Πόνος στην κοιλιά: όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Τι είναι

Τι είναι ο πόνος στην κοιλιά και σε ποια άτομα και ηλικίες εμφανίζεται

Ο πόνος στην κοιλιά είναι ένα σύμπτωμα που όλοι έχουμε νιώσει κάποια στιγμή στη ζωή μας. Ο πόνος στην κοιλιά μπορεί να περιγραφεί ως κοιλόπονος, στομαχόπονος, πόνος στο έντερο, γυναικολογικός πόνος, κωλικός χολής, κωλικός εντέρου ή κωλικός νεφρού. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία για διαφορετικούς λόγους. Όλες οι μητέρες γνωρίζουν τον πόνο στην κοιλιά που εμφανίζεται ως κωλικός εντέρου στα μωρά. Οι ίδιες έχουν νιώσει πόνο στην κοιλιά από διάφορες αιτίες, πόνους περιόδου, γυναικολογικό άλγος λόγω ωορρηξίας, ή πόνος από συσπάσεις μήτρας κατά την εγκυμνοσύνη και τον τοκετό.

Ο πόνος στην περιοχή της κοιλιάς μπορεί να είναι από ήπιος ως πολύ έντονος. Μπορεί να είναι συνεχόμενος, ή να έρχεται και να φεύγει όπως ο κωλικός. Κοιλιακός πόνος μπορεί να εμφανιστεί πολύ σύντομα με μεγάλη ένταση, οπότε ονομάζεται οξύ κοιλιακό άλγος. Αν αντίθετα είναι ήπιος και διαρκεί εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια ονομάζεται χρόνιο κοιλιακό άλγος.

Συμπτώματα που μας ανησυχούν

Πότε ο πόνος στην κοιλιά είναι ένα ανησυχητικό σύμπτωμα και πρέπει να πάμε στον ιατρό;

ΠΡΟΣΟΧΗ: Πρέπει να απευθυνόμαστε άμεσα στον γιατρό μας αν ο πόνος στην κοιλιά είναι οξύς – έντονος, ειδικά αν χειροτερεύει με τις κινήσεις, ή δε βελτιώνεται με κανένα τρόπο. Άλλα συμπτώματα, συνδυαστικά με τον πόνο στην κοιλιά, που θα πρέπει να μας οδηγήσουν αμέσως στο γιατρό είναι :

• Έντονος πόνος
• Πυρετός
• Αίμα στα κόπρανα
• Ναυτία
• Συνεχόμενοι εμετοί
• Εμετοί με αίμα
• Κιτρίνισμα στα μάτια
• Κιτρίνισμα στο δέρμα
• Απώλεια βάρους
• Διόγκωση/διάταση στην κοιλιά
• Έντονη ευαισθησία στην πίεση στην κοιλιά

Αίτια

Σε ποια αίτια και παθήσεις μπορεί να συνδέεται ο πόνος στην κοιλιά

Ο πόνος στην κοιλιά έχει πολλές αιτίες, οι περισσότερες από τις οποίες δεν είναι ανησυχητικές. Οι πιο συνηθισμένες είναι δυσκοιλιότητα ή αέρια, δυσπεψία ή μυική θλάση. Μπορεί όμως να υποκρύπτονται πολύ πιο σοβαρά αίτια κοιλιακού πόνου, που να χρειάζονται άμεση ιατρική εκτίμηση.

Η εντόπιση του πόνου, το σημείο δηλαδή στην κοιλιά στο οποίο εμφανίζεται αρχικά ο πόνος, έχει μεγάλη σημασία και μπορεί να δώσει στον γιατρό πολλά στοιχεία για την αιτιολογία του. Το ίδιο ισχύει για τον χρόνο έναρξης, τη διάρκεια και τους ειδικούς χαρακτήρες του πόνου (σαν βάρος, κάψιμο, μαχαιριά κτλ).

Το οξύ κοιλιακό άλγος εμφανίζεται και εξελίσσεται (εξαφανίζεται ή χειροτερεύει), μέσα σε λίγες ώρες. Το χρόνιο κοιλιακό άλγος μπορεί να είναι διαλείπον, δηλαδή να εμφανίζεται και να εξαφανίζεται. Μπορεί να επιμένει για εβδομάδες ή και μήνες. Σε κάποιες περιπτώσεις ο πόνος στην κοιλιά μπορεί να χειροτερεύει σταδιακά με την πάροδο του χρόνου.

Οξύ κοιλιακό άλγος (Έντονος πρόσφατης έναρξης πόνος στην κοιλιά)

Οι καταστάσεις που προκαλούν οξύ πόνο στην κοιλιά μπορεί να εξελίσσονται για εβδομάδες ή μήνες πριν προκαλέσουν συμπτώματα, ή να οφείλεται σε κάποια επείγουσα αναπάντεχη αιτία. Μπορεί να είναι ήπιες καταστάσεις που βελτιώνονται μόνες τους ή χρειάζονται φαρμακευτική αγωγή, ή να είναι σοβαρές παθήσεις που χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση. Μερικές φορές ο έντονος κοιλιακός πόνος μπορεί να είναι σύμπτωμα πάθησης απειλητικής για τη ζωή. Οι αιτίες οξέος κοιλιακού άλγους περιλαμβάνουν:

• Χολοκυστίτιδα
• Σκωληκοειδίτιδα
• Περιτονίτιδα
• Χολαγγειίτιδα
• Γαστρίτιδα
• Γαστρεντερίτιδα
• Έλκος στομάχου
• Διάτρηση στομάχου
• Δωδεκαδακτυλίτιδα
• Απόφραξη εντέρου
• Διάτρηση εντέρου
• Ρήξη παχέος εντέρου
• Εντερική ισχαιμία
• Τραυματισμός κοιλιάς
• Έμφραγμα μυοκαρδίου
• Ανεύρυσμα Κοιλιακής Αορτής
• Εκκολπωματίτιδα
• Κυστίτιδα
• Βαριά δυσκοιλιότητα
• Έκτοπη κύηση
• Εγκολεασμός εντέρου
• Διαβητική κετοξέωση
• Πυελονεφρίτιδα
• Ουρολοίμωξη
• Νεφρολιθίαση (πέτρες στα νεφρά)
• Απόστημα ήπατος
• Μεσεντλερια λεμφαδενίτιδα
• Μεσεντέρια ισχαιμία
• Θρόμβωση μεσεντερίου
• Σκληρυντική μεσεντερίτιδα
• Παγκρεατίτιδα
• Περικαρδίτιδα
• Πλευρίτιδα
• Πνευμονία
• Πνευμονική εμβολή
• Ρήξη σπληνός
• Απόστημα σπληνός

Χρόνιο κοιλιακό άλγος (Πόνος στην κοιλιά που επιμένει ή υποτροπιάζει)

Ο χρόνιος πόνος συνήθως είναι πιο ήπιος και λιγότερο εντοπισμένος, κάνοντας τη διάγνωση της αιτίας του πιο περίπλοκη. Οι αιτίες του χρόνιου υποτροπιάζοντα κοιλιακού πόνου μπορεί να είναι:

• Χολολιθίαση (πέτρες στη χολή)
• Γαστροοισοφαγική παλίνδρόμηση (ΓΟΠ)
• Διαφραγματοκήλη
• Ομφαλοκήλη
• Βουβωνοκήλη
• Κοιλιοκήλη
• Γαστρίτιδα
• Δυσπεψία
• Σπαστική κολίτιδα (σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου)
• Κοιλιοκάκη
• Ενδομητρίωση
• Ωορρηξία
• Κύστη ωοθήκης
• Πυελική φλεγμονή
• Έλκος στομάχου
• Ελκώδης κολίτιδα
• Μυική θλάση

Ο χρόνιος πόνος στην κοιλιά που χειροτερεύει σιγά σιγά με την πάροδο του χρόνου μπορεί να υποκρύπτει ανησυχητικές καταστάσεις όπως:

• Καρκίνος
• Καρκίνος στομάχου
• Καρκίνος εντέρου
• Καρκίνος παγκρέατος
• Καρκίνος ήπατος
• Καρκίνος νεφρού
• Καρκίνος χοληδόχου κύστης
• Σπληνομεγαλία
• Ηπατίτιδα
• Νόσος Crohn
• Λέμφωμα
• Απόστημα πυέλου

Διάγνωση

Πως διερευνάται ο πόνος στην κοιλιά και τι εξετάσεις πρέπει να γίνουν;

Οι εξετάσεις που απαιτούνται για διερευνηθεί ο πόνος στην κοιλιά διαφέρουν ανάλογα με το αν είναι οξύς ή χρόνιος ο πόνος, την εντόπιση, τους χαρακτήρες και τα συνοδά συμπτώματα. Σε γενικές γραμμές η διερεύνηση περιλαμβάνει:

• Εξετάσεις αίματος: Για αποκλεισμό φλεγμονής, αναιμίας, διαταραχής των εξετάσεων του ήπατος, καρκινικούς δείκτες κτλ
• Ακτινογραφία θώρακα-κοιλιάς: Μπορεί να διαγνώσει άμεσα καταστάσεις όπως διάτρηση στομάχου ή εντέρου, ειλεός κτλ
• Υπερηχογράφημα κοιλιάς: Μπορεί να διαγνώσει καταστάσεις όπως χολολιθίαση (πέτρες στη χολή), χολοκυστίτιδα, πέτρες στα νεφρά κτλ
• Αξονική τομογραφία κοιλιάς: Η πιο χρήσιμη εξέταση για διερεύνηση οξέος και χρόνιου κοιλιακού πόνου, βοηθάει στην απεικόνιση των οργάνων της κοιλιάς και θέτει τη διάγνωση σε μεγάλο ποσοστό των ασθενών.
• Μαγνητική τομογραφία κοιλιάς: Χρονοβόρα εξέταση που δε χρησιμοποιείται σε οξύ κοιλιακό άλγος αλλά είναι πολύ χρήσιμη σε διερεύνηση χρόνιου πόνου
• Γαστροσκόπηση: Η ιδανική εξέταση για πόνο στην άνω κοιλιά, μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση αιμορραγίας και άλλων προβλημάτων
• Κολονοσκόπηση: Συνήθως για χρόνιο πόνο στην κοιλιά που σχετίζεται με διαταραχές κενώσεων
• Ερευνητική Λαπαροσκόπηση: όταν ο πόνος στην κοιλιά είναι αγνώστου αιτιολογίας, ή σε πολύ επείγουσες καταστάσεις μπορεί να γίνει λαπαροσκόπηση για άμεση επισκόπηση των οργάνων της κοιλιάς
• Λαπαροτομή: Καταστάσεις απειλητικές για τη ζωή που δε δίνουν πίστωση χρόνου για να γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις, μπορεί να απαιτήσουν άμεση χειρουργική διερεύνηση και αντιμετώπιση.
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα και καρδιολογική διερεύνηση: Σε περίπτωση υποψίας πάθησης που σχετίζεται με την καρδιά

Συμπέρασμα

Πόνος στην κοιλιά: Τι πρέπει να θυμόμαστε! 

Ο πόνος στην κοιλιά είναι ένα σύμπτωμα που θεωρείται δυνητικά σοβαρό. Το μεγαλύτερο λάθος που μπορούμε να κάνουμε είναι να περιμένει ο ασθενής να υποχωρήσει ή να προσπαθήσει με απλά αναλγητικά ή “σπιτικά γιατροσόφια” να μειώσει τα συμπτώματα. Αν ο πόνος ειδικά συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα τότε πρέπει να αναζητείται άμεσα ιατρική εκτίμηση.