Έλεγχος Μαστού: Εισαγωγή

Ο ετήσιος έλεγχος του μαστού και ο γυναικολογικός έλεγχος έχουν ως νόημα την έγκαιρη ανίχνευση επτά διαφορετικών καρκίνων. Μαστός, αιδοίο, κόλπος, τράχηλος, ενδομήτριο, σάλπιγγα και ωοθήκες είναι τα όργανα στόχοι του προληπτικού ελέγχου.

Είναι πλέον καθημερινό φαινόμενο να πληθαίνουν στο στενό κοινωνικό μας κύκλο τα περιστατικά που σχετίζονται με κάποια μορφή καρκίνου. Στον αντίποδα όμως, έχει πολλαπλασιαστεί ο αριθμός των συνανθρώπων μας, που έχουνε έρθει αντιμέτωποι με τη νόσο στο παρελθόν και βρίσκονται εν ζωή έχοντας «ξεχάσει» την περιπέτειά τους εδώ και πολλά χρόνια.

Στη Δυτική κοινωνία, ανάμεσα στους συχνότερους καρκίνους, τις πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν οι επονομαζόμενοι ως γυναικολογικοί καρκίνοι, ήτοι ο καρκίνος του μαστού, του ενδομητρίου και του τραχήλου της μήτρας. Ως ο πιο επιθετικός δε, χαρακτηρίζεται ο καρκίνος της ωοθήκης.

Τα μέσα και οι γνώσεις που έχουμε αποκομίσει σήμερα μας δίνουν το δικαίωμα να ελπίζουμε σε πλήρη «ίαση», όταν εντοπίζουμε τον καρκίνο σε αρχικό στάδιο. Αυτό το νόημα έχει ο προληπτικός έλεγχος, δηλαδή να εντοπίσουμε μια προκαρκινική βλάβη ή έναν καρκίνο σε πρώιμο – ιάσιμο στάδιο. Η στατιστική μας αποκαλύπτει ότι το 38,5% των ανδρών και γυναικών θα διαγνωστούν με καρκίνο κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Ένας στους τρεις συνανθρώπους μας θα βιώσει αυτή την εμπειρία.

Ετήσιος Έλεγχος Μαστού

Ο έλεγχος του μαστού έχει δύο βασικούς πυλώνες: την κλινική εξέταση και την απεικόνιση. Η προσέγγιση ξεκινά από τη λήψη ενός ενδελεχούς ιστορικού και εκτίμηση του ατομικού κινδύνου για την ανάπτυξη ενός τύπου κακοήθειας του μαστού. Όλες οι γυναίκες, ανάλογα με τον τρόπο ζωής τους, τις διατροφικές τους συνήθειες και το ατομικό και κληρονομικό τους ιστορικό, εμφανίζουν διαφορετικό κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Ακολουθεί η κλινική εξέταση, η οποία συστήνεται σε όλες τις ηλικίες σε ετήσια βάση. Η εκτίμηση του χειρουργού μαστού, ο οποίος μπορεί να είναι είτε γενικός χειρουργός με εξειδίκευση στο μαστό ή γυναικολόγος με ενασχόληση μόνο με το μαστό, περιλαμβανει βλάβες, οι οποίες πέρα από εκείνες που χαρακτηρίζονται ξεκάθαρα ως καλοήθεις ή κακοήθεις, μπορεί να ανήκουν στη γκρίζα ζώνη αλλοιώσεων (ψηλαφητών ευρημάτων ή άτυπων απεικονιστικών βλαβών) που μπορεί να απαιτήσουν περαιτέρω διαγνωστική προσπέλαση. Ανάλογα με την κλινική εικόνα, την ηλικιακή ομάδα και το ατομικό κίνδυνο κάθε ασθενούς, συστήνεται ο αντίστοιχος απεικονιστικός έλεγχος που απαιτείται. Στις ηλικίες κάτω των 35 ετών ενίοτε χρειάζεται συμπληρωματικό υπερηχογράφημα μαστών. Στις ηλικίες μεταξύ 35 και 40 ετών συστήνεται η πρώτη μαστογραφία αναφοράς σε συνδυασμό πάντα με ενδελεχή κλινική εξέταση και υπερηχογράφημα μαστών. Όταν υπάρχει κληρονομική ή γονιδιακή επιβάρυνση, τότε πιθανά ο έλεγχος με ψηφιακή ή μαγνητική μαστογραφία να ξεκινά από μικρότερη ηλικία. Από την ηλικία των 40 και άνω ο ετήσιος μαστογραφικός έλεγχος είναι απαραίτητος. Η εξακρίβωση της ταυτότητας των όποιων βλαβών αναδεικνύονται από τον ανωτέρω έλεγχο και έχει τρεις άξονες: την ειδική απεικόνιση, την ιστολογική εξέταση και την κλινική εκτίμηση.

Ετήσιος Γυναικολογικός Έλεγχος 

Ο έλεγχος των έξω και έσω γεννητικών οργάνων της γυναίκας γίνεται και αυτός ετησίως και επίσης, ξεκινά με την ενδελεχή λήψη ιστορικού. Το παρελθόν και το παρόν της υγείας της κάθε γυναίκας μας οδηγεί στην εστίαση εκείνων των θεμάτων που θα πρέπει να εξεταστούν περαιτέρω. Επιπλέον, η αναδρομή στο ιστορικό της οικογένειας δείχνει την πιθανή συσχέτιση με γυναικολογικής φύσεως παθολογία και τον αντίστοιχο ατομικό κληρονομικό κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Ενίοτε μπορεί να χρειαστεί η σύσταση γονιδιακού ελέγχου (πχ BRCA γονίδια, Lynch syndrome).  Η κλινική εξέταση θα ξεκινήσει με την απλή επισκόπηση με γυμνό μάτι ή μέσα από ένα μικροσκόπιο που χρησιμοποιεί ισχυρό φωτισμό και λέγεται κολποσκόπιο, όταν αναδειχθεί παθολογία. Εξετάζονται εξωτερικά το αιδοίο, το περίνεο και η περιπρωκτική περιοχή και μετά την είσοδο του κολποδιαστολέα εξετάζονται ο κόλπος, οι κολπικοί θόλοι και ο τράχηλος.  Στη συνέχεια γίνεται η λήψη παπ τεστ, το οποίο μπορεί να είναι το κλασικό (επίστρωση σε αντικειμενοφόρο πλάκα) ή το σύγχρονο παπ υγρής κυτταρολογίας (π.χ Thin Prep). Ακολουθεί η γυναικολογική ψηλάφηση κατά την οποία ελέγχεται η μήτρα, τα παραμήτρια, ο δουγλάσσειος χώρος (ανατομικές θέσεις παρακείμενες της μήτρας) και τα εξαρτήματα της μήτρας, δηλαδή οι σάλπιγγες και οι ωοθήκες. Η ψηλάφηση είναι ιδιαίτερα σημαντική, διότι αποκαλύπτει μεγάλο βαθμό υποκείμενων νοσημάτων. Ένα απλό ινομύωμα, η αδενομύωση της μήτρας, οι ενδομητριωσικές εστίες παρακείμενα της μήτρας, οι απλές κύστεις και οι όγκοι της σάλπιγγας και της ωοθήκης είναι κάποια μόνο από τα ευρήματα που μας αποκαλύπτει με σαφήνεια η εξέταση από έναν έμπειρο εξεταστή.  Ταυτόχρονα γίνεται έλεγχος για τη χαλάρωση του πυελικού εδάφους, δηλαδή την πρόπτωση της μήτρας, την κυστεοκήλη, ορθοκήλη και δουγλασσειοκήλη. Επίσης, διαπιστώνεται η ακράτεια της γυναίκας, που μπορεί να χρειάζεται χειρουργική αποκατάσταση. Ο προληπτικός έλεγχος ολοκληρώνεται με την διακολπική υπερηχογραφική εξέταση και διαπιστώνονται προβλήματα που μπορεί να εδράζονται στο εσωτερικό της μήτρας, το ενδομήτριο και τα εξαρτήματα. Κάποιες φορές η υπερηχογραφία μας βοηθά να διευκρινίσουμε ευρήματα από την κλινική εξέταση που μπορεί να αφορούν στον κόλπο, τον τράχηλο και τις παρακείμενες ανατομικές θέσεις της μήτρας. Ανάλογα με τα ευρήματα μπορεί να χρειαστεί να γίνει επιπλέον αιματολογικός έλεγχος (γενκή αίματος, έλεγχος πηκτικότητας, ορμονολογικός έλεγχος, βιοχημικός έλεγχος, γονιδιακός έλεγχος), έλεγχος ούρων ή απεικονιστικός έλεγχος (αξονική ή μαγνητική τομογραφία και PET CT).

Σημαντικό για τον γυναικολογικό έλεγχο είναι η γυναίκα της αναπαραγωγικής ηλικίας να μην έχει έμμηνο ρύση, προτιμότερο δε, να βρίσκεται στις πρώτες ημέρες μετά το τέλος της περιόδου. Καλό είναι να μην έχει προηγηθεί σεξουαλική επαφή ή χρήση κολπικών αλοιφών τις προηγούμενες δυο μέρες. Αντίστοιχα, για την κλινική εξέταση των μαστών και τη μαστογραφία ιδανικά η γυναίκα της αναπαραγωγικής ηλικίας καλό είναι να βρίσκεται μεταξύ 6ης και 16ης ημέρας μετά την έναρξη της περιόδου. Εάν δεν έχει δοθεί κάποια διαφορετική οδηγία ο προληπτικός έλεγχος της γυναίκας είναι ετήσιος.

Έγκαιρη Διάγνωση & Έλεγχος Μαστού

Για τον σκοπό αυτό, δηλαδή την έγκαιρη διάγνωση στη γυναίκα,  η Ευρωκλινική έχει δομήσει πρόγραμμα υψηλής διαγνωστικής ακρίβειας από εξειδικευμένους συνεργάτες της. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο η ασθενής υποβάλλεται σε ψηφιακή μαστογραφία ή/και υπερηχογράφημα μαστού από εξειδικευμένο ακτινολόγο στο μαστό, κλινική εξέταση μαστού από εξειδικευμένο χειρουργό μαστού, λήψη σύγχρονου παπ τεστ, γυναικολογικό υπερηχογράφημα και ενδελεχή γυναικολογική κλινική εξέταση από εξειδικευμένο γυναικολόγο.  Στόχος μας είναι να μη γίνεται απλά η διαπίστωση μιας ενδεχόμενης βλάβης, αλλά να γίνεται και η άμεση ταυτοποίησή της με τον σύγχρονο εξοπλισμό που διαθέτουμε και να αναχωρεί η ασθενής από το νοσοκομείο δίχως ερωτηματικά. Τα ευρήματα στο μαστό ταυτοποιούνται με τη λήψη βιοψίας στο κέντρο μαστού χρησιμοποιώντας τον πλέον σύγχρονο εξοπλισμό του κρεβατιού της στερεοτακτικής βιοψίας (mammotome) ή πιο απλά με την διενέργεια βιοψίας core καθοδηγούμενης από υπερήχους. Τα ευρήματα από το αιδοίο, τον κόλπο και τον τράχηλο της μήτρας εξετάζονται με άμεση μικροσκόπιση μέσω του κολποσκοπίου και λαμβάνεται επί τόπου βιοψία όταν χρειάζεται. Όμοια, λαμβάνεται βιοψία στο γυναικολογικό ιατρείο, από τα  ευρήματα που προέρχονται από το εσωτερικό της μήτρας. Ευρήματα από τις σάλπιγγες και τις ωοθήκες ερευνώνται, όταν χρειαστεί περαιτέρω, στο ακτινολογικό τμήμα με τον αξονικό και μαγνητικό τομογράφο που διαθέτουμε. Ολόκληρος ο προαναφερόμενος έλεγχος ολοκληρώνεται μέσα σε ένα πρωινό.

Ιδιαίτερη βάση δίνουμε πάντα στη σωστή και κατανοητή ενημέρωση, την πλήρη καταγραφή και αρχειοθέτηση των ευρημάτων. Η κάθε ασθενής έχει σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή όλα τα ευρήματα του ελέγχου καθώς και τις συστάσεις για την επίλυση των όποιων ευρημάτων. Η ασθενής θα έχει στη διάθεσή της οποιαδήποτε πληροφορία χρειαστεί στο μέλλον σε ό,τι αφορά στην εξέταση που πραγματοποιήθηκε και θα έχει πάντα μια συνέχεια στον ετήσιο τακτικό της έλεγχο.