Τι είναι η κιρσοκήλη;

Κιρσοκήλη: Με αυτόν τον όρο περιγράφουμε  την ανεπάρκεια του φλεβικού δικτύου του όρχι. Το αίμα φεύγει από τον όρχι με ένα δίκτυο μικρών φλεβών που καταλήγουν στη σπερματική φλέβα, η οποία στην αριστερή μεριά του σώματός μας  ενώνεται με τη φλέβα που αποχετεύει το αίμα από το νεφρό. Εάν λοιπόν, αυτό το φλεβικό δίκτυο ανεπαρκεί, δε δουλεύουν δηλαδή οι βαλβίδες των φλεβών, το αίμα λιμνάζει και οι φλέβες διογκώνονται, αποκτούν κιρσοειδή διαμόρφωση και συχνά είναι ψηλαφητές ή ακόμη και ορατές από το δέρμα του οσχέου.

Είναι συχνή πάθηση; Που οφείλεται;

Πολλοί ασθενείς μόλις ανακαλύπτουν την κιρσοκήλη ρωτούν εάν αυτοί έχουν κάνει κάτι και την έχουν δημιουργήσει. Η απάντηση είναι όχι. Η κιρσοκήλη αποτελεί μια κατασκευαστική διαταραχή των φλεβών που κάποιοι έχουν και κάποιοι άλλοι όχι. Φυσικά, εάν υπάρχει αυτή η πάθηση, η ορθοστασία, τα βάρη, ή οποιαδήποτε επιφόρτιση της περιοχής μπορεί να την επιδεινώνουν ή να δημιουργούν πιο έντονα συμπτώματα (βάρος, πόνο  προς τον όρχι).

Αξίζει να προστεθεί ότι η κιρσοκήλη δεν είναι σπάνια, καθώς εμφανίζεται στο  15-20% του συνόλου των ανδρών  και στο 35% των ανδρών με υπογονιμότητα.

Τι προκαλεί η πάθηση αυτή στον οργανισμό;

Είναι δόκιμο να ξεκινήσουμε με το τι δεν προκαλεί την κιρσοκήλη. Αυτό γιατί με το που γίνεται η διάγνωση όλοι αμέσως ανησυχούν για καρκίνο του όρχεως και άλλες παθήσεις των αγγείων του σώματος. Να ξεκαθαρίσουμε, λοιπόν, ότι η κιρσοκήλη δεν έχει καμία σχέση με τα παραπάνω. Αποτελεί μια τοπική δυσλειτουργία των φλεβών του όρχεως και μπορεί να προκαλέσει δύο πολύ συγκεκριμένες καταστάσεις. Πρώτον, όπως ήδη αναφέρθηκε, αίσθημα βάρους τραβήγματος  ή πόνου προς τον σύστοιχο όρχι. Δεύτερον, διαταραχές του σπέρματος που συνδυάζονται με προβλήματα γονιμότητας.  Ένας στους δύο άντρες με κιρσοκήλη έχουν διαταραχές στο σπερμοδιάγραμμα, στην εξέταση, δηλαδή που εκφράζει τον αριθμό, την κινητικότητα και τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Επίσης, η κιρσοκήλη συνδυάζεται με διαταραχές της ανάπτυξης του εφηβικού όρχεως  και συνδέεται με κάποες ορμονικές διαταραχές.

Πολλοί έναι οι μηχανισμοί που έχουν ενοχοποιηθεί για την πρόκληση των ανωτέρω βλαβών, όπως η τοπική αυξηση της θερμοκρασίας του όρχεως λόγω λίμνασης του αίματος, η παλινδρόμηση τοξικών για τη σπερματογένεση ουσιών από το νεφρό και η ενεργοποίηση ανοσοβιολογικών μηχανισμών που επηρεάζουν αρνητικά την παραγωγή και ωρίμανση των σπερματοζωαρίων. Το βέβαιο πάντως είναι ότι με την κατάργηση της σπερματικής φλέβας που δε λειτουργεί σωστά οι παράγοντες αυτοί εκλείπουν και σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται η λογική της θεραπείας της κιρσοκήλης.

Πώς γίνεται η διάγνωση και ποια είναι η θεραπεία της κιρσοκήλης;

Η  κλινική υποψία της κιρσοκήλης τίθεται όταν με την ψηλάφηση του όρχεως πιάνουμε ένα σύνολο από διατεταμένα «κορδόνια» στην πάνω μεριά του όρχι, που συχνά μπορεί με τη βαθιά ανάσα να «φουσκώνουν» περισσότερο, ακριβώς γιατί παλινδρομεί αίμα στις φλέβες που ανεπαρκούν. Η διάγνωση ακολούθως γίνεται με ένα ειδικό υπερηχογράφημα οσχέου Doppler, όπου γίνονται ορατές οι  φλέβες αυτές, μετράται η διάμετρός τους και φαίνεται η πλήρωσή τους με αίμα που λιμνάζει και παλινδρομεί δημιουργώντας τη φλεβική συμφόρηση του όρχεως. Η επόμενη κίνηση είναι το σπερμοδιάγραμμα, η ποσοτική και ποιοτική εξέταση του σπέρματος, που υπολογίζοντας τον αριθμό, την κινητικότητα και τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων είναι ένας πολύτιμος δείκτης της ικανότητας προς γονιμοποίηση και τεκνοποίηση. Έτσι, καθορίζεται η στρατηγική της θεραπευτικής μας παρέμβασης: έχουμε να κάνουμε με μια μικρή ή μεγάλη κιρσοκήλη και στοχεύουμε στη βελτίωση ενός παθολογικού σπέρματος ή στη διατήρηση της ποιότητας ενός ικανοποιητικού σπέρματος, θεραπεύοντας μία ανατομική ανωμαλία, όπως η κιρσοκήλη, που οδηγεί στην επιδείνωση της ποιότητας του σπέρματος και τη δημιουργία προβλημάτων γονιμότητας.

Η θεραπεία της κιρσοκήλης γίνεται χειρουργικά, με την απολίνωση, κλείσιμο δηλαδή,  των φλεβών που ανεπαρκούν. Παλαιότερα πραγματοποιούνταν με «ανοιχτή» τομή στην κοιλιακή χώρα, ψηλότερα κοντά στον ομφαλό ή χαμηλότερα στη βουβωνική χώρα ή λαπαροσκοπικά. Η πλέον σύγχρονη και ενδεδειγμένη μέθοδος είναι η μικροχειρουργική υποβουβωνική. Γίνεται με μια πολύ μικρή τομή δυο εκατοστών υποβουβωνικά, έξω δηλαδή από την κοιλιακή χώρα και κοντά στη βάση του πέους, καθώς και με την χρήση μικροχειρουργικής τεχνικής  για την ακριβέστατη εκτέλεση της επέμβασης. Έτσι, οι χειρισμοί των ιστών κατά τη διάρκεια του χειρουργείου ελαχιστοποιούνται, απολινώνονται με μεγάλη ακρίβεια μόνο τα φλεβικά στελέχη που ανεπαρκούν, ενώ διατηρούνται όλα τα υπόλοιπα στοιχεία (αρτηρία, σπερματικός πόρος, λεμφαγγεία). Επειδή η επέμβαση πραγματοποιείται στην ουσία κάτω από το δέρμα και έξω από την κοιλιά, δεν «ανοίγονται» οι κοιλιακοί μύες, ο ασθενής δεν νιώθει πόνο μετεγχειρητικά, σηκώνεται από το κρεββάτι αμέσως μετά την επέμβαση και λίγες ώρες μετά το χειρουργείο φεύγει από το νοσοκομείο. Επιστρέφει στις δραστηριότητές του από την επόμενη ημέρα. Η διόρθωση της κιρσοκήλης εξασφαλίζει τη διατήρηση της ποιότητας του σπέρματος ή τη βελτίωσή του, όταν υπάρχουν διαταραχές οφειλόμενες στην κιρσοκήλη  σε ποσοστό 70%, που φαίνεται στο σπερμοδιάγραμμα τρεις με τέσσερις μήνες μετά την επέμβαση.

Βλέπουμε, λοιπόν, όταν φυσικά υπαρχει η ιατρική ένδειξη, ότι η χειρουργική θεραπεία της κιρσοκήλης σήμερα από τους εξειδικευμένους χειρουργούς  με τη μικροχειρουργική υποβουβωνική μέθοδο είναι απλή,  ασφαλής και αποτελεσματική.