Η νοσογόνος παχυσαρκία αποτελεί ένα αυξανόμενο παγκόσμιο πρόβλημα υγείας, προκαλώντας σημαντικές συνέπειες για τη δημόσια υγεία. Στο πλαίσιο αυτού του άρθρου, εξετάζεται ο ρόλος των χειρουργικών επεμβάσεων ως μια από τις προσεγγίσεις για την διαχείριση της παχυσαρκίας. Θα αναδείξουμε τις ενδείξεις, τις διάφορες μεθόδους και τα αποτελέσματα αυτών των επεμβάσεων, καθώς εξετάζουμε την επίδρασή τους στην υγεία και την ποιότητα ζωής των ατόμων που αντιμετωπίζουν αυτό το ιατρικό πρόβλημα.

Η χώρα μας που ήταν γνωστή παγκοσμίως για τη μεσογειακή της διατροφή, σήμερα μετρά πάρα πολλούς παχύσαρκους, τόσο ενήλικες όσο και παιδιά.

Τι προκαλεί η νοσογόνος παχυρακία;

Η νοσογόνος παχυσαρκία μπορεί να προκαλέσει πληθώρα παθήσεων ορισμένες από τις οποίες είναι:

• Ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη
• Αρτηριακής υπέρτασης
• Απόφραξη μεγάλων αγγείων (πχ καρωτίδων)
• Έμφραγμα μυοκαρδίου
• Εγκεφαλικό επεισόδιο
• Αρθραλγίες
• Οσφυαλγία
• Υπνική άπνοια
• Στεφανιαία νόσο
• ‘Ασθμα
• Υπογονιμότητα
• Διαταραχές εμμήνου ρύσεως

Αίτια

Ποιες είναι οι ενδείξεις για πραγματοποίηση χειρουργείου;

Δείκτης μάζας σώματος >40kg/m2 ή άνω του 35Kgr/m2 σε συνδυασμό με συνοδές παθήσεις. Ο δείκτης μάζας σώματος (body mass index) υπολογίζεται ως το αποτέλεσμα τη διαίρεσης του βάρους με το τετράγωνο του ύψους.

Δείκτης μάζας σώματος:

• <18,5 είναι λιπόβαρος
• 18,5-24,9 φυσιολογικός
• 25-29,9 υπέρβαρος
• 30-34,9 παχύσαρκος
• 35-39,9 σοβαρά παχύσαρκος
• 40-49,9 νοσογόνα παχύσαρκος
• και >50 super παχύσαρκος

• Αποτυχία απώλειας βάρους μέσω δίαιτας, η οποία παρακολουθούνταν από διατροφολόγο και συνδυαζόταν με ανάλογη παρακολούθηση από αρμόδιο γυμναστή.
• Ψυχικές διαταραχές (πχ κατάθλιψη) που οδηγούν σε υπερκατανάλωση τροφής
• Ύπαρξη αιτιών ανάπτυξης δευτεροπαθούς παχυσαρκίας, όπως είναι ο υποθυρεοειδισμός, δηλαδή η υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.

Αντιμετώπιση

Ποια είναι τα είδη χειρουργικών επεμβάσεων;

• Λαπαροσκοπική επιμήκης γαστρεκτομή (sleeve gastrectomy):

Σε αυτήν την περιοριστικού τύπου (ογκομειωτική) επέμβαση αφαιρείται συνήθως λαπαροσκοπικά το μεγαλύτερο τμήμα του στομάχου και μένει πίσω ένα τμήμα του που μοιάζει σαν μανίκι ή σωλήνα. Κατά την επέμβαση ο ασθενής είναι σε ύπτια θέση με τα πόδια ανοιχτά. Για τη διενέργεια αυτής της επέμβασης πραγματοποιούνται συνήθως τέσσερις οπές στο δέρμα με διάμετρο 5-11mm, από τις οποίες εισέρχονται τα trocar εργασίας. Η αποτελεσματικότητα της επέμβασης κατά της παχυσαρκίας, συνίσταται τόσο στην επίτευξη της δραστικής μείωσης του όγκου του στομάχου, όσο και στην αφαίρεση του θόλου του στομάχου που εμπεριέχει κύτταρα, τα οποία παράγουν μια ορμόνη, τη γρελίνη. Αυτή η ορμόνη έχει βρεθεί ότι ελέγχει το αίσθημα της πείνας.

Αξίζει να αναφερθεί ότι μετά από αυτή την επέμβαση δε χρειάζεται ο ασθενής να λάβει συμπληρώματα διατροφής, καθώς δεν προκαλεί δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών. Στη σύγχρονη χειρουργική φαρέτρα μας περιλαμβάνεται η χρήση τόσο εργαλείων υπερήχων που μειώνουν σημαντικά τη διεγχειρητική και μετεγχειρητική αιμορραγία όσο και τη χρήση κοπτορραπτών (εργαλεία που κόβουν και ράβουν ιστούς αυτόματα με συρραπτικά clips). Όλα αυτά τα σύγχρονα μέσα σε συνδυασμό με μια ικανοποιητική καμπύλη εκμάθησης του χειρουργού καταφέρνουν να καταστήσουν τη sleeve gastrectomy, ως μία από τις ασφαλέστερες μεθόδους απώλειας βάρους και διατήρησής του σε σταθερά επίπεδα.

• Λαπαροσκοπικό γαστρικό bypass (γαστρική παράκαμψη):

Πρόκειται για επέμβαση κατά την οποία ο ασθενής λαμβάνει ακριβώς την ίδια θέση, όπως και στο γαστρικό μανίκι. Διενεργούνται ακριβώς οι ίδιες οπές για να εισέλθουν διά του δέρματος τα trocar εργασίας. Σε αυτή την επέμβαση δεν αφαιρούμε τμήμα στομάχου, αλλά το διαχωρίζουμε και αφήνουμε ένα μικρό ρεζερβουάρ ως λειτουργικό τμήμα του στομάχου. Έτσι, επέρχεται πιο γρήγορα ο κορεσμός του αισθήματος της πείνας. Και σε αυτή την επέμβαση παρακάμπτεται το τμήμα του στομάχου που εμπεριέχει τα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή της ορμόνης γρελίνης.

Τέλος, το μικρό αυτό ρεζερβουάρ ενώνεται με το λεπτό έντερο, παρακάμπτοντας 180-200cm αυτού. Άρα, προκαλούμε μια τεχνητή δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών. Υπάρχει και η παραλλαγή του mini gastric bypass, το οποίο είναι πιο απλό τεχνικά, αλλά πολλές φορές ο ασθενής έρχεται αντιμέτωπος μετεγχειρητικά με την πολύ ενοχλητική παλινδρόμηση των χολικών υγρών από το λεπτό έντερο προς το στομάχι. Η γαστρική παράκαμψη εγγυάται οριστική λύση του προβλήματος της νοσογόνου παχυσαρκίας.

• Τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου:

Θεωρείται μια σχετικά παρωχημένη επέμβαση με πολλές επιπλοκές.

• Χολοπαγκρεατική παράκαμψη:

Επρόκειτο για μια μεγαλύτερη παράκαμψη του λεπτού εντέρου με ό, τι αυτό συνεπάγεται σε δυσαπορρόφηση θρεπτικών συστατικών απαραίτητων για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού. Σε αυτή την επέμβαση έχουμε σοβαρού βαθμού μεταβολικές διαταραχές.

• Γαστρική πτύχωση:

Επιτυγχάνει τη μείωση του όγκου του στομάχου με τοποθέτηση ραφών σε δύο ή τρία στρώματα.

• Γαστρικό μπότοξ ή η τοποθέτηση γαστρικού μπαλονιού:

Οι συγκεκριμένες επεμβάσεις πραγματοποιούνται ενδοσκοπικά και δε χαίρουν ιδιαίτερης αναγνώρισης, καθώς χαρακτηρίζονται από φτωχά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά την απώλεια βάρους.

Ουσιαστικά οι επεμβάσεις που αφορούν την αντιμετώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας είναι οι ογκομειωτικές, οι μικτού τύπου και οι δυσαπορροφητικού τύπου.

Επιπλοκές

Επιπλοκές επεμβάσεων αντιμετώπισης παχυσαρκίας

• Αιμορραγία
• Διαφυγή από τη γραμμή συρραφής του στομάχου
• Κάκωση σπληνός
• Παγκρεατίτιδα

Αποτελέσματα Χειρουργικών Επεμβάσεων Παχυσαρκίας

Άμεσα μετεγχειρητικά, δηλαδή στο πρώτο εξάμηνο ή έτος, ο ασθενής οδηγείται στην απώλεια του 60-80% του πλεονάζοντος βάρους του και συνεχίζεται η απώλεια βάρους και τα επόμενα χρόνια με σαφώς μειούμενους ρυθμούς. Ιδιαίτερα η sleeve  δίνει τη δυνατότητα στον ασθενή να αλλάξει τον τρόπο ζωής του, αφού όμως εντάξει στην καθημερινότητα του την άσκηση και την καλύτερη διατροφή. Πολλές από τις συνοδές παθήσεις της νοσογόνου παχυσαρκίας τείνουν να εξαφανιστούν συν τω χρόνω βελτιώνοντας την ποιότητα και επιμηκύνοντας τη διάρκεια της ζωής.

Συμπέρασμα

Συμπερασματικά, η παχυσαρκία συνιστά νοσηρή κατάσταση που ευθύνεται για την ανάπτυξη πολλών ανεπιθύμητων καταστάσεων για τον οργανισμό. Ο παχύσαρκος θα πρέπει να αναζητήσει ενδελεχώς το απαραίτητο team που θα περιλαμβάνει τον ειδικά εκπαιδευμένο χειρουργό, ψυχολόγο, διατροφολόγο και γυμναστή. Γενικά θα πρέπει να αναλογιστεί ο ενδιαφερόμενος ότι πρόκειται να αφαιρέσει τμήμα υγιούς οργάνου ζωτικής σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού του. Υπάρχουν πλέον οι χειρουργικοί τρόποι για να καταπολεμήσουμε οριστικά την παχυσαρκία. Μα πρέπει να καταστεί σαφές ότι πρέπει να συνιστά την ύστατη λύση, αφού προηγηθούν εκτεταμένες προσπάθειες απώλειας βάρους. Ο εξειδικευμένος χειρουργός με την απαραίτητη καμπύλη εκμάθησης μπορεί να επιτύχει γρηγορότερη ανάρρωση με λιγότερο πόνο, ώστε ο ασθενής να επιστρέψει ταχύτερα στις καθημερινές του δραστηριότητες.