Οι ορμονικές διαταραχές αντιπροσωπεύουν μια ποικιλία καταστάσεων όπου η ισορροπία των ορμονών στο ανθρώπινο σώμα διαταράσσεται. Αυτές οι μικρές χημικές ενώσεις διαδραματίζουν καίριο ρόλο στον έλεγχο πολλών σημαντικών λειτουργιών, επηρεάζοντας σημαντικά τον οργανισμό μας. Σε αυτό το άρθρο θα δούμε ποια είναι τα αίτια, τα συμπτώματα αλλά και η θεραπεία των ορμονικών διαταραχών.

Τι είναι οι ορμόνες;

Οι ορμόνες είναι χημικές ουσίες, που συντονίζουν τις διάφορες λειτουργίες στο σώμα, μεταφέροντας μηνύματα μέσω του αίματός στα όργανα, το δέρμα, τους μύες και άλλους ιστούς. Αυτά τα μηνύματα λένε στο σώμα μας τι να κάνει και πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να το κάνει. Μέχρι στιγμής οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει περισσότερες από 50 ορμόνες στο ανθρώπινο σώμα. Ποιος είναι ο ρόλος των ορμονών στο ανθρώπινο σώμα;

Οι ορμόνες ελέγχουν πολλές διαφορετικές σωματικές διεργασίες, όπως:

• Τον μεταβολισμό
• Την ομοιόσταση (σταθερή εσωτερική ισορροπία).
• Την ανάπτυξη
• Τη σεξουαλική λειτουργία
• Την αναπαραγωγή
• Τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης
• Τη διάθεση

Συμπτώματα ορμονικών διαταραχών

Οι ορμονικές διαταραχές είναι καταστάσεις που δημιουργούνται είτε από πλεόνασμα, είτε από έλλειψη παραγωγής ορμονών στο αίμα. Ορισμένες ορμονικές διαταραχές είναι παροδικές, ενώ άλλες μπορεί να είναι μόνιμες. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το ποια ορμόνη είναι εκτός ισορροπίας καθώς και απο το φύλο του ατόμου.

Οι συνηθέστερες εκδηλώσεις τους είναι: αλλαγές του βάρους σώματος, χαμηλότερη σεξουαλική ορμή, υπογονιμότητα, ακμή, εμμηνόπαυση, ανδρόπαυση, οστεοπόρωση, παχυσαρκία, διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση και νόσοι θυρεοειδούς, παραθυρεοειδών, επινεφριδίων και υπόφυσης.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι πολλές από τις παραπάνω εκδηλώσεις μπορεί να προκληθούν και από άλλες καταστάσεις, όχι μόνο από ορμονική ανισορροπία. Εάν παρατηρήσετε ποτέ μια αλλαγή στην καθημερινή σας υγεία και αντιμετωπίζετε νέα, επίμονα συμπτώματα, είναι σημαντικό να μιλήσετε με τον ενδοκρινολόγο σας — ανεξάρτητα από το ποια μπορεί να είναι η αιτία.

Συνήθη παραδείγματα

• Αργός καρδιακός παλμός (βραδυκαρδία) ή γρήγορος καρδιακός παλμός (ταχυκαρδία)
• Ανεξήγητη αύξηση ή απώλεια βάρους, κούραση, δυσκοιλιότητα ή διάρροια
• Μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στα χέρια σας
• Κατάθλιψη ή έντονο άγχος
• Αδυναμία ανοχής σε χαμηλές ή υψηλές θερμοκρασίες
• Ξηρό, τραχύ δέρμα και μαλλιά ή και λεπτό, ζεστό και υγρό δέρμα
• Ακανόνιστη κατανομή σωματικού λίπους
• Σκουρόχρωμο δέρμα στη μασχάλη σας ή στην πλάτη και στα πλάγια του λαιμού σας (acanthosis nigricans)
• Πολυδιψία, αυξημένη πρόσληψη νερού και συχνοουρία

Αίτια ορμονικών διαταραχών

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ορισμένες περίοδοι της ζωής προκαλούν πιο δραματικές αλλαγές και διακυμάνσεις στις ορμόνες, όπως:

• Εφηβεία
• Εγκυμοσύνη
• Εμμηνόπαυση

Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί άλλοι λόγοι για τους οποίους τα επίπεδα των ορμονών σας μπορεί να είναι ακανόνιστα σε απροσδόκητες στιγμές. Μερικές από τις πιο κοινές αιτίες διακυμάνσεων ή ανισορροπίας των ορμονικών επιπέδων περιλαμβάνουν:

• Το στρες
• Ορισμένα φάρμακα
• Τη χρήση στεροειδών (κορτιζόνης)

Αυτές οι ορμονικές ανισορροπίες είναι πιο πιθανό να είναι παροδικές ή να διορθωθούν με μια αλλαγή στη φαρμακευτική αγωγή ή με σωστή διαχείριση του στρες.

Ορμονολογικές εξετάσεις

Οι χρόνιες ορμονολογικές παθήσεις μπορεί να έχουν πολλές διαφορετικές πιθανές αιτίες. Ο ενδοκρινολόγος σας συνήθως συνιστά απλές εξετάσεις αίματος για να ελέγξει τα επίπεδα ορμονών, καθώς οι ενδοκρινείς αδένες απελευθερώνουν ορμόνες απευθείας στην κυκλοφορία του αίματός. Σε άλλες περιπτώσεις που τα επίπεδα των ορμονών ποικίλλουν σημαντικά κατά τη διάρκεια της ημέρας, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη ή δοκιμασία ανοχής ινσουλίνης ή τεστ προλακτίνης.

Διάγνωση και θεραπεία ορμονικών διαταραχών

Η θεραπεία μιας ορμονικής ανισορροπίας θα εξαρτηθεί από το τι την προκαλεί.

Εάν έχετε χαμηλότερα από τα κανονικά επίπεδα ορμονών, η κύρια θεραπεία είναι η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης. Ανάλογα με το ποια ορμόνη είναι ανεπαρκής, μπορείτε να πάρετε είτε φάρμακα από το στόμα, είτε ενέσιμα.

Για παράδειγμα, εάν έχετε χαμηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών (υποθυρεοειδισμός), ο ενδοκρινολόγος σας μπορεί να συνταγογραφήσει χάπια θυρεοειδικών ορμονών. Εάν έχετε ανεπάρκεια τεστοστερόνης (στους άνδρες), πιθανότατα να χρειαστεί να κάνετε ενέσεις τεστοστερόνης.

Εάν έχετε υψηλότερα από τα κανονικά επίπεδα ορμονών, υπάρχουν πολλές επιλογές θεραπείας ανάλογα με την αιτία. Οι επιλογές περιλαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία ή συνδυασμό αυτών.

Προληπτικά μέτρα για την υγεία των ορμονών

Αν και πολλές ορμονικές ανισορροπίες δεν μπορούν να αποφευχθούν, υπάρχουν ορισμένα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βελτιστοποιήσετε τη γενική σας υγεία, τα οποία θα μπορούσαν να σας βοηθήσουν να διατηρήσετε τις ορμόνες σας ισορροπημένες, όπως:

• Διατήρηση υγιούς βάρους.
• Κάνοντας μια ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή
• Τακτική άσκηση
• Διαχείριση του άγχους σας
• Ποιοτικός ύπνος
• Καλή διαχείριση των χρόνιων καταστάσεων υγείας σας (εάν υπάρχουν).
• Διακοπή του καπνίσματος ή και των προϊόντων καπνού.