Θα προσπαθήσουμε, αποφεύγοντας την εκτενή αναφορά σε επιμέρους διαγνώσεις και τεχνικές, να απαντήσουμε στα συνηθέστερα- και κατά τη γνώμη μας σοβαρότερα- προβλήματα, γύρω από τη χειρουργική του ήπατος.

Είναι εφαρμόσιμη η χειρουργική στο ήπαρ και ποια ιδιομορφία έχει το όργανο αυτό;

Εκτός από τα τραύματα, η καθ’ αυτό χειρουργική του ήπατος είναι γνωστή από αιώνες. Εκείνο που διαφέρει είναι η έκταση που έλαβε τις τελευταίες δεκαετίες. Η λεπτομερής μελέτη της εσωτερικής ανατομίας του ήπατος έδωσε νέα διάσταση στην εκτομή (αφαίρεση) τμήματός του. Έχοντας τρία συστήματα κυκλοφορίας του αίματος και 1 απεκρίσεως της χολής καθώς και κυρίαρχο ρόλο στο μεταβολισμό παντοειδών χημικών ενώσεων, η ιδιομορφία του συνοψίζεται σε δύο προβλήματα: i) Τη σοβαρή αιμορραγία ή χολόρροια και ii) Την ηπατική ανεπάρκεια.

Ποιες παθήσεις του ήπατος χειρουργούνται;

Εάν στη χειρουργική του ήπατος συμπεριλάβουμε τη μεταμόσχευση, τότε η απάντηση θα μπορούσε να είναι «όλες!». Η θριαμβευτική όμως αυτή απάντηση περιορίζεται κατά περίπτωση. Η εμπειρία διδάσκει ότι παρ’ότι τεχνικώς όλα είναι εφικτά, το αποτέλεσμα δεν είναι πάντα το αναμενόμενο. Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις και αντενδείξεις κατά περίπτωση.

Είναι πράγματι δύσκολη η χειρουργική του ήπατος;

Από τεχνικής πλευράς έχει αποσαφηνισθεί και λυθεί κάθε λεπτομέρεια. Η σωστή απάντηση είναι ότι η χειρουργική του είναι ιδιαίτερα απαιτητική. Όσον αφορά την προετοιμασία, τις ικανότητες του χειρουργού, τη μετεγχειρητική παρακολούθηση.

Όλοι οι ασθενείς, μπορούν να χειρουργηθούν στο ήπαρ;

Ιδανικά μπορούμε να απαντήσουμε «ναι». Στο κάτω-κάτω, το μεταμοσχεύουμε! Πρακτικά, οι ενδείξεις και ο σχετικός κίνδυνος/όφελος θα καθοριστούν μόνο μετά από λεπτομερή μελέτη του κάθε ασθενούς.

Απαιτείται ιδιαίτερος έλεγχος πριν να αποφασισθεί επέμβαση στο ήπαρ;

Ναι! Πλήρης, λεπτομερής έλεγχος της βαρύτητας/εκτάσεως της ηπατικής νόσου, της γενικής και κατά συστήματα επάρκειας του ασθενούς να υποστεί, να αντέξει την προγραμματισμένη επέμβαση και κυρίως πρέπει να σταθμιστεί ο βαθμός της ηπατικής ανεπάρκειας που θα προκύψει από την αφαίρεση τμήματος του ήπατος.

Χειρουργική Ήπατος: Απαιτούνται ιδιαίτερα τεχνικά μέσα προκειμένου να γίνει επέμβαση;

Όχι απαραίτητα. Ασφαλώς υπήρξαν τεχνικές εξέλιξης που έκαναν τη χειρουργική του εφικτή και με λαπαροσκοπική μέθοδο. Από την άλλη πλευρά, οι διασημότεροι σήμερα χειρουργοί, χρησιμοποιούν τα κλασικά εργαλεία: λαβίδα και ψαλίδι. Θεωρείται ότι τα τεχνικά μέσα δε βελτίωσαν τη χειρουργική του ήπατος, αλλά την έκαναν προσιτή σε περισσότερους χειρουργούς, ότι και αν αυτό συνεπάγεται.

Ποιός ο ρόλος του ιατρού, προεγχειρητικώς;

Ο έμπειρος ειδικός παθολόγος ή ηπατολόγος θα θέσουν την ένδειξη για το αν χρειάζεται επέμβαση, καθώς και θα εκτιμήσουν τα μακροπρόθεσμα οφέλη από αυτήν.

Ποιος ο ρόλος του χειρουργού;

Σε συνεργασία με τον παθολόγο ή ηπατολόγο, εκτιμά τη σχεδιασμένη επέμβαση. Η καλή θεωρητική και πρακτική του εκπαίδευση, καθιστά ασφαλή την επέμβαση και θέτει τις βάσεις για ομαλή μετεγχειρητική πορεία και ανάρρωση.

Χειρουργική Ήπατος: Ποιος ο ρόλος της μετεγχειρητικής παρακολούθησης;

Κεφαλαιώδης. Πέραν των άμεσων μετεγχειρητικών επιπλοκών που είναι κοινοί σε κάθε μείζονα επέμβαση (αιμορραγία- λοίμωξη) η χειρουργική του ήπατος μπορεί να επιπλακεί από σοβαρή ανεπάρκεια. Το απομένον ήπαρ, αδυνατεί -πρόσκαιρα ευτυχώς- να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις αποτέλεσμα διαταραχές στην πήξη του αίματος, εγκεφαλοπάθεια, νεφρική ανεπάρκεια, αναπνευστική, καρδιογενή και άλλα προβλήματα. Προβλήματα ευτυχώς αναστρέψιμα με την υπερπλασία του απομείναντος ήπατος. Ως τότε όμως, πρέπει να προβλεφθούν και να υποστηριχθούν κατάλληλα. Η μετεγχειρητική εγρήγορση και υποστήριξη είναι τόσο σημαντική όσο και η επέμβαση. Είναι κρίμα μία μεγάλη προσπάθεια να ακυρώνεται από ελλιπή υποστήριξη.

Πώς είναι η ζωή του ατόμου μετά την επέμβαση;

Αναλόγως βέβαια της πάθησης και όποιας παρακολούθησης συνεπάγεται, η ζωή του ατόμου είναι καλή έως άριστη. Το ήπαρ έχει τη δυνατότητα υπερπλασόμενο, να καλύψει τις ανάγκες της καθημερινότητας του.

Χειρουργική Ήπατος: Υπάρχουν δυνατότητες αντιμετώπισης παθήσεων του, χωρίς χειρουργική επέμβαση;

Ναι. Εξελίσσονται μέθοδοι που επιλύουν μόνιμα ή προσωρινά παθήσεις του, αποφεύγοντας την επέμβαση ή αντιμετωπίζοντας καταστάσεις σε περιπτώσεις υπάρχουσας ανεπάρκειας όπου η επέμβαση μπορεί να είναι απαγορευτική. Ενδεικτικά, είναι εφικτή η επί τόπου (in situ) καταστροφή όγκων με χρήση ραδιοσυχνοτήτων (RF) ή κρυοθεραπείας σε ασθενείς με κίρρωση ή υποτροπή στο χειρουργημένο ήπαρ. Οι υπέρηχοι, έχουν διευρύνει τις επεμβάσεις στα χοληφόρα και την αντιμετώπιση κυστικών παθήσεων, η παλίνδρομος χολαγγειογραφία (ERCR) με τοποθέτηση stend που ανακουφίζει και αποτρέπει άλλως εργώδεις επεμβάσεις. Όλα όμως κρίνονται κατά περίπτωση. Αναμένονται εξελίξεις σε τεχνικά ή επί μέρους θέματα. Επίσης, συνεχίζεται η μεγάλη προσπάθεια δημιουργίας τεχνητού (artificial) ήπατος, δεδομένου ότι μέχρι τώρα, ατυχώς, δεν υποκαθίσταται.

Γίνονται στην Ελλάδα, σοβαρές επεμβάσεις ήπατος;

Σε οργανωμένα κέντρα και έμπειρα χέρια, μπορούν να πραγματοποιηθούν επιτυχώς όλες οι επεμβάσεις και παρεμβάσεις που αναφέραμε.

Η Ευρωκλινική Αθηνών είναι ένα σύγχρονο ιατρικό κέντρο με υψηλό επίπεδο υλικοτεχνικής υποδομής και νοσηλευτικής φροντίδας. Διαθέτει το επιστημονικό δυναμικό, το οποίο με επιτυχία φέρει σε πέρας δύσκολες περιπτώσεις ηπατικής χειρουργικής.