Σπίλοι, συνηθισμένο πλεό θέμα καθώς το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματός μας και η επιφάνειά του είναι σε έναν μέσο άνθρωπο περίπου 2,5 τετραγωνικά μέτρα, φέροντας πολλών ειδών κύτταρα (επιθηλιακά, μελανινοκύτταρα κλπ) και εξαρτηματικές δομές (σμηγματογόνους αδένες, τριχικούς θυλάκους κά), τα οποία συνεργαζόμενα αρμονικά, λειτουργούν προστατεύοντάς μας.

Ανάλογα με τις «εντολές» του γενετικού μας υλικού (DNA), θα παρατηρήσουμε πάνω στο δέρμα μας αθροίσεις αυτών των κυττάρων, που θα δώσουν εντονότερη χροιά (μελαγχρωματική, κόκκινη, μωβ, μπλε κλπ) αλλά και σύσταση (οζίδιο, πλάκα κλπ) σε κάποια σημεία της επιδερμίδας μας. Φακίδες, σπίλοι, αιμαγγειώματα, θηλώματα, υπερκερατώσεις….

Σπίλοι: Είναι σπάνιο να γίνουν καρκινικά αυτά τα δερματικά κύτταρα;

ΌΧΙ. Ο καρκίνος του δέρματος (μελανωτικός και μη-μελανωτικός) είναι ο πιο συχνός καρκίνος στην Καυκάσια φυλή! Το μη-μελανωτικά καρκινώματα είναι περισσότερα, αλλά το μελάνωμα είναι το επιθετικότερο. Τα ποσοστά τους συνεχώς αυξάνονται και τα νέα περιστατικά μελανώματος το 2016 ήταν 76.380, δηλαδή αφορούσαν στο 4,5% όλων των περιπτώσεων κακοήθειας.

Γιατί είναι τόσο υψηλά τα ποσοστά αυτά;

Δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί εάν οφείλεται στην πρώιμη και στοχευμένη ανίχνευση του μελανώματος, σε αλλαγή των περιβαλλοντικών συνθηκών ή λοιπούς παράγοντες. Είναι όμως γνωστό ότι σχετίζεται άμεσα με την έκθεση στη UV ακτινοβολία (το μαύρισμα με solarium αυξάνει τον κίνδυνο μελανώματος κατά 59%!!), με εγκαύματα στην παιδική ηλικία ή με την εμφάνιση ανοιχτόχρωμης επιδερμίδας ή/και καστανοκόκκινα μαλλιά. Άτομα με ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος, ύπαρξη άλλων ή και πολλαπλών δυσπλαστικών σπίλων, καθώς και μεγάλους συγγενείς σπίλους παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος και χρήζουν ειδικής παρακολούθησης.

Σπίλοι: Είναι όλα τα σχήματα και τα χρώματα «αθώα»;

ΟΧΙ. Αναζητήστε την έγκυρη εκτίμηση δερματολόγου για μία νέα βλάβη ή μία βλάβη που ακολουθεί τον κανόνα ABCDE
Αssymetry (ασυμμετρία χωρίς να έχει εικόνα καθρέπτη-ειδώλου αν το
χωρίσουμε στη μέση)
Border (όρια ανομοιόμορφα και προεξοχές-εσοχές)
Color (χρώμα άνω του ενός, συνήθως τα μελανώματα είναι πολυχρωματικά)
Diameter (διάμετρος συνήθως μεγαλύτερη των 6 χιλ.)
Evolving (αν ο σπίλος εξελίσσεται, αιμορραγεί, παρουσιάζει ξηρότητα ή ελκώσεις)

Χρειάζεται να φοβάμαι κάθε τι που παρατηρώ πάνω στο δέρμα μου;

ΟΧΙ. Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε είναι να μάθουμε να παρατηρούμε το δέρμα μας και να μην αμελούμε την εξέτασή μας από τον ΕΙΔΙΚΟ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΟ μία φορά το χρόνο (Σύσταση της Παγκόσμιας και Ελληνικής Δερματολογικής Εταιρείας www.edae.gr). Η προληπτική αυτή εξέταση σπίλων πραγματοποιείται ΜΟΝΟ από δερματολόγο με τη βοήθεια του Δερματοσκοπίου. Το δερματοσκόπιο είναι ένα ειδικό όργανο με συστήματα φακών για μεγέθυνση του αντικειμένου και χρήση ειδικού πολωμένου φωτός, που μας δίνει μία πολύ ευκρινή εικόνα. Ο δερματολόγος ακολουθώντας διεθνώς καθορισμένα δερματοσκοπικά κριτήρια καθορίζει την επικινδυνότητα ενός σπίλου.

Χρειάζομαι χαρτογράφηση σπίλων; τι είναι;

Η ψηφιακή αποτύπωση των σπίλων σε έναν εικονικό χάρτη του σώματος, καλείται χαρτογράφηση και κρίνεται απαραίτητη σε περιπτώσεις ατόμων με πολλαπλούς σπίλους, με δυσπλαστικούς σπίλους, με ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος κλπ. ΔΕΝ χρειάζονται όλοι χαρτογράφηση, αλλά ΌΛΟΙ χρειάζονται ετησίως δερματοσκόπηση όλου του σώματός τους από εκπαιδευμένο δερματολόγο.

Σπίλοι: Πώς προστατεύομαι περισσότερο;

Όσο και εάν νεότερες τεχνολογικές ανακαλύψεις εισήλθαν στην κλινική ιατρική, οι νεότερες μελέτες υποδεικνύουν χαρακτηριστικά ότι «Ο καλά εκπαιδευμένος δερματολόγος και ένα ζευγάρι παρατηρητικών ματιών στην αυτοεξέταση είναι αποτελεσματικότερα των νέων τεχνολογιών στην έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος»!