Τι είναι ο πνευμοθώρακας και ποια είναι τα συμπτώματα του; Μάθε τους κινδύνους που κρύβει και τις επιλογές στη θεραπεία του.

Τι είναι

Τι είναι ο πνευμοθώρακας και πως αντιμετωπίζεται;

Ο πνευμοθώρακας είναι μια πάθηση κατά την οποία αέρας από τον πνεύμονα διαφεύγει μέσα στη θωρακική κοιλότητα, δηλαδή μέσα στον χώρο που βρίσκεται ο ίδιος ο πνεύμονας. Αυτό με απλά λόγια έχει ως αποτέλεσμα όσο περισσότερος αέρας διαφεύγει να μειώνεται ο χώρος και ο όγκος του πνεύμονα και κατά συνέπεια να εμφανίζεται δύσπνοια, πόνος στο στήθος ή και βήχας.

Σε περιπτώσεις που ο πνευμοθώρακας είναι μεγάλος τα συμπτώματα είναι έντονα και μπορεί να εμφανιστεί:

• Ταχυκαρδία
• Κόπωση
• Κυάνωση (σκούρο χρώμα στα χείλη και κάτω από το έδαφος των νυχιών επειδή το σώμα δεν παίρνει αρκετό οξυγόνο)

Αίτια

Ποιες είναι οι αιτίες για τις οποίες μπορεί να εμφανιστεί πνευμοθώρακας;

1. Πρωτοπαθής αυτόματος πνευμοθώρακας

• Εμφανίζεται συχνά σε νέους, ψηλούς και αδύνατους ασθενείς
• Κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης
• Σε ασθενείς με σύνδρομο Marfan
• Αυξημένα περιστατικά σε συγκεκριμένες οικογένειες

2. Δευτεροπαθής πνευμοθώρακας

• Σε ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (εμφύσημα)
• Σε ασθενείς με διαφόρου τύπου λοιμώξεις όπως φυματίωση, πνευμονία, κυστική ίνωση, σαρκοείδωση, HIV, πνευμονική ίνωση, αυτοάνοσα νοσήματα που επηρεάζουν τον πνεύμονα, καρκίνος πνεύμονα, εισπνοή ουσιών.

3. Πνευμοθώρακας μετά από τραυματισμούς

• Τραύμα στον θώρακα μετά από πτώση, κατάγματα πλευρών, τραύματα από αιχμηρά αντικείμενα, κατάδυση σε μεγάλο βάθος, πτήση σε μεγάλο ύψος.
• Ιατρογενές τραύμα όπως: βιοψίες με βελόνα στο θώρακα, τοποθέτηση διάφορων καθετήρων, έγχυση αναισθητικού στο θωρακικό τοίχωμα, ασθενείς που βρίσκονται διασωληνωμένοι στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.

Πόσο συχνός είναι ο Πνευμοθώρακας;

Πρωτοπαθής αυτόματος Πνευμοθώρακας: Εμφανίζεται συχνότερα στις νέες ηλικίες από 20-30 ετών. Με βάση τις επιδημιολογικές μελέτες, η συχνότητα είναι περίπου 7 στις 100.000 άνδρες και 1 στις 100.000 γυναίκες ανά έτος. Υποτροπές βλέπουμε συνήθως κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους, από το αρχικό επεισόδιο σε ποσοστό 25%-40%. Η επικινδυνότερη περίοδος είναι οι πρώτες 30 μέρες μετά την εμφάνιση του Πνευμοθώρακα.

Δευτεροπαθής Πνευμοθώρακας: Συνήθως εμφανίζεται σε ασθενείς ηλικίας 60-65 ετών. Η συχνότητα του είναι 6 και 2 ανά 100.000 ασθενείς αντίστοιχα σε άνδρες και γυναίκες.

Αντιμετώπιση

Πως αντιμετωπίζεται ο πνευμοθώρακας;

Πριν συζητήσουμε τη θεραπεία θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο πνευμοθώρακας έχει παρόμοια συμπτώματα και σε άλλες σοβαρές ασθένειες όπως: η βαριά πνευμονία,  το ανεύρυσμα της αορτής και ο διαχωρισμός, το έμφραγμα, η πνευμονική εμβολή, ο οισοφαγικός σπασμός ή και διάτρηση του οισοφάγου και τα κατάγματα των πλευρών. Η διάγνωση γίνεται με κλινική εξέταση αλλά και ακτινογραφία θώρακος, αξονική τομογραφία θώρακος και υπέρηχο θώρακος.

Η δυνατότητα διάγνωσης με τα προαναφερόμενα εξαρτάται από το μέγεθος του Πνευμοθώρακα και το αίτιο. Για παράδειγμα σε ένα μικρό Πνευμοθώρακα, η κλινική εξέταση μπορεί να μην μας δώσει άμεση διάγνωση και να χρειάζεται να κάνουμε και εξετάσεις για να τον επιβεβαιώσουμε.

Ο Πνευμοθώρακας ανάλογα με την ποσότητα του αέρα μέσα στο θώρακα και την πίεση του πνεύμονα, μπορεί να χωριστεί σε μικρό, μεγάλο και πνευμοθώρακα υπό τάση, έχοντας και συμπτώματα με αντίστοιχη ένταση.

Μικρός πνευμοθώρακας

Ο μικρός πνευμοθώρακας συνήθως αντιμετωπίζεται συντηρητικά. Ο Θωρακοχειρουργός αποφασίζει εάν θα πρέπει να γίνει εισαγωγή στο Νοσοκομείο ή εάν ο ασθενής θα επιστρέψει στο σπίτι τηρώντας τις ιατρικές οδηγίες. Σε αυτήν την περίπτωση γίνεται επανεξέταση στο ιατρείο μετά από μερικές μέρες.

Εάν ο ασθενής έχει έντονα συμπτώματα ή άλλα προβλήματα όπως χαμηλές αναπνευστικές εφεδρείες, ενδέχεται να χρειαστεί εισαγωγή στο νοσοκομείο ηισ νσ αντιμετωπιστεί ο πνευμοθώρακας και για παρακολούθηση για 48-72 ώρες.

Επίσης μπορεί να χρειαστεί να γίνει αφαίρεση του αέρα με τη χρήση βελόνας η οποία τοποθετείται στο θώρακα και τον παροχετεύει.

Μεγάλος πνευμοθώρακας ή και πνευμοθώρακας υπό τάση

Ο μεγάλος πνευμοθώρακας ή και πνευμοθώρακας υπό τάση συνήθως χρειάζεται εισαγωγή στο Νοσοκομείο. Η θεραπεία είναι αναρρόφηση με βελόνα, αλλά συχνά χρειάζεται η τοποθέτηση ειδικού σωλήνα εντός του θώρακα για να αφαιρεθεί όλος ο αέρας, να ξανα εκπτυχθεί ο πνεύμονας και να ελεγχθεί εάν υπάρχει συνεχόμενη διαρροή. Ο σωλήνας συνήθως συνδέεται με μια συσκευή που ελέγχει τη διαρροή.

Ιατρικός εξοπλισμός

Στην Ευρωκλινική Αθηνών χρησιμοποιούνται ειδικές ψηφιακές, ηλεκτρονικές συσκευές. Ο Δρ. Παπαγιαννόπουλος είναι από το 2008 από τους βασικούς συντελεστές σχεδιασμού και έρευνας της συγκεκριμένης συσκευής με τη εταιρεία κατασκευής στην Ελβετία.

Τα πλεονεκτήματα σε σχέση με τις παλαιού τύπου συσκευές, είναι πολλαπλά, ορισμένα εκ των οποίων είναι:

• Μικρή παραμονή στο Νοσοκομείο με σημαντική μείωση του κόστους νοσηλείας και των κινδύνων που ενέχει η μακρά παραμονή
• Έλεγχος της θεραπείας διότι η ψηφιακή αντλία καταγράφει ανά δευτερόλεπτο την πιθανή διαρροή αέρα
• Γρήγορη κινητοποίηση του ασθενούς διότι η συσκευή είναι μικρή, φορητή επιτρέπει αναρρόφηση χωρίς σύνδεση με κεντρική παροχή, είναι ελαφριά στη μετακίνηση και εντελώς αθόρυβη.
• Επιτρέπει τον διαρκή έλεγχο της σύνδεσης και διαθέτει ολόκληρη λίστα πληροφοριών για έλεγχο και καταγραφή από το νοσηλευτικό προσωπικό.

Εάν η διαρροή αέρα σταματήσει, και ο πνεύμονας παραμείνει πλήρως εκπτυγμένος, τότε ο σωλήνας αφαιρείται. Ο ασθενής παίρνει εξιτήριο με επανεκτίμηση στο ιατρείο σε 10-15 μέρες.

Ωστόσο η διαρροή εξακολουθεί να υπάρχει, ή ο πνεύμονας δεν εκπτυχθεί πλήρως τότε θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση η οποία θα πρέπει και να σταματήσει τη διαρροή. Επιπρόσθετα θα χρειαστεί να γίνει πλευροδεσία (να κολλήσουμε τον πνεύμονα στο τοίχωμα του θώρακα) ώστε να αποφύγουμε μελλοντικά επεισόδια Πνευμοθώρακα.

Πως γίνεται η επέμβαση;

Όλες οι επεμβάσεις πνευμοθώρακα γίνονται με ελάχιστα επεμβατική χειρουργική και με μία οπή. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγουμε μεγάλο τραύμα στον θώρακα, επιτυγχάνουμε άριστα αισθητικά αποτελέσματα και γρήγορη μετάβαση στο σπίτι (συνήθως εντός 48 ωρών).

Επειδή στις περισσότερες περιπτώσεις η διαρροή αέρα είναι ορατή και προέρχεται συνήθως από μικρές ή και μεγαλύτερες φυσαλίδες του πνεύμονα που έχουν σπάσει, αυτές πρέπει να αφαιρεθούν.

Συγκεκριμένα η αφαίρεση γίνεται με την ίδια επέμβαση που γίνεται και η πλευροδεσία δηλαδή κατά την τοποθέτηση ειδικής κόλλας στον θώρακα (συνήθως είναι αποστειρωμένο ταλκ που προκαλεί συγκόλληση του πνεύμονα με το τοίχωμα του θώρακα).

Αντίστοιχα η αφαίρεση των κύστεων ή φυσαλίδων γίνεται συνήθως με ειδικούς κοπτοράπτες που επιτρέπουν την αφαίρεση και την συρραφή σε δευτερόλεπτα, χωρίς να χρειάζεται να κάνουμε μεγάλη τομή. Η επιτυχία της εν λόγω επέμβασης είναι 96%-97% χωρίς να εμφανιστεί ξανά πνευμοθώρακας.

Συχνές ερωτήσεις

1. Είναι ανάγκη να γίνει χειρουργική επέμβαση με το πρώτο επεισόδιο;

Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως:

• το μέγεθος που έχει ο πνευμοθώρακας
• την ηλικία του ασθενούς
• τον κίνδυνο ενός άλλου επεισοδίου
• το επάγγελμα του ασθενούς
• τη γενική κατάσταση της υγείας του και των πνευμόνων.

Ο Θωρακοχειρουργός είναι σε θέση να εξατομικεύσει τη θεραπεία ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς, την γενική κατάσταση του το βαθμό και τα συμπτώματα που έχεις ο πνευμοθώρακας.

2. Υπάρχει κίνδυνος και άλλου επεισοδίου αν δεν χειρουργηθώ;

Σε γενικές γραμμές ο κίνδυνος δευτέρου επεισοδίου είναι 25%-40% αλλά εξαρτάται από πολλούς παράγοντες τους οποίους θα σας αναλύσει ο θεράπων Θωρακοχειρουργός.

3. Σε περίπτωση Πνευμοθώρακα στη μια πλευρά με ή χωρίς χειρουργείο, υπάρχει ανάγκη να κάνω και την άλλη πλευρά προληπτικά;

Η απάντηση είναι όχι εκτός και αν η αξονική δείξει μεγάλες κύστες/φυσαλίδες και στους δύο πνεύμονες. Ωστόσο το πλάνο θεραπείας πρέπει οπωσδήποτε να συζητηθεί με έμπειρο Θωρακοχειρουργό και να εξατομικευθεί ανάλογα με την περίπτωση και τις ανάγκες του κάθε ασθενούς.

4. Είναι επικίνδυνη η εγχείρηση;

Η απάντηση είναι όχι εκτός και εάν η γενική κατάσταση της υγείας είναι πολύ επιβαρυμένη για άλλους λόγους.

Η εγχείρηση με μια οπή και τηλεσκόπιο γίνεται γρήγορα και με ασφαλή τρόπο. Δεν είναι επώδυνη και δεν υπάρχει απώλεια αίματος. Η παραμονή στο νοσοκομείο είναι συνήθως 48 ώρες. Η επάνοδος στις συνηθισμένες ασχολίες είναι γρήγορη και σε διάστημα λίγων ημερών.

5. Χρειάζεται να προσέξω κάτι μετά την εγχείρηση και/ή του πρώτου επεισοδίου Πνευμοθώρακα;

Σε γενικές γραμμές όχι. Ο ασθενήε δεν χρειάζεται να ακολουθήσει κάποια ειδική διατροφή. Επιτρέπεται ήπια άσκηση τις πρώτες 2-3 εβδομάδες. Αποφυγή ταξιδιού με αεροπλάνο για 4 εβδομάδες.

Σε περίπτωση που ο πνευμοθώρακας αντιμετωπιστεί συντηρητικά χωρίς χειρουργείο, ο Θωρακοχειρουργός θα σας ενημερώσει για τις δραστηριότητες που ίσως χρειαστεί να αποφύγετε.

Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επικοινωνήσετε με το Τμήμα Χειρουργικής Θώρακος της Ευρωκλινικής Αθηνών στο 210 64 16 101 ή και στο κινητό 6943 12 29 49.

Ο Διευθυντής Δρ. Παπαγιαννόπουλος και η ομάδα του είναι στη διάθεση σας για περαιτέρω διευκρινίσεις.