Τι είναι οι εστίες Εγκεφάλου;

Μια εστία εγκεφάλου αντιστοιχεί σε μια ανωμαλία στη δομή ή τη λειτουργία του εγκεφαλικού ιστού και συνήθως είναι κάτι που εντοπίζουμε από έναν απεικονιστικό έλεγχο. Η μαγνητική (MRI) και η αξονική τομογραφία (CT) είναι οι πιο κοινές μέθοδοι για την απεικόνιση εγκεφαλικών εστιών και ανάλογα με το είδος τους φαίνονται πιο καθαρά με τη μία ή την άλλη εξέταση.

Οι εστίες μπορεί να εμφανιστούν ως σκούρες (υπόπυκνες) ή λευκές (υπέρπυκνες) κηλίδες που φαίνονται διαφορετικές από την υπόλοιπη  εγκεφαλική ουσία. Επίσης, είναι πιθανό να μην είναι δυνατή η απεικόνιση ορισμένων εστιών λόγω της θέσης τους στον εγκέφαλο ή να προκαλούν αλλαγές που δεν είναι ανιχνεύσιμες με τον υπάρχοντα απεικονιστικό έλεγχο. Κάποιες από τις εστίες αυτές μπορεί να προκαλέσουν αλλαγές στη λειτουργία του εγκεφάλου και αυτό να είναι ανιχνεύσιμο μέσω άλλων διαγνωστικών εξετάσεων, όπως είναι ένα ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ).

Τι προκαλεί τις εστίες εγκεφάλου;

Αρκετές καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν εστίες στον εγκέφαλο.

Σκλήρυνση κατά πλάκας. Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) είναι μια κατάσταση που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα, το οποίο περιλαμβάνει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό και εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ατόμου επιτίθεται στο εξωτερικό στρώμα ενός νευρικού κυττάρου, προκαλώντας διαταραχή στην ηλεκτρική του δραστηριότητα.

Τραύμα κεφαλής. Μερικές φορές μια μικρή διάσειση μπορεί να μην προκαλέσει εμφανή βλάβη, αλλά πολλοί τραυματισμοί μπορεί να προκαλέσουν βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες επιπτώσεις ανάλογα με την έκταση του τραυματισμού.

Εγκεφαλικό επεισόδιο. Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει όταν εμποδίζεται η ροή του αίματος σε μια περιοχή του εγκεφάλου. Αυτό μπορεί να συμβεί λόγω θρόμβου αίματος, συσσώρευσης πλάκας ή όταν ένα αιμοφόρο αγγείο ρήγνυται και αιμορραγεί. Τα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια συνήθως εμφανίζονται απεικονιστικά ως υπόπυκνες εστίες στην αξονική εγκεφάλου.

Λοίμωξη ή φλεγμονή. Οι λοιμώξεις του εγκεφάλου μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στον εγκεφαλικό ιστό και ενοχοποιούνται γι’ αυτό βακτήρια, ιοί ή παράσιτα. Η φλεγμονή που εμφανίζεται μπορεί να προκαλέσει μια χαρακτηριστική εμφάνιση στις σαρώσεις του εγκεφάλου και ανάλογα με τον τύπο της λοίμωξης μπορεί να προκαλέσουν αναγνωρίσιμα μοτίβα εστιών.

Όγκοι. Ένας όγκος στον εγκέφαλο είναι μια ανώμαλη ανάπτυξη των εγκεφαλικών κυττάρων. Μερικοί όγκοι είναι καλοήθεις (μη καρκινικοί), ενώ άλλοι μπορεί να είναι κακοήθεις (καρκινικοί). Κάποιοι όγκοι ξεκινούν από τον εγκέφαλο, ενώ άλλοι μπορεί να εξαπλωθούν από μια κακοήθεια που αναπτύσσεται σε μία άλλη περιοχή του σώματος.

Αγγειακές ή συγγενείς δυσπλασίες. Μερικές φορές οι άνθρωποι γεννιούνται με ακανόνιστη ανάπτυξη αιμοφόρων αγγείων στον εγκέφαλο, δηλαδή «μπερδεμένα» αιμοφόρα αγγεία από μη φυσιολογικές συνδέσεις μεταξύ αρτηριών και φλεβών. Ο όρος συγγενείς δυσπλασίες σημαίνει ότι ο εγκεφαλικός ιστός δεν αναπτύσσεται ακριβώς στη συνήθη ανατομική θέση κι αυτό ενδεχομένως να προκαλέσει σημαντικές αλλαγές αναγνωρίσιμες στην απεικόνιση εγκεφάλου.

Πώς επηρεάζουν οι εστίες εγκεφάλου τη λειτουργία του εγκεφάλου;

Ανάλογα με τη σοβαρότητα και τη θέση τους, οι εστίες μπορούν να επηρεάσουν τις φυσιολογικές λειτουργίες, όπως είναι η  κινητικότητα ή η ισορροπία. Επίσης, μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στην προσωπικότητα, επιληπτικές κρίσεις, ή ακόμη και να οδηγήσουν σε μαθησιακές δυσκολίες λόγω αδυναμίας σωστής επεξεργασίας πληροφοριών κ.α. Άλλες λειτουργίες που μπορεί να επηρεαστούν είναι:

• Μνήμη
• Γνωστικές λειτουργίες
• Όραση
• Συναισθήματα
• Προσοχή
• Ικανότητα σχεδιασμού
• Παραγωγή λόγου

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα άτομα με εγκεφαλικές εστίες μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα, όπως:

• Πονοκεφάλους
• Ζαλάδα
• Μυϊκή αδυναμία ή παράλυση σε ένα μέρος του σώματος
• Απώλεια συντονισμού
• Διαταραχές βάδισης
• Προβλήματα όρασης
• Δυσκολία στην ομιλία ή την κατανόηση της γλώσσας
• Μούδιασμα, μυρμήγκιασμα ή αυθόρμητος πόνος
• Προβλήματα μνήμης
• Σύγχυση ή άνοια
• Προβλήματα στο σχεδιασμό και εκτέλεση εργασιών

Πώς αντιμετωπίζονται οι εστίες εγκεφάλου;

Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία, το μέγεθος και τη θέση της εστίας. Μικρές εστίες για παράδειγμα μπορεί να μην απαιτούν θεραπεία ή ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει συχνό απεικονιστικό έλεγχο για την παρακολούθηση. Μεγαλύτερες εστίες μπορεί να απαιτούν θεραπεία, όπως: φάρμακα για τη μείωση μιας φλεγμονής του εγκεφάλου ή χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση ορισμένων ειδών εγκεφαλικών βλαβών. Επιπλέον, κάποιοι γιατροί συστήνουν (σε συνδυασμό με τη θεραπεία εστιακής βλάβης) φυσικοθεραπεία, λογοθεραπεία ή εργοθεραπεία, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί όσο περισσότερο γίνεται το αποτέλεσμα της θεραπείας.

Πότε πρέπει να δω γιατρό;

Είναι σημαντικό να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας το συντομότερο δυνατό για περαιτέρω αξιολόγηση, εφόσον εμφανίσετε συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με κάποια εγκεφαλική εστία. Μερικές φορές, τα συμπτώματα μπορεί να υποδεικνύουν άλλα ιατρικά προβλήματα, όπως ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, νόσο του Alzheimer ή όγκο. Για αυτό το λόγο, όσο νωρίτερα σας δει ο γιατρός και προσδιορίσει τη διάγνωση, τόσο αποτελεσματικότερη θα είναι η αντιμετώπιση.

Διάγνωση

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Ο γιατρός σας μπορεί να πραγματοποιήσει φυσική εξέταση, να ζητήσει ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό και να σας κάνει ερωτήσεις σχετικά με τα συμπτώματά σας. Ο νευρολόγος μπορεί να σας βάλει να κάνετε κάποιες ασκήσεις ισορροπίας, ώστε να ελέγξει το περπάτημα σας. Επίσης, μπορεί να σας ζητήσουν να κάνετε ορισμένες κινήσεις των χεριών και εκφράσεις του προσώπου. Οι παραπάνω εξετάσεις ελέγχουν ποια νεύρα επηρεάζει η εστία ή η εγκεφαλική βλάβη.

Σε περίπτωση που το κρίνει ο γιατρός, πιθανόν να σας ζητήσει περαιτέρω απεικονιστικές εξετάσεις, όπως: μαγνητική ή αξονική τομογραφία, με ή χωρίς σκιαγραφική ουσία. Κάποιες εξετάσεις επικεντρώνονται ειδικά στα αιμοφόρα αγγεία (όπως είναι η αγγειογραφία εγκεφάλου), ενώ άλλες ελέγχουν τον εγκέφαλο για πιθανή επιληπτική δραστηριότητα.

Παράγοντες κινδύνου

Διάφοροι παράγοντες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης εστιών στον εγκέφαλο. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Οικογενειακό ιστορικό
• Αυτοάνοσες παθήσεις
• Αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα
• Χρόνια κατάχρηση αλκοόλ
• Γήρανση
• Κάπνισμα
• Υπέρταση
• Διάφορες καρδιακές παθήσεις

Μπορώ να αποτρέψω τις εγκεφαλικές βλάβες;

Είναι σημαντικό να αποφεύγουμε τον τραυματισμό στο κεφάλι (π.χ. φορώντας κράνος), να ακολουθούμε μια θρεπτική, ισορροπημένη διατροφή, αλλά και να έχουμε μια τακτική σωματική δραστηριότητα, προκειμένου να μειώσουμε τον κίνδυνο νοσημάτων που ενδεχομένως οδηγήσουν σε εγκεφαλικές εστίες.

Συμπέρασμα

Οι εγκεφαλικές εστίες είναι ανώμαλες περιοχές του εγκεφάλου που τις βρίσκουμε σε διαγνωστικές απεικονιστικές εξετάσεις και μπορεί να προκληθούν από διάφορες αιτίες, που κυμαίνονται από κάποια λοίμωξη ή στις χειρότερες περιπτώσεις από μία κακοήθεια.

Τα συμπτώματα των εγκεφαλικών εστιών ποικίλλουν ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση τους (όπως: πονοκεφάλους, επιληπτικές κρίσεις, αλλαγές στη διάθεση ή τη συμπεριφορά, κ.α.), ενώ οι θεραπευτικές επιλογές εξαρτώνται από τον τύπο της εστιακής βλάβης.