Η κολπική μαρμαρυγή αποτελεί μια από τις συχνότερες καρδιακές αρρυθμίες, επηρεάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Με την πρόοδο της ιατρικής, η επέμβαση κατάλυσης της κολπικής μαρμαρυγής έχει αναδειχθεί ως η προτιμώμενη θεραπευτική επιλογή για πολλούς ασθενείς. Αυτό το άρθρο παρουσιάζει μια επισκόπηση της κολπικής μαρμαρυγής και των πλεονεκτημάτων της επέμβασης κατάλυσης, εστιάζοντας στην εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας και στη σημασία της σωστής επιλογής ασθενών για τη θεραπεία.

Τι είναι η Κολπική Μαρμαρυγή;

Η κολπική μαρμαρυγή είναι η πιο συχνή καρδιακή αρρυθμία, στην οποία οι παλμοί της καρδιάς γίνονται ακατάστατοι και παντελώς άρρυθμοι. Στην σύγχρονη εποχή χρησιμοποιείται η επεμβατική θεραπεία: η λεγόμενη κατάλυση (ablation) της κολπικής μαρμαρυγής. Η εν λόγω επέμβαση αφορά συμπτωματικούς ασθενείς με παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή, οι οποίοι είτε δεν ανέχονται, είτε δεν επιτυγχάνουν τη διατήρηση του φλεβοκομβικού ρυθμού με τα αντιαρρυθμικά.

Πλεονεκτήματα επεμβατικής θεραπείας κατάλυσης της κολπικής μαρμαρυγής

Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει πληθώρα δημοσιευμένων επιστημονικών μελετών σε έγκριτα διεθνή περιοδικά, στις οποίες έχει αναδειχθεί η υπεροχή της κατάλυσης της κολπικής μαρμαρυγής, έναντι της απλής φαρμακευτικής θεραπείας.

Η υπεροχή αυτή οφείλεται:

• στη συχνότητα των υποτροπών της κολπικής μαρμαρυγής και των νοσοκομειακών επανανοσηλειών
• στη βελτίωση της ποιότητας ζωής
• στο μεγαλύτερο όφελος που αποκομίζουν οι έντονα συμπτωματικοί ασθενείς.

Επιπλέον, η επέμβαση κατάλυσης της κολπικής μαρμαρυγής φαίνεται ότι επιμηκύνει την επιβίωση των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή και καρδιακή ανεπάρκεια. Κατά συνέπεια, είναι πλέον σαφές πως η κατάλυση (ή ablation) της κολπικής μαρμαρυγής είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία έναντι της φαρμακευτικής, όσον αφορά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και στη μείωση των υποτροπών της αρρυθμίας. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα αντιαρρυθμικά φάρμακα συνοδεύονται συχνά και από παρενέργειες, τόσο από την χρήση τους (βραδυκαρδία, υπόταση, ζάλη, αλλαγές στο ηλεκτροκαρδιογράφημα κ.ά.), όσο και από τη χρόνια χορήγηση (π.χ. η χρόνια χορήγηση αμιωδαρόνης προκαλεί πολύ συχνά βλάβες στα μάτια, στους πνεύμονες, θυρεοειδή, οι οποίες συχνά είναι μη αναστρέψιμες). Σε αυτές τις περιπτώσεις, η σωστή χρήση τους καθίσταται προβληματική και ουσιαστικά ανέφικτη.

Πώς γίνεται

Πώς γίνεται η επέμβαση κατάλυσης της κολπικής μαρμαρυγής;

Η επέμβαση κατάλυσης γίνεται μέσω καθετήρων οι οποίοι εισάγονται στη φλέβα του δεξιού ποδιού με δύο ή και τρία «τσιμπήματα», υπό τοπική αναισθησία. Αυτοί οι καθετήρες ακολουθούν την πορεία της φλέβας και φτάνουν μέσα στην καρδιά. Στη συνέχεια, με τη χρήση ειδικών συστημάτων,  ακολουθεί ο λεγόμενος «καυτηριασμός» των εστιών που προκαλούν την αρρυθμία, ή εναλλακτικά το «πάγωμα» των εστιών αυτών. Οποιαδήποτε μέθοδο από τις δύο επιλέξουμε είναι εξίσου αποτελεσματική, ωστόσο παρατηρούμε στην πράξη ένα μικρό προβάδισμα στην επέμβαση «παγώματος» λόγω του ελαφρώς μειωμένου χρόνου επέμβασης.

Υπάρχουν επιπλοκές;

Δυνητικά σε κάθε επέμβαση κατάλυσης κολπικής μαρμαρυγής υπάρχει η πιθανότητα κάποιας επιπλοκής (όπως άλλωστε σε όλες τις επεμβάσεις στην ιατρική). Η πιο συχνή επιπλοκή είναι ένα μικρό αιμάτωμα στο σημείο του «τσιμπήματος» στο πόδι (<3% πιθανότητα), ενώ άλλες πιο σοβαρές επιπλοκές είναι: η συλλογή υγρού γύρω από την καρδιά ή το εγκεφαλικό επεισόδιο, οι οποίες είναι αρκετά πιο σπάνιες (<0,5%) και ασφαλώς αντιμετωπίσιμες.

Ποιους αφορά

Ποιοι ασθενείς είναι υποψήφιοι για επέμβαση κατάλυσης (ablation) κολπικής μαρμαρυγής;

Κατάλληλοι υποψήφιοι για επέμβαση κατάλυσης είναι οι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, οι οποίοι είτε παραμένουν συμπτωματικοί παρά τη φαρμακευτική αγωγή, είτε δεν ανέχονται τη θεραπεία με ένα ή περισσότερα αντιαρρυθμικά φάρμακα. Επιπλέον, η κατάλυση πρέπει να γίνεται σε ασθενείς με συμπτωματική κολπική μαρμαρυγή που πρόκειται να υποβληθούν σε καρδιοχειρουργική επέμβαση, είτε πρόκειται για αντικατάσταση βαλβίδας, είτε για αορτοστεφανιαία παράκαμψη (bypass), ανεξαρτήτως προηγούμενης ή μη χρήσης αντιαρρυθμικών. Κατά συνέπεια, η σωστή επιλογή του ασθενούς που θα υποβληθεί σε κατάλυση έχει μεγάλη σημασία για την αποτελεσματικότητα της μεθόδου.

Ποιοι παράγοντες μειώνουν την πιθανότητα επιτυχίας της επέμβασης;

Παράγοντες που μειώνουν την πιθανότητα επιτυχίας της επέμβασης αποτελούν:

• η παχυσαρκία
• η αρρύθμιστη υπέρταση
• η χρονιότητα της αρρυθμίας (όσο περισσότερο καιρό την έχει ο ασθενής, τόσο χειρότερα)
• η αύξηση των διαστάσεων των κόλπων της καρδιάς.

Ποσοστά επιτυχίας

Ποια η πιθανότητα επιτυχίας της επέμβασης;

Η πιθανότητα επιτυχίας της επέμβασης -όπως αυτή ορίζεται με τη διατήρηση του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού για τουλάχιστον έναν χρόνο μετά την επέμβαση- κυμαίνεται στο 70% για τους ασθενείς με βραχέα επεισόδια κολπικής μαρμαρυγής. Πρέπει όμως να τονιστεί πως η επέμβαση έχει 100% επιτυχία στη μείωση των επεισοδίων κολπικής μαρμαρυγής και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, ειδικά σε αυτούς που την κάνουν νωρίς. Στους υπόλοιπους ασθενείς, πιθανόν να χρειαστεί και 2^η επέμβαση ώστε να υπάρξει το επιθυμητό σωστό αποτέλεσμα.

Η κολπική μαρμαρυγή θεωρείται από κάποιους ιατρούς νόσος και όχι απλά μια αρρυθμία (ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους), πράγμα που εξηγεί και την πιθανότητα επανεμφάνισής της ακόμα και μετά από πολλά χρόνια μετά την επέμβαση και διατήρησης φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού. Κατά συνέπεια, όσο μεγαλώνει κανείς, τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα έχει να την εμφανίσει εκ νέου, ακόμα και αν έχει προηγουμένως υποβληθεί σε επιτυχή κατάλυση.

Έχει βοηθήσει η τεχνολογία στην επέμβαση κατάλυσης κολπικής μαρμαρυγής;

Η εξέλιξη των σύγχρονων συστημάτων ηλεκτροανατομικής χαρτογράφησης έχει αναμφισβήτητα φέρει ουσιαστική επανάσταση στην καθημερινή διαχείριση των περιστατικών που υποβάλλονται σε επεμβάσεις κατάλυσης κολπικής μαρμαρυγής. Με τη βοήθεια των συστημάτων αυτών δημιουργείται μια τρισδιάστατη ανακατασκευή της καρδιακής δομής (επί του προκειμένου του αριστερού κόλπου της καρδιάς), πάνω στην οποία εμφανίζονται σε ζωντανό χρόνο οι καθετήρες και εκτελείται η κατάλυση. Η πιο ουσιαστική συνεισφορά των συστημάτων αυτών, εκτός από την ακριβή αναπαράσταση της ανατομίας και της θέσης των καθετήρων, είναι η δυνατότητά τους να βοηθούν στην κατανόηση του μηχανισμού των αρρυθμιών με τη συγχώνευση ανατομικών και ηλεκτροκαρδιογραφικών δεδομένων και τελικά, να αυξάνουν τα ποσοστά επιτυχίας της κατάλυσης.

Συμπέρασμα

Η εξέλιξη στις επεμβάσεις κατάλυσης της κολπικής μαρμαρυγής είναι αναμφισβήτητα ραγδαία την τελευταία 15ετία. Νεότερες τεχνικές, καθετήρες αλλά και πληθώρα δεδομένων καθοδηγούν και ολοένα βελτιώνουν και περισσότερο τα ποσοστά ελευθερίας από την συγκεκριμένη αρρυθμία στους ασθενείς που υποβάλλονται σε κατάλυση.