Ο καρκίνος στο στομάχι αποτελεί ένα σοβαρό κλινικό πρόβλημα, με μία συχνότητα εμφάνισης περίπου 950.000 νέων περιπτώσεων  ετησίως  ανά την υφήλιο.  Παράγοντες που  αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου είναι: το κάπνισμα, η ατροφική γαστρίτις, η μεγαλοβλαστική αναιμία, η λοίμωξη από το Helicobacter Pylori  και  από τον ιό  Epstein-Barr, η κατανάλωση τροφών με μεγάλη περιεκτικότητα σε αλάτι καθώς και η κατανάλωση επεξεργασμένων ή καπνιστών κρεάτων.

Ανησυχητική είναι η αυξημένη εμφάνιση  της νόσου σε νεαρές ηλικίες χωρίς να μπορεί να δοθεί ικανοποιητική ερμηνεία  για το φαινόμενο αυτό.

Έλεγχος

Καρκίνος στο στομάχι: Προεγχειρητικός – Σταδιοποιητικός Έλεγχος

Ο προεγχειρητικός-σταδιοποιητικός έλεγχος αποσκοπεί:

1) Εκτίμηση της έκτασης της τοπικής νόσου.

2)Έλεγχος για ύπαρξη συστηματικής νόσου (μεταστάσεις)  και

3) Σχεδιασμός της θεραπευτικής-χειρουργικής προσέγγισης.

Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει :

• Γαστροσκόπηση και βιοψία. Η βιοψία πέραν από την επιβεβαίωση της διάγνωσης μας για καρκίνο στο στομάχι παρέχει πολύτιμες πληροφορίες όπως για παράδειγμα τον τύπο των κυττάρων που συνιστούν τον όγκο, τον βαθμό της διαφοροποίησής τους, δηλαδή τον βαθμό της επιθετικότητας  του νεοπλάσματος καθώς και την έκφραση ή οχι  ειδικών μορίων-υποδοχέων  στην επιφάνειά τους (π.χ έκφραση της πρωτεΐνης HER-2). Οι πληροφορίες αυτές βοηθούν  στον σχεδιασμό της πλέον κατάλληλης  θεραπευτικής προσέγγισης για τον συγκεκριμένο ασθενή.
• Ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα στομάχου.Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα μας πληροφορεί αν  ο όγκος  που αρχικά ξεκινά από το εσωτερικό του στομάχου έχει αρχίσει να διηθεί το τοίχωμά του  (και σε τι έκταση) ή αν υπάρχουν διηθημένοι λεμφαδένες στην γειτονική περιοχή. Η εξέταση αυτή  θεωρείται βασική για τον προσδιορισμό του σταδίου της νόσου.
• Αξονική τομογραφία θώρακος, κολίας και πυέλου

4) Έλεγχο επιπέδων καρκινικών δεικτών (CEA, CA 19-9).

Τα τελευταία χρόνια στον προεγχειρητικό – σταδιοποιητικό  έλεγχο έχει προστεθεί η διαγνωστική λαπαροσκόπηση. Η εξέταση αυτή  ενδείκνυται ιδιαίτερα σε ασθενείς  με ισχυρή υποψία  υποκλινικής νόσου  στην περιτοναϊκή κοιλότητα  που δεν μπορεί να ανιχνευθεί με την συνήθη απεικονιστική προσέγγιση (πχ. αξονική τομογραφία).

Στάδια 

Καρκίνος στο στομάχι: Πώς εξελίσσεται η ασθένεια; 

Το στάδιο της νόσου είναι αυτό που καθορίζει  την χρονική αλληλουχία των διαφόρων θεραπευτικών προσεγγίσεων,  αν δηλαδή επιλεγεί  η χειρουργική ή η χημειοθεραπεία ως η πρώτη γραμμή θεραπείας για τον συγκεκριμένο ασθενή

Από πλευράς βαρύτητος  τα στάδια  για καρκίνο στο στομάχι κλιμακώνονται από το στάδιο Ο ή,καρκίνωμα in situ; (όπου ο όγκος αναπτύσσεται μόνο στην εσωτερική στιβάδα του στομάχου  δηλαδή στον βλεννογόνο)  μέχρι τo στάδιο ΙV. Στο στάδιον ΙV,  ο όγκος έχει διηθήσει  όλες τις στιβάδες του τοιχώματος  μέχρι και την εξωτερική  δηλαδή τον ορογόνο- και είναι πολύ πιθανόν να έχει διασπαρεί στους επιχώριους λεμφαδένες  αλλά και στην υπόλοιπη περιτοναϊκή  κοιλότητα.

Επομένως, γίνεται εύκολα αντιληπτό πόσο σημαντικό είναι   για τους  ασθενείς με ΚΣ να σταδιοποούνται πριν υποβληθούν σε προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση και τα ευρήματα  του προεγχειρητικού ελέγχου να παρουσιάζονται και να συζητούνται  στο ογκολογικό συμβούλιο.

Ογκολογικό Συμβούλιο

καρκίνος στο στομάχι: Η θεραπευτική προσέγγιση ασθενών  στηρίζεται στις αποφάσεις μιας συνεργαζόμενης ομάδας ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων που συνιστά το ογκολογικό συμβούλιο. Οι αποφάσεις του ογκολογικού συμβουλίου  λαμβάνονται στην βάση των στοιχείων που προσκομίζονται από τον προεγχειρητικό – σταδιοποιητικό έλεγχο κάθε ασθενή και επομένως είναι εξατομικευμένες.

Θεραπεία

Υπάρχουν επτά (7) διαφορετικές  μορφές θεραπευτικής προσέγγισης στον καρκίνο στο στομάχι. Εναπόκειται στην κρίση  του θεράποντος ιατρού και  στην απόφαση του ογκολογικού συμβουλίου ποιες από αυτές θα επιλέξει  και κυρίως με ποια χρονική αλληλουχία για κάθε ένα ασθενή.

Οι 7 θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι:

1. Χειρουργική
2. Ενδοσκοπική εκτομή του βλεννογόνου (για πολύ επιλεγμένους ασθενείς με καρκίνωμα σταδίου Ο ή προκαρκινικές αλλοιώσεις.
3. Χημειοθεραπεία (χορηγείται είτε πριν ή μετά την επέμβαση)
4. Ακτινοθεραπεία (χορηγείται είτε πριν ή μετά την επέμβαση)
5. Χημειο-ακτινοθεραπεία
6. Στοχεύουσα θεραπεία (targeted therapy)
7. Ανοσοθεραπεία (immunotherapy).

Βέβαια, υπάρχουν και νεότερες θεραπείες που βρίσκονται ακόμη στο στάδιο ελέγχου και κλινικών μελετών.

Ο ακρογωνιαίος λίθος της θεραπείας  του γαστρικού καρκίνου παραμένει η πλήρης χειρουργική εκτομή της νόσου που περιλαμβάνει και τον επαρκή καθαρισμό των περιοχικών λεμφαδένων, δηλαδή των λεμφαδένων που περιβάλλουν το στομάχι ή πορεύονται κατά μήκος των αγγείων της περιοχής.

Η πολύπλευρη θεραπευτική προσέγγιση  της νόσου, αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία στις ημέρες μας καθώς νεότερες θεραπείες που έχουν προκύψει από την μοριακή ανάλυση του όγκου ανοίγουν νέους ορίζοντες είτε για στοχεύουσα θεραπεία (targeted ) ή ανοσοθεραπεία (immunotherapy ).

Η  προεγχειρητική χημειοθεραπεία χορηγείται για την  υποσταδιοποίηση του όγκου και μερικές φορές μπορεί να  παρατηρηθεί ακόμη και πλήρης υποχώρηση των λεμφαδενικών μεταστάσεων.

Διαδικασία

Καρκίνος στο στομάχι: Ογκολογικές αρχές στην Χειρουργική 

Η χειρουργική για καρκίνο στο στομάχι περιλαμβάνει τα ακόλουθα βήματα

• Λεπτομερή έρευνα της περιτοναϊκής κοιλότητος (αναζήτηση ενδοκοιλιακής μεταστατικής νόσου που δεν είναι εμφανής στον συνήθη απεικονιστικό έλεγχο).
•  Μερική ή ολική γαστρεκτομή μαζί με τους επιχώριους λεμφαδένες  αλλά και τους λεμφαδένες που αναπτύσσονται κατά μήκος της πορείας  μεγάλων αγγείων της περιοχής (ηπατική αρτηρία, αριστερά γαστρική αρτηρία κ.λπ.). Η μερική γαστρεκτομή εκτελείται για  όγκους που αναπτύσσονται στο  μέσον ή κάτω τριτημόριο του στομάχου, ενώ η ολική γαστρεκτομή  για όγκους του άνω τριτημορίου.

Είναι πιθανόν να χρειασθεί η συναφαίρεση και άλλων ανατομικών δομών που ευρίσκονται σε γειτνίαση με το στομάχι,  εφ’ οσον οι τελευταίες εμπλέκονται-συμμετέχουν στην νεοπλασματική εξεργασία. Η εκτομή προκειμένου να θεωρηθεί ογκολογικά επαρκής, πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις προαναφερθείσες δομές σε ένα παρασκεύασμα (en block resection).

Η αποκατάσταση  της συνέχειας του πεπτικού σωλήνος επιτυγχανεται  είτε με επανασύνδεση  (αναστόμωση) του κολοβώματος  του στομάχου με το λεπτόν έντερο (σε περιπτώσεις μερικής γαστρεκτομής)  είτε με σύνδεση (αναστόμωση)  του οισοφάγου με το λεπτό  έντερον   σε περιπτώσεις ολικής γαστρεκτομής)

Η ποιότητα της χειρουργικής εκτομής εκτιμάται από το αποτέλεσμα της παθολογο-ανατομικής  (ιστολογικής) αξιολόγησης του εγχειρητικού παρασκευάσματος. Στο  τελευταίο πρέπει να περιλαμβάνονται τουλάχιστον  δεκαπέντε (15) λεμφαδένες, τα όρια εκτομής να είναι ελεύθερα  από την παρουσία καρκινικών κυττάρων  και να απέχουν τουλάχιστον 3 εκ από την πρωτοπαθή εστία.

Είναι γεγονός ότι η θεραπεία  των ασθενών με καρκίνο στο στομάχι, είτε διαγιγνώσκονται με εντετοπισμένη  ή με μεταστατική νόσο  βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη. Η μοριακή ανάλυση  (το αποτύπωμα του όγκου)  μας δίνει την δυνατότητα για την χορήγηση στοχεύουσας (απόλυτα εξατομικευμένης) θεραπείας  με νέους χημειοθεραπευτικούς παράγοντες (και ανανεωμένες ελπίδες καλλίτερης πρόγνωσης,

Επομένως, συγκλίνουσες είναι οι ενδείξεις ότι οι ασθενείς στους οποίους εμφανίζεται καρκίνος στο στομάχι μπορούν  σήμερα να ατενίζουν με περισσότερη  αισιοδοξία το μέλλον, να έχουν μία  απόλυτα ποιοτικά αποδεκτή επιβίωση και να επανεντάσσονται στις επαγγελματικές και κοινωνικές τους δραστηριότητες.