Τι είναι

Τι είναι η ενδομητρίωση και που εντοπίζεται;

Η ενδομητρίωση είναι μια πάθηση κατά την οποία κύτταρα ενδομήτριου αναπτύσσονται σε περιοχές έξω από τη μήτρα, δηλαδή στα όργανα της κοιλιάς και της λεκάνης. Στις περιοχές αυτές αναπτύσσονται εστίες, οζίδια ή κύστεις. Η ενδομητρίωση εμφανίζεται τις περισσότερες φορές:

• Στις ωοθήκες και ονομάζεται ενδομητρίωμα ή σοκολατοειδής κύστη
• Πίσω από τη μήτρα
• Επάνω στους συνδέσμους της μήτρας
• Στο έντερο, την ουροδόχο κύστη, τον κόλπο
• Στο περιτόναιο
• Σπανίως σε απομακρυσμένα όργανα όπως στο διάφραγμα και τον πνεύμονα
• Επίσης, σπανίως στα τοιχώματα της κοιλιάς μετά από καισαρική τομή ή χειρουργείο

Αίτια

Πώς προκαλείται η ενδομητρίωση γενικότερα;

Η παθογένεση, δηλαδή οι λόγοι που εμφανίζεται η ενδομητρίωση, δεν είναι γνωστή. Από πολλές εργασίες έχει αποδειχτεί ότι σε κάποιες γυναίκες υπάρχει προδιαθεσικός κληρονομικός παράγοντας, ο οποίος σε συνδυασμό με άλλους ανοσολογικούς και βιοχημικούς παράγοντες έχει σαν αποτέλεσμα την δημιουργία ενδομητριωσικών εστιών.

Βάσει της Αμερικανικής Εταιρείας Γονιμότητας υπάρχουν τέσσερα στάδια βαρύτητας της νόσου: Πρώτου, δευτέρου, τρίτου και τετάρτου σταδίου και αντιστοιχούν σε ελάχιστη, ήπια, μέσης βαρύτητας και βαριάς μορφής ενδομητρίωση. Η κατηγοριοποίηση γίνεται μόνο χειρουργικά.

Συχνότητα

Ποιες γυναίκες έχουν ενδομητρίωση;

Είναι από τις πιο συχνές γυναικολογικές παθήσεις. Παρουσιάζεται σε ποσοστό 7-8%. Η ενδομητρίωση αφορά κυρίως σε γυναίκες ηλικίας 22 με 35 ετών. Μια στις τρεις γυναίκες που έχει πρόβλημα υπογονιμότητας έχει ενδομητρίωση.

Συμπτώματα

Τι συμπτώματα προκαλεί η ενδομητρίωση;

• Το κυριότερο σύμπτωμα είναι ο πόνος, ο οποίος μπορεί να είναι κατά την περίοδο με την μορφή έντονης δυσμηνόρροιας, κατά την διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, ακόμα και σε καθημερινή βάση στην κοιλιακή χώρα λόγω συμφύσεων (δηλαδή ένωσης των κοιλιακών οργάνων μεταξύ τους).
• Μπορεί να παρατηρηθεί μικρή διαφυγή αίματος από τα ούρα ή από το έντερο.
• Υπογονιμότητα: έχει παρατηρηθεί ότι οι γυναίκες με ενδομητρίωση παρουσιάζουν δυσκολία στην σύλληψη και συγκεκριμένα όσο βαρύτερη είναι η ενδομητρίωση τόσο μεγαλύτερη δυσκολία για τεκνοποίηση παρουσιάζεται.
• Αλλαγές στην ψυχολογία της γυναίκας. Παρουσιάζεται συχνά κατάθλιψη, άγχος, αϋπνία.
• Σπανιότατα έχει παρουσιαστεί έντονος πόνος στο στήθος και δυσκολία στην αναπνοή λόγω πνευμοθώρακα, ο οποίος αναπτύσσεται κατά την περίοδο λόγω ενδομητρίωσης του πνεύμονα.

Διάγνωση

Πώς γίνεται η διάγνωση για την ενδομητρίωση;

Πολύ σπουδαίο ρόλο παίζει το αναλυτικό ιστορικό που θα δώσει η ασθενής  αλλά και η κλινική εξέταση από τον γυναικολόγο. Βασικής σημασίας για να γίνει διάγνωση για την ενδομητρίωση είναι το διακολπικό ή και το διορθικό υπερηχογράφημα. Πολλές φορές ως συμπληρωματικές εξετάσεις είναι η μαγνητική τομογραφία, η κολονοσκόπηση,  ο βαριούχος υποκλυσμός και η πυελογραφία. Η αιματολογική εξέταση που πρέπει να γίνεται είναι ο βιοχημικός δείκτης CA125, όπου στην ενδομητρίωση είναι πολύ συχνά αυξημένος.

Αδιαμφισβήτητα, ο πιο σίγουρος τρόπος για να τεθεί η διάγνωση της ενδομητρίωσης είναι η λαπαροσκόπηση. Μόνο με την λαπαροσκόπηση ελέγχουμε επακριβώς την ύπαρξη και την έκταση που έχει η ενδομητρίωση. Η μέθοδος αυτή αποτελεί το μοναδικό χειρουργικό τρόπο αντιμετώπισης και εξάλειψης της νόσου.

Θεραπεία

Η θεραπεία είναι φαρμακευτική ή χειρουργική ή συνδυασμός και των δύο.

Φαρμακευτική Θεραπεία για την ενδομητρίωση

Η φαρμακευτική αγωγή είναι με χρήση:

α) αντισυλληπτικού χαπιού και

β) ενέσιμων σκευασμάτων που προκαλούν τεχνητή εμμηνόπαυση και δίδονται συνήθως για έξι μήνες. Δεν αποτελούν ριζική εξάλειψη για την ενδομητρίωση, η οποία μετά το πέρας της αγωγής επανεμφανίζεται.

Χειρουργική θεραπεία για την ενδομητρίωση

Υπάρχουν δύο χειρουργικές μέθοδοι:

α) η ανοιχτή επέμβαση με μεγάλη τομή στην κοιλιά και

β) η ενδοσκοπική επέμβαση με Ρομποτική ή απλή λαπαροσκόπηση που γίνεται μέσω 3-4 πολύ μικρών οπών στην κοιλιακή χώρα μεγέθους 0,5 εκατοστού. Η ενδοσκοπική χειρουργική αφαίρεση πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένους και έμπειρους χειρουργούς γυναικολόγους, ώστε να γίνεται ολοκληρωτικά εξαίρεση της νόσου, να ελαχιστοποιηθούν οι υποτροπές και η ασθενής να μην ξαναυποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση και να βελτιώσει σε μεγάλο βαθμό τη γονιμότητά της.