Ηπατικές μεταστάσεις και Καρκίνος παχέος εντέρου

Τι σημαίνει όταν ένας ασθενής με καρκίνο παχέος εντέρου έχει ηπατικές μεταστάσεις;

Οι δυνατότητες θεραπείας των περισσότερων καρκίνων σχετίζονται σημαντικά με το στάδιο της νόσου, δηλαδή το πόσο εκτεταμένος είναι ο καρκίνος. Για να υπολογίσουμε το στάδιο ενός καρκίνου του παχέος εντέρου, αξιολογούμε το μέγεθός του, το αν έχει προσβάλει λεμφαδένες και τέλος, αν έχει προσβάλει άλλα όργανα δημιουργώντας μεταστάσεις. Όταν ένας ασθενής με καρκίνο παχέος εντέρου εμφανίσει ηπατικές μεταστάσεις, βρίσκεται στο τέταρτο στάδιο (IV), το πιο προχωρημένο στάδιο της νόσου.

Οι ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου εμφανίζουν συχνά μεταστάσεις στο ήπαρ (συκώτι);

Το αίμα από το λεπτό και παχύ έντερο συγκεντρώνεται σε μια μεγάλη φλέβα που ονομάζεται πυλαία φλέβα. Από εκεί πηγαίνει στο ήπαρ, όπου θα υποστεί επεξεργασία πριν περάσει στο υπόλοιπο σώμα. Γι’ αυτό το λόγο, καρκινικά κύτταρα που θα αρχίσουν να κυκλοφορούν στο αίμα, θα περάσουν υποχρεωτικά από το ήπαρ, όπου «φιλτράρονται» με αποτέλεσμα να κάνουν μεταστάσεις εκεί πιο συχνά από άλλα όργανα.

Τι επιλογές έχει ένας ασθενής με ηπατικές μεταστάσεις από καρκίνο παχέος εντέρου;

Όταν ο καρκίνος ξεφύγει από το αρχικό όργανο, ο ασθενής θα πρέπει να λάβει θεραπεία που μπορεί να δράσει σε όλο το σώμα, δηλαδή χημειοθεραπεία. Στην κυτταροτοξική χημειοθεραπεία δίνονται φάρμακα που μπλοκάρουν τον πολλαπλασιασμό και τη διαίρεση όλων των κυττάρων, χωρίς διάκριση ανάμεσα σε καρκινικά και υγιή κύτταρα. Στη στοχευμένη θεραπεία δίνονται βιολογικοί παράγοντες που δρουν σε θέσεις στόχους που υπάρχουν κυρίως πάνω στα καρκινικά κύτταρα. Η στοχευμένη θεραπεία δεν μπορεί να αντικαταστήσει την κυτταροτοξική χημειοθεραπεία, αλλά χορηγείται σε συνδυασμό με αυτή. Η χημειοθεραπεία μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξη της νόσου και να κρατήσει σε σταθερή κατάσταση τον ασθενή, αλλά δεν μπορεί να τον θεραπεύσει από το μεταστατικό καρκίνο. Στις περιπτώσεις που η θεραπεία πετύχει να παραμείνουν σταθερές οι μεταστάσεις ή ακόμα και να συρρικνωθούν, οι έρευνες έχουν δείξει ότι ενδείκνυται να γίνει επέμβαση για να αφαιρεθούν ή να καταστραφούν αυτές οι μεταστάσεις.

Πώς μπορεί ένας ασθενής να μάθει αν έχει ένδειξη για χειρουργική θεραπεία ηπατικών μεταστάσεων;

Η θεραπεία του καρκίνου είναι διεπιστημονική, δηλαδή απασχολεί ιατρούς από πολλές διαφορετικές ειδικότητες. Η στρατηγική θεραπείας ορίζεται από ογκολογικό συμβούλιο, στο οποίο συμμετέχουν ογκολόγοι, παθολογοανατόμοι, ακτινολόγοι, γαστρεντερολόγοι και χειρουργοί εξειδικευμένοι στη χειρουργική του παχέος εντέρου και του ήπατος. Με αυτό τον τρόπο αποφασίζεται η πιο αποτελεσματική και ιδανική θεραπεία για κάθε ασθενή, με βάση το είδος του καρκίνου, το στάδιό του, την κατάσταση του ασθενούς, αλλά και την επιθυμία του. Κάθε ασθενής με κακοήθεια μπορεί να ζητήσει τη γνώμη ογκολογικού συμβουλίου σχετικά με τη βέλτιστη θεραπεία που μπορεί να επιλέξει.

Τι μπορεί να προσφέρει στους ασθενείς η χειρουργική αφαίρεση των μεταστάσεων τους;

Παρόλη την πρόοδο της έρευνας κατά του καρκίνου, η χημειοθεραπεία δεν μπορεί να θεραπεύσει έναν ασθενή με ηπατικές μεταστάσεις, παρά μόνο να καθυστερήσει την πορεία της νόσου. Σε ορισμένες, όμως περιπτώσεις όπου οι μεταστάσεις περιορίζονται μόνο στο ήπαρ, χωρίς εμφανή προσβολή άλλων οργάνων, και αυτές παραμένουν σταθερές ή μειώνονται σε μέγεθος μετά από χημειοθεραπεία, τότε υπάρχει ένδειξη να πραγματοποιηθεί χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση ή την καταστροφή τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ασθενείς μπορεί να έχουν πενταετή επιβίωση σε ποσοστό 50%, δηλαδή ο ένας στους δύο είναι δυνατόν να ζήσει τουλάχιστον 5 χρόνια μετά το χειρουργείο. Επίσης, η δεκαετής επιβίωση φτάνει σε ποσοστό 30%, που σημαίνει ότι περίπου ο ένας στους τρεις ασθενείς θα έχει πιθανότητα να θεραπευτεί πλήρως από το μεταστατικό καρκίνο. Αντιθέτως, οι μισοί από τους ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο παχέος εντέρου που δεν θα λάβουν καμία θεραπεία θα επιβιώσουν για περίπου 6 μήνες.

Με ποιο τρόπο αφαιρούνται ή καταστρέφονται οι ηπατικές μεταστάσεις;

Η εξέλιξη της ιατρικής και της τεχνολογίας μας έχει προσφέρει πολλές επιλογές. Συνήθως γίνεται ανοικτό χειρουργείο, όπου χρησιμοποιείται ειδικό μηχάνημα υπερήχων για να εντοπίσει όλες τις πιθανές μεταστάσεις στο ήπαρ. Οι μεταστάσεις αφαιρούνται κόβοντας το κομμάτι του ήπατος που τις περιέχει (ηπατεκτομή) ή καταστρέφονται με ειδικές βελόνες που εκπέμπουν ραδιοκύματα (Radiofrequency Ablation) ή μικροκύματα (Microwave Ablation). Σε αρκετές περιπτώσεις, το χειρουργείο μπορεί να γίνει λαπαροσκοπικά ή με ρομποτική υποβοήθηση αναλόγως με την εντόπιση και το μέγεθος των μεταστάσεων. Σε ασθενείς που είναι πολύ αδύναμοι μπορεί να γίνει καταστροφή των μεταστάσεων με βελόνες ραδιοκυμάτων ή μικροκυμάτων που τοποθετούνται με τη βοήθεια αξονικού τομογράφου, αλλά με λιγότερο καλά αποτελέσματα.

Μπορεί να γίνει εκτομή ηπατικών μεταστάσεων και σε άλλους καρκίνους;

Τα πιο ενθαρρυντικά αποτελέσματα δίνονται στο μεταστατικό καρκίνο του παχέος εντέρου. Νεότερες έρευνες έχουν δείξει ότι η ίδια μέθοδος μπορεί να προταθεί σε πολύ επιλεγμένες περιπτώσεις ασθενών με νευροενδοκρινείς όγκους του πεπτικού, ολιγομεταστατικό μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα, μελάνωμα.