Τι είναι οι αθλητικές κακώσεις;

Οι αθλητικές κακώσεις είναι αυτές που συμβαίνουν στον ανθρώπινο οργανισμό κατά τη συμμετοχή σε αθλητική δραστηριότητα. Μόλις το 2021, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή, όρισε ομάδες εργασίας για τη συστηματική καταγραφή των κακώσεων στους αθλητές, προκειμένου να αναγνωριστούν οι αιτίες και να τεθούν μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης.

Στατιστικά στοιχεία για τις αθλητικές κακώσεις στα παιδιά και τους εφήβους

Όσον αφορά τις αθλητικές κακώσεις στα παιδιά και τους εφήβους, πρόσφατα στοιχεία, δείχνουν ότι οι επισκέψεις στα εξωτερικά ιατρεία των επειγόντων περιστατικών, αυξάνονται συνεχώς σε αριθμό, μάλλον εξαιτίας της αύξησης των αθλητών σε αυτές τις ηλικίες, τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια. Συχνότερες ηλικίες αναφέρονται στο διάστημα 5-15 ετών, σε ποσοστό 80% και οι συχνότερες ορθοπαιδικές κακώσεις σε ποσοστό 75% αφορούν τις μυϊκές θλάσεις, τα διαστρέμματα της ποδοκνημικής (αστράγαλος) και τα κατάγματα του περιφερικού αντιβραχίου (καρπός). Οι τραυματισμοί στα αγόρια είναι συχνότεροι από τα κορίτσια με αναλογία 3:1. Οι σοβαροί τραυματισμοί της κεφαλής, του θώρακα και των σπλάγχνων ευτυχώς δεν είναι πολύ συχνοί και ακριβή στοιχεία αναμένεται να ανακοινωθούν βραχυπρόθεσμα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Η ορθοπαιδική ειδικότητα έχει τον ρόλο της θεραπείας, συντηρητικής ή χειρουργικής των αθλητικών κακώσεων και τονίζουμε ότι οι θεραπευτικές αρχές, σε κάθε μετατραυματική βλάβη, είναι οι ίδιες ανεξάρτητα από την αιτία που την προκάλεσε.

Ο ρόλος της αθλητιατρικής ειδικότητας στη φροντίδα των αθλητών

Η αθλητιατρική, είναι μια άλλη ιατρική ειδικότητα, που ασχολείται με την παθολογία του αθλητή, την ψυχολογική του ισορροπία, με τη βελτίωση της φυσικής του κατάστασης και την αποκατάσταση μετά από χειρουργικές επεμβάσεις, ιδίως ορθοπαιδικές.

Οι κακώσεις του μυοσκελετικού στους νεαρούς αθλητές, είναι διαφορετικές, αφού ο αναπτυσσόμενος σκελετός παρουσιάζει πολλές ιδιομορφίες σε σχέση με τον ενήλικα σκελετό και τονίζουμε την ύπαρξη στα παιδιά «οστικών ζωνών», που είναι υπεύθυνες για την ανάπτυξη των οστών. Στις περιοχές αυτές που είναι ευένδοτες, είναι δυνατό να συμβούν διαχωρισμοί, που εκφράζουν ιδιαίτερα κατάγματα και συνήθως χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση. Η γενική όμως θεώρηση της θεραπευτικής αντιμετώπισης των καταγμάτων στα παιδιά, επιβάλλει να είναι όσο περισσότερο συντηρητική (ακινητοποίηση με γύψινο επίδεσμο ή με νάρθηκες κυρίως) και αν απαιτηθεί χειρουργική αντιμετώπιση τότε χρησιμοποιούνται ελάχιστα υλικά οστεοσύνθεσης.

Οι τραυματισμοί στο μυοσκελετικό σύστημα των παιδιών και των εφήβων, κατά τη διάρκεια της αθλητικής δραστηριότητας χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, δηλαδή σε αυτές που συμβαίνουν στη διάρκεια της άθλησης με άμεση επίδραση δυνάμεων, όπως στη σωματική επαφή των ομαδικών αθλημάτων ή σε πτώσεις. Η άλλη κατηγορία περιλαμβάνει κακώσεις που γίνονται έπειτα από καταπόνηση, όπως κατάγματα από κόπωση στην κνήμη και στα μετατάρσια, οι τενοντίτιδες και οι μυϊκές θλάσεις.

Πρόληψη των αθλητικών κακώσεων

Η πρόληψη των νέων κυμάτων των κακώσεων, είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει έντονα την επιστημονική κοινότητα, από τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό των παιδιών που αθλούνται. Τελευταία απασχολούν ιδιαίτερα τα πολύ σοβαρά περιστατικά που συμβαίνουν στους αγωνιστικούς χώρους από το καρδιαγγειακό και το αναπνευστικό σύστημα με πολύ σοβαρές συνέπειες. Όλο αυτό το φάσμα των απειλητικών καταστάσεων προκάλεσε την προσπάθεια πολλών επιστημονικών φορέων, όπως το Harvard, με αποτέλεσμα την ανακοίνωση οδηγιών πρόληψης και αναμένεται άμεση επικαιροποίηση τους στο μέλλον.

Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν τρείς κυρίως άξονες, που αφορούν την τριγωνική σχέση νεαρού αθλητή, γονέων και προπονητή. Ορίστηκαν λοιπόν βασικές προληπτικές οδηγίες για τις σημαντικές παραμέτρους αυτής της σχέσης που είναι οι εξής:

Για τους γονείς

• Προληπτικές εξετάσεις και διατήρηση Φάκελου Υγείας (έγκαιρη διάγνωση παθήσεων)
• Συνεργασία με τον προπονητή, συμβουλές για πιστή εφαρμογή των προγραμμάτων άσκησης με σωστή εκτίμηση σωματότυπου παιδιού και επιλεγμένου αθλήματος
• Αποφύγετε τον πειρασμό να προβάλλετε στο παιδί σας τις φιλοδοξίες σας για πρωταθλητισμό
• Αν είστε γονείς με παιδιά ΑμεΑ επιδιώξτε και υποστηρίξτε την συμμετοχή του σε αθλήματα
• Σκοπός της άθλησης: υγεία και ευγενής άμιλλα
• Η «νίκη πάση θυσία», αυξάνει την πίεση και την πιθανότητα τραυματισμού
• Προθέρμανση και αποφόρτιση πάντα, μετά από άσκηση
• Κατάλληλη και εξατομικευμένη διατροφή, σε συνεργασία με διατροφολόγο
• Ενυδάτωση: ανάλογα με ένταση προπόνησης και θερμοκρασίας περιβάλλοντος
• Κατάλληλη ένδυση, προστατευτικός εξοπλισμός για κάθε άθλημα
• Αποφυγή χρήσης: στεροειδών, συμπληρωμάτων
• Έγκαιρη εντόπιση πόνου ή δυσφορίας

Για τον προπονητή

• Απαραίτητη γνώση και ικανότητα μετάδοσης:
• Αρχών για το «ευ αγωνίζεσθε».
• Εφαρμογή εξατομικευμένης προπόνησης.
• Γνώση ψυχολογίας του παιδιού.
• Γνώση βιολογικών παραγόντων ανάπτυξης
• Να διαθέτει προσωπικότητα με υπομονή, νηφαλιότητα, ψυχραιμία

Ποια είναι τα τέσσερα “C” ;

Τα τέσσερα “C” συνοψίζουν το «πακέτο των προσόντων» για την εξασφάλιση της προόδου του παιδιού αθλητή:

• Competence (επάρκεια),
• Confidence (αυτοπεποίθηση)
• Connection (επαφή)
• Character (χαρακτήρας)

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι το παιδί έχει πολλές ιδιαιτερότητες και δεν πρέπει να θεωρείται σαν ένας μικρός ενήλικας. Ως εκ τούτου χρειάζεται ιατρική ομάδα για την πρόληψη των τραυματισμών για τη συμμετοχή στον αθλητισμό. Η ομάδα αυτή σε συνεργασία πάντα με τους προπονητές, είναι αυτονόητο ότι εξασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό την υγεία και την προσδοκώμενη απόδοση σε κάθε αθλητική δραστηριότητα.