστη εκπνευστική πίεση).

5. ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΠΡΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΒΡΟΓΧΟΔΙΑΣΤΟΛΗ
Μερικές λειτουργικές εξετάσεις και κυρίως η Σπιρομέτρηση-Καμπύλη Ρόης/Όγκου, πρέπει να γίνονται πριν και μετά από βρογχοδιαστολή (συνήθως ύστερα από εισπνοή 2 ψεκασμών Aerolinâ). Η μέθοδος αυτή είναι πολύ χρήσιμη γιατί ελέγχει κατά πόσο η απόφραξη των αεραγωγών (που βρέθηκε στη Σπιρομέτρηση-Καμπύλη Ροής/Όγκου), είναι αναστρέψιμη ή όχι.

6. ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΒΡΟΓΧΙΚΗΣ ΠΡΟΚΛΗΣΗ
Σε περιπτώσεις όπου ο Πνευμονολόγος υποπτεύεται Βρογχικό Άσθμα και πρέπει να το τεκμηριώσει εργαστηρικά (πχ. επαγγελματικό Βρογχικό Άσθμα), μπορεί να γίνουν οι δοκιμασίες βρογχικής πρόκλησης. Δηλ. να διερευνηθεί αν οι βρόγχοι αντιδρούν παθολογικά (δηλ. συσπώνται, κλείνουν) σε διάφορα εισπνεόμενα αλλεργιογόνα.

7. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΤΟΥ ΑΡΤΗΡΙΑΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ
Ο προσδιορισμός των αερίων του αρτηριακού αίματος (δηλ. της μερικής πίεσης του Οξυγόνου και του Διοξειδίου του Άνθρακα) καθώς και του pH, έχει καθοριστικό και αναντικατάστατο ρόλο στη διάγνωση αλλά και στην παρακολούθηση των ασθενών με αναπνευστική νόσο. Για να γίνει η εξέταση αυτή παρακεντάται με βελόνα μια αρτηρία (συνήθως η κερκιδική) και τo δείγμα του αρτηριακού αίματος που λαμβάνεται, αναλύεται σε ειδική συσκευή (αναλυτής αερίων αίματος).

Οι σημαντικότερες παράμετροι που μετρώνται με αυτή την εξέταση είναι οι ακόλουθες:
• Μερική πίεση του Οξυγόνου (PaO2)
Δείχνει, μαζί με τη μερική πίεση του CO2 που θα δούμε παρακάτω, την επάρκεια ή μη των πνευμόνων. Η φυσιολογική τιμή της PaO2 στο αρτηριακό αίμα μειώνεται με τη ηλικία, τιμές όμως μικρότερες από τα 80mmHg (στο επίπεδο της θάλασσας) θεωρούνται παθολογικές ανεξαρτήτως ηλικίας.

Η μείωση της μερικής πίεσης του Ο2 στο αρτηριακό αίμα ονομάζεται υποξυγοναιμία και οφείλεται σε σοβαρή πάθηση των πνευμόνων (πχ βαριά κρίση Βρογχικού Άσθματος, σοβαρός παροξυσμός Χρόνιας Βρογχίτιδας). Αντανακλά την αδυναμία των πνευμόνων να εκτελέσουν την σημαντικότερη αποστολή τους, δηλ. να εξασφαλίσουν επαρκές Ο2 στα όργανα του σώματος. Η παθολογική αυτή κατάσταση ονομάζεται Αναπνευστική Ανεπάρκεια.

• Μερική πίεση του διοξειδίου του άνθρακα (PaCO2)
Η τιμή της αντανακλά το ισοζύγιο μεταξύ παραγωγής και απoβολής του CO2 από τους πνεύμονες, και εν τέλει ελέγχει την αποτελεσματικότητα της αναπνοής.

Τα φυσιολογικά όρια της PaCO2 είναι πολύ στενά, κυμαίνονται από 37-43mmHg και δεν εξαρτώνται από την ηλικία.
Εκτροπές από το φυσιολογικό της PaCO2 του αρτηριακού αίματος συνιστούν την υπερκαπνία, δηλ. την αύξηση της PaCO2 (πχ πολύ βαριά κρίση Βρογχικού ‘Ασθματος) και την υποκαπνία, δηλ. τη πτώση του PaCO2 (πχ λοιμώξεις με υψηλό πυρετό, άγχος, μεταβολική οξέωση).

• pH του αρτηριακού αίματος
Η τιμή του pH εξαρτάται, κατά κύριο λόγο, από τη λειτουργία των νεφρών και των πνευμόνων. Το φυσιολογικό εύρος του pH του αρτηριακού αίματος, έχει πολύ στενά όρια και κυμαίνεται από 7.37-7.43.
Η αύξηση του pH ονομάζεται αλκάλωση και διακρίνεται σε μεταβολική αλκάλωση (πχ. έμετοι) και σε αναπνευστική αλκάλωση (πχ. εμπύρετες καταστάσεις, κρίση βρογχικού άσθματος).
Η μείωση του pH ονομάζεται οξέωση και διακρίνεται σε μεταβολική οξέωση (πχ νεφρική ανεπάρκεια) και σε αναπνευστική οξέωση (πχ. πολύ βαριά μη αντιρροπούμενη αναπνευστική ανεπάρκεια).

8. ΠΑΛΜΙΚΗ ΟΞΥΜΕΤΡΙΑ
Πρόκειται για ένα τρόπο εύκολο και αναίμακτο που μετρά με πολύ καλή ακρίβεια τον κορεσμό της αιμοσφαιρίνης σε Ο2. Είναι το κλασικό «μανταλάκι» που βάζει ο Πνευμονολόγος στο δάκτυλο τoυ ασθενούς. Αντανακλά τη μερική πίεση του Ο2 στο αρτηριακό αίμα, όμως η μέθοδος αυτή έχει ένα σοβαρό περιορισμό: δεν μπορεί να προσδιορίσει άλλες παραμέτρους, χρήσιμες για τον έλεγχο της λειτουργικής κατάστασης των πνευμόνων, όπως διοξείδιο του άνθρακα και pH.

9. ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ή ΕΡΓΟΣΠΙΡΟΜΕΤΡΙΑ
Πρόκειται για την κορονίδα των εξετάσεων του λειτουργικού ελέγχου της αναπνοής, γιατί εξετάζει τη συμπεριφορά του αναπνευστικού, του καρδιαγγειακού και του μετα-βολικού συστήματος στην άσκηση. Είναι δηλ. αντιπροσωπευτική των πραγματικών συνθηκών κάτω από τις οποίες ο άνθρωπος ασκεί τις καθημερινές του δραστηριοτήτες. Οι ενδείξεις της είναι πολλές και είναι χρήσιμη σε διάφορες παθολογικές, αλλά και φυσιολογικές καταστάσεις και θα την παρουσιάσουμε διεξοδικότερα σε προσεχές τεύχος.

Από τις εξετάσεις που παρουσιάσαμε περιληπτικά (και οι οποίες είναι μόνο αυτές που ελέγχουν την λειτουργικότητα των πνευμόνων), φαίνεται ότι και η Πνευμονολογία έχει οφεληθεί στο έπακρο από τη σύγχρονη τεχνολογία. Πριν από λίγες δεκαετίες ήταν αδύνατο να σκεφθεί κανείς ότι πολλές από αυτές θα μπορούσαν να γίνουν εκτός ερευνη-τικού εργαστηρίου, με απλές και οικονομικά προσιτές συσκευές.

Το Εργαστήριο Ελέγχου της Αναπνευστικής Λειτουργίας εφοδιάζει τον σύγχρονο Πνευμονολόγο με ειδικές πληροφορίες που τον βοηθούν καθοριστικά για να αντιμετωπίσει ευκολότερα και αποτελεσματικότερα τους ασθενείς που πάσχουν από νοσήματα του Αναπνευστικού. Βέβαια δεν φθάνουν μόνο οι ειδικές πληροφορίες του Εργαστηρίου, είναι απαραίτητες και η άριστη κλινική γνώση και η εμπειρία που θα πρέπει ο κλινικός γιατρός να κατέχει γύρω από το αντικείμενο των νοσημάτων του αναπνευστικού.

    Ζητήστε ραντεβού online




    Πατώντας αποδοχή, συναινείτε στη συλλογή ή/και επεξεργασία των παραπάνω στοιχείων σας από την Ευρωκλινική, αποκλειστικά για την αποστολή ενημερώσεων σχετικά με νέες υπηρεσίες, προϊόντα και δράσεις μας. Περισσότερα εδώ

    ή καλέστε μας στα: 210 64 16 800 & 210 64 16 801