Ο διαβήτης αποτελεί ίσως το κατ΄εξοχήν χρόνιο νόσημα  γύρω από το οποίο υπάρχουν πολλοί «μύθοι», αρκετές προκαταλήψεις και πολλά που ακούγονται σαν απόλυτα δεδομένα και αποτελούν «μισές αλήθειες».

Η ύπαρξη αυτών των μύθων, θα μπορούσε να είναι  γραφική και ενδιαφέρουσα, αν δεν  αποτελούσε, όπως συμβαίνει με τον διαβήτη, ανασταλτικό παράγοντα για τη σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση του προβλήματος και πολύ συχνά αν δεν ήταν η αιτία σοβαρών λαθών από τη μεριά των ασθενών.

Η αναφορά λοιπόν σε  «αλήθειες» που είτε δεν ισχύουν είτε ισχύουν  σε πολύ περιορισμένη κλίμακα, και η επισήμανση του τι πραγματικά ισχύει, μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση και σωστότερη αντιμετώπιση του  διαβήτη.

Μπορεί επίσης να συμβάλει στον σχηματισμό μιας σωστής εικόνας σχετικά με το νόσημα και με τους πάσχοντες.

• Ο διαβήτης οφείλεται στο ότι έτρωγε κάποιος πολλά γλυκά.

Ο διαβήτης (τύπου 2) οφείλεται κατά κύριο λόγο στην παχυσαρκία και την έλλειψη σωματικής άσκησης, συμμετέχει η κληρονομική προδιάθεση αλλά αν δεν υπάρχει παχυσαρκία μπορεί να μην εκδηλωθεί διαβήτης, ακόμα και αν υπάρχει κληρονομική επιβάρυνση.Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι άνθρωποι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες τροφών  που είναι πλούσιες σε λιπαρά και δίνουν πολλές θερμίδες. Παράλληλα έχει μειωθεί, λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής, η σωματική δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να παρατηρείται τεράστια αύξηση της παχυσαρκίας.Το αν η παχυσαρκία προήλθε από γλυκά ή χάμπουργκερ, δεν έχει σημασία, αυτή ευθύνεται για την αύξηση του αριθμού των ατόμων με διαβήτη.

• Μια νέα γυναίκα που έχει από παιδί διαβήτη, καλό είναι να μην κάνει παιδιά.

Με την φράση αυτή υπονοείται είτε ότι δεν μπορεί, είτε ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το παιδί να γεννηθεί με διαβήτη.Τίποτε από τα παραπάνω δεν είναι αληθές. Μια γυναίκα που έχει διαβήτη και βρίσκεται σε θεραπεία με ινσουλίνη, μπορεί κάλλιστα να τεκνοποιήσειΒεβαίως είναι γεγονός ότι πρέπει να  φροντίσει να έχει καλά επίπεδα σακχάρου πριν από την σύλληψη και σε όλη την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Όμως σήμερα υπάρχουν στη διάθεση μας ινσουλίνες και συστήματα χορήγησής  τους, καθώς και  αξιόπιστοι μετρητές σακχάρου, που βοηθάνε σημαντικά στο να γίνει  η όλη διαδικασία πιο εύκολη. Σχετικά δε, με το θέμα της  κληρονομικότητας,  ο διαβήτης τύπου 1, αυτός δηλαδή που παρουσιάζεται  κυρίως  σε παιδιά και νέους, κληρονομείται σε πολύ μικρό ποσοστό.

Αντίθετα, έχουμε μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουμε διαβήτη τύπου 2 αν υπάρχει στην οικογένεια κάποια γιαγιά ή παππούς με ζάχαρο, ή αν εμφάνισε κάποιος από τους γονείς μας, έστω και σε μεγάλη ηλικία.

• Αν έχω σάκχαρο που κυμαίνεται από  130-140 , δεν χρειάζεται να ασχολούμαι και πάρα πολύ.

Πολλοί άνθρωποι βολεύονται στο να πιστεύουν ότι δεν υπάρχει πρόβλημα μιας και δεν έχουν διαβήτη αλλά «ζαχαράκι». Με τον υποκοριστικό αυτό όρο μειώνουν τη σημασία του προβλήματος. Δεν ελέγχουν ποτέ το σάκχαρο τους μετά από γεύμα, γιατί θεωρούν ότι είναι αυτονόητο ότι θα έχει ανέβει. Από την στιγμή που το σάκχαρο νηστείας είναι πάνω από 126mg% και τεθεί η διάγνωση του διαβήτη, θα πρέπει κανείς να φροντίζει για την άριστη ρύθμισή του. Δε σημαίνει ότι, επειδή έχουμε φάει, το σάκχαρο θα ανέβει πάνω από 140. Θα πρέπει να γίνονται μετρήσεις και 2 ώρες μετά το φαγητό, ώστε να ξέρει κανείς που κυμαίνονται οι τιμές.

• Ο διαβήτης σε περιορίζει ως προς τα επαγγέλματα που μπορείς να κάνεις.

Τα άτομα με διαβήτη δεν επιτρέπεται να οδηγούν βαρέα οχήματα και αεροπλάνα. Αυτό βέβαια ισχύει και γι΄αυτούς που έχουν πολύ μεγάλη μυωπία. Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στην επαγγελματική δραστηριότητα λόγω της ύπαρξης διαβήτη. Χρειάζεται να έχει κάποια διαλείμματα για να γευματίσει, κάτι που ισχύει για όλους τους εργαζoμένους. Ένας ευσυνείδητος εργαζόμενος δεν θα κάνει χρήση του προβλήματος υγείας του για να πάρει αναρρωτικές άδειες, και ο διαβήτης δεν αποτελεί λόγο για να απουσιάζει κανείς από την εργασία του.

• Ο διαβήτης είναι τρομερή αρρώστια γιατί σε τυφλώνει, οδηγεί σε ακρωτηριασμούς κ.τ.λ

Η άποψη αυτή ανήκει στις «μισές αλήθειες». Είναι γεγονός ότι αν κάποιος δεν ρυθμίζει καλά το σάκχαρο του, μπορεί μετά από χρόνια με διαβήτη, να παρουσιάσει σοβαρά προβλήματα σε διάφορα όργανα, όπως τα μάτια ή οι νεφροί. Σήμερα με τη δυνατότητα πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης το πρόβλημα της τύφλωσης έχει μειωθεί σε πολύ μικρά ποσοστά. Σχετικά δε, με αυτό που ακούμε πολύ συχνά: «είχε διαβήτη και του έκοψαν το πόδι» όχι μόνο δεν είναι κανόνας, αλλά ισχύει για μια πολύ μικρή μειοψηφία.

Δεν φτάνει να υπάρχει σάκχαρο για να καταλήξει κανείς σε ακρωτηριασμό. Συνυπάρχουν και άλλοι παράγοντες, όπως τραυματισμός, λοίμωξη, μη σωστή και έγκαιρη αντιμετώπιση της λοίμωξης. Αν ξέρει πώς να φροντίζει τα πόδια του, να επιλέγει σωστά παπούτσια, και σε περίπτωση  τραυματισμού  συμβουλευτεί αμέσως τον γιατρό του, τότε η πιθανότητα να καταλήξει σε ακρωτηριασμό είναι σχεδόν μηδενική. Ας μη ξεχνάμε επίσης ότι το κάπνισμα αποτελεί τον υπ΄αριθμόν ένα παράγοντα για την εμφάνιση περιφερικής αγγειοπάθειας.

• Τα άτομα με διαβήτη είναι δυστυχισμένα γιατί δεν μπορούν να φάνε γλυκό.

Το ότι έχει κάποιος διαβήτη δε σημαίνει ότι πρέπει να στερηθεί την γλυκιά γεύση. Θα πρέπει να έχουν εκπαιδευτεί είτε στο να αναπροσαρμόζουν τη δόση της ινσουλίνης ή στο πώς να εντάσσουν  το γλυκό στο διαιτολόγιο τους ώστε να μην ανέβει το σάκχαρο τους. Όταν έχει κανείς διαβήτη μπορεί να καταναλώνει, όσο θέλει, τροφές που δεν έχουν ζάχαρη ή είναι «για διαβητικούς».

Αυτός ο μύθος ευθύνεται για τη μη καλή ρύθμιση μεγάλου αριθμού ανθρώπων που έχουν διαβήτη τύπου 2. Αν πιει κανείς χυμό πορτοκάλι χωρίς ζάχαρη, σημαίνει ότι ήπιε χυμό στον οποίον δεν έχει προστεθεί ζάχαρη. Όμως αυτό καθεαυτό το φρούτο έχει φρουκτόζη, άρα αν  πάρει κανείς μεγάλη ποσότητα, αυτό θα επηρεάσει τη ρύθμιση του διαβήτη του.

Όταν τρώμε μπισκότα ή σοκολάτες χωρίς ζάχαρη θα πρέπει να θυμόμαστε ότι περιέχουν βούτυρο, αλεύρι, γάλα και ότι όλα αυτά παχαίνουν πολύ περισσότερο από τα 10 ή 20 γραμμάρια ζάχαρης που έχουν αντικατασταθεί με γλυκαντικές ουσίες.

• Το λεμόνι ρίχνει το σάκχαρο!

Ότι είναι ξινό δεν αντιστρατεύεται το γλυκό. Το ξυνόμηλο δεν είναι καλύτερο από το κανονικό μήλο, η διαφορά σε φρουκτόζη δεν είναι τόσο σημαντική. Το λεμόνι δεν έχει φρουκτόζη, το γκρέιπφρουτ όμως έχει, και ας είναι ξινό και πικρό, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μπορεί να μειώσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Η γεύση δεν αποτελεί πάντα δείκτη περιεκτικότητας των τροφών σε υδατάνθρακες. Το ρύζι δεν είναι ούτε γλυκό ούτε βέβαια ξινό, έχει όμως υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, απορροφάται δηλαδή γρήγορα από τον οργανισμό και συμβάλλει στην αύξηση  των επιπέδων του σακχάρου.

• Όταν έχει κανείς ζάχαρο είναι επικίνδυνο να κάνει μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις, μπορεί να μην κλείνει η πληγή.

Δεν υπάρχει λόγος να έχει κανείς άγχος για το ότι μπορεί να χρειαστεί κάποτε να χειρουργηθεί και πώς θα γίνει αυτό, αν υπάρχει και διαβήτης.

Οποιαδήποτε επέμβαση μικρή ή μεγάλη μπορεί να γίνει και να έχει καλή μετεγχειρητική πορεία, έστω και αν το άτομο έχει πολλά χρόνια τον διαβήτη. Χρειάζεται βέβαια παρακολούθηση για να είναι καλά ρυθμισμένο το σάκχαρο, αλλά ακόμα και αν πρόκειται για έκτακτο χειρουργείο, που δεν υπάρχει χρόνος για προεγχειρητική ρύθμιση του σακχάρου, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.

Τέλος νομίζω ότι η μεγαλύτερη προκατάληψη σχετικά με τον διαβήτη, αφορά στην θεραπεία με ινσουλίνη!

• Μην αρχίσεις ινσουλίνη γιατί θα την συνηθίσεις, θα σου κάνει κακό και δεν θα μπορείς να την σταματήσεις.  
• Προτιμάω να μην τρώω τίποτα παρά να αρχίσω ινσουλίνη.
• Μια γνωστή μου τυφλώθηκε μόλις άρχισε ινσουλίνη.
• Όσοι κάνουν ένεση πέφτουν σε κώμα από τις υπογλυκαιμίες.
• Αν αυξάνω τις μονάδες για να ρυθμίσω το ζάχαρο μετά δεν θα «με πιάνει» η ινσουλίνη.

Αυτές είναι μερικές από τις φράσεις που ακούμε, σαν γιατροί, όταν προτείνουμε στους ασθενείς μας να αρχίσουν ινσουλίνη, επειδή έχουν εξαντληθεί τα αποθέματα ινσουλίνης στο δικό τους πάγκρεας και δεν ρυθμίζονται πια με χάπια.

Η ινσουλίνη δε συνηθίζεται. Το γεγονός ότι οι νέοι χρειάζεται να την κάνουν συνέχεια δεν οφείλεται στο ότι την άρχισαν αλλά στο ότι λείπει εντελώς από τον οργανισμό τους. Γι’ αυτό χρειάζεται να δίνεται σε καθημερινή βάση.

Όσοι κάνουν ινσουλίνη ξέρουν καλά ότι με τα νέα συστήματα χορήγησης και τις πολύ μικρές και λεπτές βελόνες, η ένεση είναι τελείως ανώδυνη.

Είναι πολύ λυπηρό να βλέπει  κανείς ανθρώπους που θα μπορούσαν να έχουν μια πολύ καλή ποιότητα ζωής, να παραμένουν με υψηλές τιμές ζαχάρου και να κινδυνεύουν από επιπλοκές λόγω της προκατάληψης που έχουν.

Η σωστή ενημέρωση, η απομυθοποίηση  και  η αντιμετώπιση των προκαταλήψεων και των φόβων γύρω από τον διαβήτη, θα συμβάλει ουσιαστικά τόσο στην πρόληψή του όσο και στην έγκαιρη αντιμετώπιση  του.