Η χειρουργική παχέος εντέρου ίσως να ακούγεται απειλητική.. Είναι όμως; Το παχύ έντερο ή κόλον αποτελεί το τελευταίο τμήμα του πεπτικού συστήματος με κύριο ρόλο την αποβολή των υπολειμμάτων της διαδικασίας της πέψης με τον σχηματισμό κοπράνων, αφού προηγηθεί η αφυδάτωσή τους. Το τελικό τμήμα του είναι το ορθό το οποίο καταλήγει στον πρωκτό.

Παθήσεις Εντέρου

Διάφορες παθήσεις του οργάνου είναι πιθανόν να απαιτήσουν χειρουργική αντιμετώπιση, οι συχνότερες των οποίων είναι:

• Αιμορραγία που δεν ελέγχεται με ενδοσκοπική παρέμβαση (κολονοσκόπηση). Η σοβαρή αιμορραγία από το παχύ έντερο μπορεί να απαιτεί χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του προσβεβλημένου τμήματος του παχέος εντέρου (κολεκτομή).
• Απόφραξη του εντέρου. Ένα «φραγμένο» τμήμα του παχέος εντέρου αποτελεί επείγουσα κατάσταση που μπορεί να απαιτεί ολική ή τμηματική κολεκτομή.
• Καρκίνος του παχέος εντέρου. Συνήθως απαιτείται η αφαίρεση τμήματος του παχέος εντέρου με τους λεμφαδένες που το συνοδεύουν.
• Φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (Ελκώδης Κολίτιδα, Νόσος του Crohn). Είναι παθήσεις που πλέον, λόγω των σύγχρονων θεραπευτικών πρωτοκόλλων με νέα φάρμακα, όλο και σπανιότερα μπορεί να απαιτήσουν χειρουργική αντιμετώπιση λόγω κάποιας επιπλοκής τους (πχ αιμορραγία ή στένωση/απόφραξη).
• Εκκολπωματική νόσος του παχέος εντέρου, η οποία όταν προκαλέσει αιμορραγία, διάτρηση, ή πολλαπλά επεισόδια φλεγμονής (υποτροπιάζουσες εκκολοπλωματίτιδες), χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση (αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος του οργάνου)
• Προληπτική χειρουργική επέμβαση. Εάν υπάρχει πολύ υψηλός κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου λόγω σχηματισμού πολλαπλών προκαρκινικών πολύποδων (πχ οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση ή σύνδρομο Lynch), ίσως χρειαστεί ολική κολεκτομή για την πρόληψη του καρκίνου στο μέλλον.

Χειρουργική Εντέρου

Υπάρχουν διάφοροι τύποι χειρουργικής επέμβασης αφαίρεσης (εκτομής) του παχέος εντέρου:

• Η ολική κολεκτομή περιλαμβάνει την αφαίρεση ολόκληρου του παχέος εντέρου.
• Η μερική ή τμηματική κολεκτομή αφορά την αφαίρεση τους πάσχοντος τμήματος του παχέος εντέρου. Έτσι, μπορεί να είναι δεξιά ή αριστερή ημικολεκτομή, σιγμοειδεκτομή (πρόσθια εκτομή), ή ορθο-σιγμοειδεκτομή (χαμηλή πρόσθια εκτομή)

Μετά την αφαίρεση του πάσχοντος μέρους του παχέος εντέρου πραγματοποιείται επανασύνδεση (αναστόμωση) των παραμενόντων τμημάτων. Σπανιότερα μπορεί να χρειαστεί προσωρινή ή μόνιμη κολοστομία («παρά φύσει έδρα»). Στην προσωρινή κολοστομία, η επανασύνδεση του εντέρου γίνεται σε μεταγενέστερο χρόνο με νέα χειρουργική επέμβαση. Τόσο η εξέλιξη στις φαρμακευτικές θεραπείες πριν από την χειρουργική επέμβαση, όσο και οι νέες τεχνολογικές δυνατότητες και χειρουργικές τεχνικές, έχουν ελαχιστοποιήσει την ανάγκη για μόνιμη κολοστομία σήμερα.

Ανοιχτή χειρουργική επέμβαση

Η χειρουργική επέμβαση του παχέος εντέρου μπορεί να πραγματοποιηθεί με δύο τρόπους:

Η ανοιχτή χειρουργική επέμβαση (ανοικτή κολεκτομή)  συνήθως πραγματοποιείται με κάθετη επιμήκη τομή (10 – 30 εκατοτών) πάνω και κάτω από τον ομφαλό. Το μήκος της τομής εξαρτάται από τον σωματότυπο του ασθενή και πρέπει να παρέχει στον Χειρουργό πρόσβαση και ευχέρεια για χειρισμούς στο παχύ έντερο.

Λαπαροσκοπική κολεκτομή

Η λαπαροσκοπική κολεκτομή, πραγματοποιείται από μικρές τομές (0,5-1,0 εκατοστού) σε διάφορα σημεία του κοιλιακού τοιχώματος. Από τις τομές αυτές, 3 έως 4 στον αριθμό συνήθως, πραγματοποιείται η ίδια ακριβώς με την ανοικτή μέθοδο  χειρουργική επέμβαση με το ίδιο ακριβώς θεραπευτικό αποτέλεσμα. Η κοιλιά «φουσκώνεται» με αδρανές αέριο (CO₂), που δημιουργεί τον απαραίτητο χώρο εργασίας. Από τη μία τομή εισέρχεται στην κοιλιά το λαπαροσκόπιο (κάμερα) και από τις υπόλοιπες τα χειρουργικά εργαλεία. Οι Χειρουργοί πραγματοποιούν την επέμβαση παρακολουθώντας το εσωτερικό τις κοιλιάς και τους χειρισμούς τους σε οθόνες. Με την ολοκλήρωση της επέμβασης, το πάσχον τμήμα του παχέος εντέρου αφαιρείται από την κοιλιά από τομή 3-5 εκατοστών.

Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής είναι η  ελάττωση του τραύματος των ιστών και γρηγορότερη επούλωση, μικρότερη απώλεια αίματος κατά την διάρκεια του χειρουργείου, μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος, γρηγορότερη αποκατάσταση της λειτουργίας του παχέος εντέρου, βραχύτερος χρόνος νοσηλείας και ανάρρωσης με ταχύτερη επιστροφή στην καθημερινότητα του ασθενούς.

Οι τεχνολογικές εξελίξεις που αφορούν στα χειρουργικά εργαλεία και την βιντεοαπεικόνιση, καθώς και η  νέα γενιά Χειρουργών που έχουν εκπαιδευτεί στις νέες μεθόδους και τεχνικές, έχουν καθιερώσει την λαπαροσκοπική αντιμετώπιση των παθήσεων του παχέος εντέρου ως ένα σημαντικό πλεονέκτημα της σύγχρονης Χειρουργικής.